Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

[p. 105]

Boekbeschouwing.

De Eerste Brief van den Apostel joannes. Eene Evangeliestudie door J.H. Maronier, Pred. bij de Remonstrantsch-Gereformeerde Gemeente te Leiden. Te Arnhem, bij Is. An. Nijhoff en Zoon. 1855. In gr. 8vo. VIII en 276 bl. f 3-:

Door zijnen vriend van teutem aangemoedigd, biedt ons de Heer maronier een pendant aan tot diens Laatste Nacht des Heeren. Het door hen beide gekozen genre stelt zich ten doel: de resultaten der nieuwere exegese aan 't lezend publiek bekend en smakelijk te maken. Een zoo nuttigen arbeid juichen wij toe. Wel duchten wij dat dergelijke geschriften in den regel meer gekocht dan gelezen worden; dat ze door menig godsdienstlievende, of die althans daarvoor wil doorgaan, gretig aangeschaft, maar bij inzage toch wat te hoog en te droog geacht worden, zoodat de keurige bandjes verder onbeschadigd op 't boekenplankje paraderen; maar wat nood, indien ze door zulke koopers maar debiet genoeg bekomen om in 't licht te verschijnen, en de echte beminnaars van solide lectuur, wier smaak nog door geen overprikkeling is bedorven, met een gezond en krachtig geestesvoedsel te kunnen verkwikken. Bovendien, al vindt de Theoloog van professie naar den aard der zake hier niet zoo veel nieuws, er zijn vele verdienstelijke Predikanten, die, deels wegens hun bekrompen finantiëel, deels wijl zij zich meer aan de praktijk van hun ambt gewijd hebben, geene Theologen van professie zijn, en voor wie hier dán wel degelijk een nieuw licht over den waren zin en de rijke toepassing der gewijde Schriften opgaat.

Zoo veel over de populaire Bijbel-studiën in 't algemeen: die van maronier, welke thans ter beoordeeling voor ons ligt, is, onzes inziens, wèl geslaagd. Terwijl de nette uitvoering en naauwkeurige correctie de gunstig bekende firma van nijhoff en zoon nieuwe eere aandoen, zijn de hoogst gekuischte stijl en taal daarmede in aangename overeenstemming. Kwam de eerste ons in 't begin wat abrupt voor, later hebben wij daar weinig meer op gestooten. Wij hebben den Schrijver bewonderd,

[p. 106]

zoo in de levendigheid en frischheid, welke hem ook bij de minder schitterende partijen zijner taak steeds bijblijven, als in de eenvoudigheid en duidelijkheid waarmede hij bij moeijelijke plaatsen de verschillende meeningen mededeelt en zijne eigene uiteenzet. In 't uitlegkundige moge men zich hier en daar niet met hem kunnen vereenigen - gelijk wij, b.v., evenmin als de Rec. in de Godgeleerde Bijdragen durven aannemen dat johannes, H. ii: 1, zou bedoeld hebben dat christus in ons een voorspraak bij God zij -; maar eene onfaalbare exegese is er nog niet uitgevonden, en 't moet dus den Beoordeelaar genoeg zijn, dat maronier ten volle toont op de hoogte van zijn tijd te staan. Ééne aanmerking, die wij op bl. 12 maakten, zal hij ons mogelijk zelf wel willen toegeven: dat, namelijk, de latere voorstelling aangaande de armoede der Apostelen niet, gelijk dáár geschiedt, moet afgeleid worden uit de zucht om hunnen rijkdom aan hemelsche schatten des te meer te doen uitkomen, maar veeleer uit de toen in de Kerk ontkiemende neiging tot eigendunkelijke kloosterheiligheid. - Wat, eindelijk, het praktikale betreft, gelijk in den Brief van johannes zelven, zoo zal men ook in deze ontwikkeling er van zeer veel vinden, dat waarachtig is, en rein, en liefelijk; dat voor verstand en hart beide wèl luidt. Alleen konden we onder 't lezen den wensch niet onderdrukken, dat er nog meer zulke boeijende episoden mogten doorheen zijn gevlochten, als de gedachten van plato over de liefde (bl. 82-87); de anekdote nopens chrysostomus (bl. 91); het dichtstuk van van der hoeven, jr. (bl. 160), en enkele andere. Waar echter zoo véél gegeven is, zou 't onbillijk zijn álles te vergen.

v.p.