Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1856

Beknopte Geschiedenis der Roomsch-Katholieke Kerk, na de Hervorming, van het Protestantsche standpunt beschouwd. Een Leesboekje voor Protestantsche Huisgezinnen, Catechisatiën en Zondagsscholen. Te Amsterdam, bij C.L. Brinkman. 1855. In kl. 8vo. 175 bl. f :-40; bij 25tallen f 8-:

Uit het Voorberigt vernemen wij dat dit werkjen uit het Hoogdnitsch is overgezet; hetgeen op den titel niet staat uitgedrukt. Het heeft ten doel: de Protestanten met de Geschiedenis der Roomsche Kerk bekend te maken, om hen daardoor van den eenen kant tot waakzaamheid en bedachtzaamheid, en van den anderen kant tot billijkheid en regtvaardigheid te stemmen. In vier Afdeelingen wordt eene schets gegeven: van de Pausen; de monniken-orden; de twisten in de Roomsche Kerk; en hare uitbreiding zoo door den arbeid der Zendelingen als door vervolgingen, van de zestiende eeuw tot op onze dagen; waarbij door den Vertaler in een Aanhangsel gevoegd

[p. 7]

is: een, grootendeels aan glasius ontleend, overzigt van de Geschiedenis der Roomsche Kerk in Noord-Nederland.

Het boekjen is met groote onpartijdigheid geschreven, en verschaft den Protestant niet alleen wapenen tot verdediging van zijn geloof, maar ook nuttige lessen en voorbeelden ter navolging. Van de eene zijde vertoont het de donkere schaduw van de Roomsche Kerk: in hare heerschzucht, hardheid en wreedheid jegens andersdenkenden; in de Jansenistische, Constitutie- en Quiëtistische verdeeldheden, die haar, niettegenstaande hare hoog geroemde éénheid, beroerden; en in hare werktuigelijkheid, en dweepzucht, die den hoogsten trap bereikte in de onmenschelijke orde van La Trappe; terwijl het oordeel over de Jezuïten zeer ongunstig luidt. Van de andere zijde verzwijgt het 't goede niet door sommige hoogere en lagere geestelijken en leeken, en door de Orden der Theatijnen, Visitatijnen, enz. gesticht. Filippus van neri, frans van sales, en angela van brescia ontvangen den lof die hun toekomt. Bossuët en fénélon worden in hunne betrekking tot elkander, in hun verschil van aanleg, in hunnen tweespalt, en in hunne onderscheidene verdiensten voorgesteld. Met uitstekend genoegen hebben wij de bladzijden gelezen aan vincentius de paula gewijd, die met zelfopofferende liefde voor christus en zijne lijdende broederen leefde, en de Roomsche Kerk tot veel hooger sieraad strekt dan eene menigte van hare beuzelende Heiligen. Vond de edele man onder Protestanten en Roomschgezinden vele echte navolgers, hoe spoedig zou dan de klove die de Christenheid scheidt, gedempt zijn, en de ééne heilige algemeene Christelijke Kerk met de gemeenschap der heiligen niet enkel met de lippen, maar ook met hart en daden beleden worden!

De Uitgever heeft voor goed papier en een goeden druk gezorgd, en nevens den Vertaler, wiens gekuischte taal en stijl aan geene overzetting doen denken, eer van zijn werk. Wij kunnen het wèl geschreven en nette boekjen aanprijzen.