Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Ticonderoga, of zwarte arend. Historisch-Romantisch Verhaal, door G.P.R. James, Esq.Uit het Engelsch. Twee Deelen. Te Amsterdam, bij Joh^s. van der Hey en Zoon. 1855. In gr. 8vo. IV en 593 bl. ƒ 6-:

Bij de menigte van romans, die elkander voortstuwen naar den breeden stroom der vergetelheid, mag men vragen: of de leeslust niet eindelijk gestild zal worden? Wij gelooven het niet, zoo lang de Schrijvers voor afwisseling zorgen. En waar is ruimer stoffe daartoe dan op het veld der verdichting. De geschiedenis van een land of volk moge rijk aan verscheidenheid zijn door het terrein, het tijdperk en het standpunt dat men kiest; door een nieuw en verrassend oordeel over personen, beginselen, feiten en uitkomsten; door het openleggen en openen van oorkonden en bronnen die verborgen lagen: maar eenmaal toch raakt zij, althans voor een tijd, uitgeput. Niemand wenscht of verwacht in 't zelfde land jaarlijks de verschijning van twee of drie Vaderlandsche Geschiedenissen. Welken Brit, b.v., zou het gelukken met eere naast macaulay eene Geschiedenis van Engeland te leveren? Maar de romantische verbeelding heeft ruimer werkkring. Is eenig genre overvoerd, dan kiest zij een ander. Is het publiek niet meer gediend met bandieten, of ridders, dan doet zij zendelingen, of slaven optreden; krijgt het gevoel een afgrijzen van gifbekers en dolkstooten, dan sticht zij het met de ontwikkeling van lichtlievende straatkinderen, of 't zalig einde van vrome huismoeders. Denzulken derhalve die slechts lectuur begeeren om zich te ontspannen, zal het niet spoedig aan voorraad

[p. 709]

ontbreken. Gegroet nogtans om harentwille ieder die voor afwisseling helpt zorgen. Dat doet james sedert geruimen tijd, en hij blijft voor de romanlezers een geëerd en gevierd Schrijver, hoewel zijne vruchtbare pen reeds meer dan honderd boekdeelen leverde.

Sedert vier jaren heeft hij in Berkshire County (Massachusetts) zijne woning gevestigd, en daar het Indiaansche volkskarakter bestudeerd. Deze roman is er een gevolg van. Hij geeft eene beschrijving van de zeden en gebruiken bij de Irokezen, en schetst de familie van eenen Engelschman, die, door zijn vaderland ondankbaar bejegend, in de Noord-Amerikaansche bosschen voor zich en zijn zoon en dochter eene tent opslaat, en met de Oneidas, en vooral met hun stamhoofd, zwarte arend genaamd, vertrouwelijk omgaat.

De handeling valt voor in het tijdperk van den oorlog dien de Engelschen, van 1755 tot 1762, met de Franschen over het bezit van betwistbare punten in Noord-Amerika gevoerd hebben. Dat james, als Engelschman, over de Franschen eenzijdig oordeelt, is te begrijpen; maar de Vertaler heeft hem in enkele aanteekeningen, achter het werk gevoegd, bescheiden te regt gewezen. Daar vindt men ook de verklaring van eenige Indiaansche namen en gezegden die niet vertaald konden worden.

Het werk is iets méér dan een roman: het is eene getrouwe schilderij van 't leven en streven der Indianen; dat oorspronkelijke volk, hetwclk vroeger in maagdelijke wouden de landen als vrij erfgoed bewoonde, waar sedert eene nieuwe wereld uit den boezem van het oude Europa is ontstaan. De magt der beschaving heeft er de kracht der ruwheid overwonnen, en landbouw en industrie voor de jagt in de plaats gesteld. Tienduizend zonen van die oude volkstammen zijn er nog over, en wij leeren hen hier kennen in hun leven en bedrijf, vooral echter in verband met de bloedwraak, die er zelfs eene Godsdienstige wijding heeft.

Deze roman heeft iets nieuws en verrassends, want slechts weinig lezers zijn met de Indianen bekend. Wij hooren hen spreken in hunnen beeldrijken stijl, en zien hen in hunne symbolische handelingen. James laat hun regt wedervaren, en wij bewonderen de gemakkelijkheid waarmede hij zich in

[p. 710]

hunne wigwams beweegt, en hen laat spreken en handelen; zoo natuurlijk als of het verhaal uit den mond kwam van een Indiaan-zelven.

Wij gelooven dat ook de Vertaler zijne taak met eere heeft volbragt, en bevelen deze afbeelding van een nog weinig gekend volkskarakter in de aandacht des publieks, vooral der leesgezelschappen.