Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Het Leven, in zijne natuurlijke verschijnselen, populair verklaard door D.F. Eschricht,Hoogleeraar te Koppenhagen. Naar het Hoogduitsch door W.F.R. Suringar,Math. et Phil. Nat. Cand. Met platen en houtsneê-figuren. Eerste Deel. Te

[p. 793]

Leeuwarden, bij G.T.N. Suringar. 1855. In 8vo. II en 227 bl. ƒ 3-:

De Hoogleeraar daniël friedrich eschricht te Koppenhagen, door eenige verdienstelijke bijdragen tot de leer der vergelijkende Ontleedkunde, vooral tot die der Cetaceën of walvischaardige dieren, sedert lang, ook in ons Vaderland, met roem bekend, gaf in het jaar 1854, een werk over de Natuurkunde van den Mensch uit, onder den titel: ‘Das physische Leben in populären Vorträgen dargestellt’. De aanleiding tot de uitgaaf van dit, in den vorm van voorlezingen ingerigt, werk was gelegen in eene uitnoodiging, die de Schrijver ontving om van een soortgelijk, in het Deensch door hem geschreven en twee jaren vroeger in het licht gegeven boek eene Hoogduitsche vertaling te doen vervaardigen. In plaats van deze aan een ander deskundige op te dragen, besloot hij zelf de handen aan het werk te slaan. Met lust en ijver hieraan bezig zijnde, vergat hij echter het Deensche origineel in te zien, zoodat er ten slotte geene vertaling, maar een nieuw boek voltooid werd, aan hetwelk evenwel de 151, bij het Deensche werk behoorende, steendrukplaten en houtsneê-figuren, thans met 57 nieuwe vermeerderd, werden toegevoegd. Dit Hoogduitsche, aan den Hoogleeraar lichtenstein opgedragen werk maakte niet slechts in Duitschland, maar ook elders grooten opgang, terwijl daarop, wat ons Land betreft, de aandacht meer bijzonder gevestigd werd door eene korte, in den Algemeenen Konst- en Letterbode geplaatste aanprijzing van den Hoogleeraar j. van der hoeven, die onder anderen verklaarde: dat deze algemeene, door vergelijkende Ontleedkunde opgehelderde Physiologie wel hoofdzakelijk ingerigt was tot bevrediging van den weetlust van hen die, in algemeene beschaving belangstellende, het gewigt van natuurkennis ter bevordering van deze behoorlijk beseffen, maar dat zij hem tevens bijzonder geschikt voorkwam voor hen die zich voor de geneeskundige studiën willen voorbereiden, om als Inleiding te dienen voor de meer uitvoerige en streng wetenschappelijke werken van wagner, müller en anderen. Deze laatstgenoemde verklaring heeft onlangs, in een onzer Tijdschriften, tegenspraak van een verdienstelijk Beoordeelaar uitgelokt, welke betuigde: ‘meermalen te hebben opgemerkt, dat voor den student het lezen van

[p. 794]

populaire wetenschappelijke geschriften spoedig tot oppervlakkige kennis leidt, en er tegenzin ontstaat om werken van grooteren omvang grondig te bestuderen’. Dit moge waar zijn, als men populaire en oppervlakkige geschriften voor hetzelfde houdt, of aan alle, met eerstgenoemden naam bestem pelde boeken dezelfde waarde toekent; doch bij een werk als dat van eschricht, schijnt die bedenking van allen grond ontbloot te zijn. Hoe toch zou een werk, dat ons met de uitkomsten der wetenschap, overeenkomstig haar tegenwoordig standpunt, op eene geleidelijke, aanschouwelijke en zeer onderhoudende wijze bekend maakt, geacht kunnen worden, tegenzin voor de grondige studie van meer uitvoerige wetenschappelijke werken op te wekken? Wij meenen dat veeleer het tegendeel plaats zal hebben, en dat er zonder opgewekten lust, waartoe een aangename vorm veel kan bijdragen, aan geene volharding in grondige studie te denken is. Wij verheugen ons daarom over de Hollandsche vertaling van dit schoon en degelijk werk, dat, naar onze zienswijze, alle soortgelijke, voor beschaafde lezers van alle standen bestemde, boeken over de Natuurkunde van den Mensch, in meer dan één opzigt verreweg overtreft. Zoo wel uit den inhoud van het tot hiertoe uitgegeven eerste Gedeelte, dat de helft van het geheel uitmaakt, als uit den vorm, waarin de denkbeelden ontwikkeld en door voorbeelden opgehelderd worden, zou dit nader blijken kunnen, bijaldien wij hiervan niet, door vrees voor te groote uitvoerigheid, werden teruggehouden. De getrouwheid der vertolking wordt ons zoo wel door de bekwaamheid van den Vertaler, als door den beroemden Schrijver der Voorrede, onder wiens toezigt de vertaling geschiedde, gewaarborgd. Evenwel hebben wij enkele taal- en druk-fouten aangetroffen, die men welligt bij de uitgaaf van het Tweede of laatste Deel zal kunnen aanwijzen. Zoo staat, b.v., op bl. 153: der harde, verbeende tand, in plaats van: den harden, enz., en vier regels lager: eene afgebroken gemeenschap, in plaats van: onafgebroken. - Eindelijk moeten wij vermelden dat zoo wel de houtgravuren als de steendrukplaten meesterlijk zijn uitgevoerd, en dat vooral de eersten den drukker tot eere strekken. Mogten ook de gravuren zelve voortbrengselen van vaderlandsche kunst zijn, dan zouden zij krachtige bewijzen aanbieden, dat men

[p. 795]

het in de houtsnede ten onzent verder gebragt heeft, dan door den steller van dit verslag vermoed werd. Moge het werk op denzelfden voet voortgezet en spoedig voltooid worden!