Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

[p. 471]

Armenische sprookjes.

I.
De verterende liefde.

Een priester had eene eenige dochter, assly genaamd, en was met de opvoeding belast van een jongen Tartaarschen prins. Te zamen opwassende, kregen de jonge lieden elkander lief, en die liefde klom tot den vurigsten hartstogt. De vader van het meisje zag dit, en vreezende dat zij, uit liefde voor den prins, haar gezin, haar vaderland en hare godsdienst zou vergeten, verborg hij zich met haar in het gebergte.

Overstelpt van droefheid, zwierf de jonge prins, om zijne geliefde te zoeken, vermomd, door bergen en dalen; dagelijks haar verblijf vragende aan de bloemen en boomen, aan de beken en meren, en des avonds aan de sterren en de maan.

Jaren verliepen aldus onder vruchtelooze nasporingen; doch eindelijk vond kyarem - dus heette de prins - de schoone assly terug. Maar, in welk een staat! Van het hoofd tot de voeten in een ondoordringbaar tooverkleed gehuld, door haren vader gemaakt, om haar tegen alle verleiding te beveiligen. Nogtans de gelieven herkenden elkander, en de gloed hunner liefde blaakte met vernieuwde kracht. Dag en nacht beleden zij elkander hunne gevoelens en zwoeren elkander trouw en klaagden over hun ongeluk, tot het vuur van den hartstogt, altijd feller wordende, eindelijk in werkelijke vlammen uitbarstte, die hen tot assche verteerden. Hun overschot werd door eene vriendenhand in twee urnen verzameld en in een graf gelegd. Daar ontsproten op dat graf twee rozenstruiken, die opwiessen en hunne bloemen toteen neigden om elkander te omhelzen; maar het wreede noodlot deed een doornstruik tusschen hen opkomen en scheidde ook dáár hen voor altijd vaneen.

[p. 472]

II.
De pestruiters.

De Armeniërs houden de pest voor eene straf die de landen bezoekt waar de volken zich schuldig maken aan groote zonden. Die vreeselijke kwaal keert, zeggen zij, alle zeven jaren terug, en hare nadering wordt aangekondigd door twee ruiters, Zasmanazog, dat is: voorrijders der pest, geheeten; de een is in het rood en houdt een rooden staf in de hand; de ander is in het zwart en draagt een zwarten staf. In een dorp gekomen, dwingen zij den eersten man dien zij ontmoeten, hen te vergezellen en inlichtingen te geven omtrent alle huisgezinnen. Deze man alleen ziet hen; voor elk ander blijven zij onzigtbaar. Zij treden de huizen binnen en teekenen met hunne staven onbekende karakters op de ligchamen van menschen en dieren. Als de zwarte ruiter schrijft volgt de dood, als de roode het doet is het leven gered.

Deze vertelling vindt zoo veel geloof onder het volk, dat sommigen inderdaad meenen de Zasmanazog gezien te hebben. Een Armeniër verhaalde in goeden ernst het volgende: ‘Mijne grootmoeder, die nooit eene onwaarheid over hare lippen liet gaan, heeft mij verzekerd dat eens een oud vriend der familie angstig in onze woning trad en, zonder een woord te spreken, in een hoek van het vertrek zich nederzette. Men plaatste eenige spijze en drank voor hem, en zag die verdwijnen, maar niemand kon zien waar 't bleef. Eensklaps stond hij weêr op en verliet het huis zonder iets te zeggen. Toen men hem later de reden vroeg van zijn zonderling gedrag, antwoordde hij: “Gij zijt aan een groot gevaar ontkomen. Ik werd gedwongen de Zasmanazog te vergezellen; maar toen zij in uw huis waren en uwe gastvrijheid zagen, hebben zij niet gewild dat u eenig leed zou geschieden, en niets en niemand werd door hen geteekend; integendeel hebben zij gebruikt hetgeen gij mij hadt voorgezet, en dáárom het gansche dorp gespaard.”