Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Eene Stem uit Suriname in het belang der Negerslaven. Onderzoekt en oordeelt. Te Utrecht, bij J.G. Broese. 1855. In gr. 8vo. 30 bl. ƒ :-35.

Het vraagstuk van de émancipatie der slaven in West-Indië, en meer bepaaldelijk in Suriname, is voor velen eene partij-quaestie. Wij zullen ons daarmede niet inlaten, en ook de hoog gekleurde tafereelen van ‘Uncle Tom’, of ‘Slaven en Vrijen’ niet beoordeelen, maar erkennen met de émancipatie te zijn ingenomen, zonder evenwel het gevaar eener plotselinge émancipatie voorbij te zien. De Schrijver, daarentegen, van de bovengenoemde brochure, is géén vriend van de émancipatie, doch op den titel zegt hij: ‘Onderzoekt en oordeelt’, en ook in zijne brochure beveelt hij dit aan, zoodat hij niet verlangt dat men blindelings geloove.

Op bl. 7 roemt de S. den tegenwoordigen toestand der slavenbevolking: ‘De slaaf geniet, tegen een matig dagwerk, alles wat voor zijne behoefte noodig is; zijn meester geeft hem eene woning, voedsel, kleederen, verpleegt hem bij ziekte, en geeft hem het genadebrood als hij oud is geworden. - Voeg hier nu bij, dat de rivieren, kreeken en poelen vervuld zijn met voortreffelijken visch, dikwijls in zoo groote hoeveelheid, dat duizenden bij duizenden slechts wachten op de hand om ze weg te nemen; dat de bosschen krioelen van wild, ligtelijk met strikken te vangen; dat aan iederen slaaf op zijn verzoek een stuk gronds wordt afgestaan ter bebouwing met zoodanig gewas als hij verkiest; dat hij de bevoegdheid heeft om pluimgedierte, hier en daar ook varkens en geiten, te kweeken, en daarvan zoo veelvuldig gebruik maakt, dat in de behoefte aan kalkoenen, hoenders, eenden en eijeren voor de stad bijna uitsluitend door plantage-slaven wordt voorzien, en gij zult

[p. 705]

u een denkbeeld van het lot der slaven kunnen maken.’ Op deze gunstige schildering zal, zoo wij gelooven, vrij wat zijn af te dingen.

‘Indien men’ - vraagt hij iets verder - ‘een Hollandschen daglooner voorstelde, om, tegen een matig dagwerk, te genieten volkomen onderhoud voor zich en de zijnen, verpleging bij ziekte, en het genadebrood bij ouderdom of infirmiteit: zoude zoodanig man zich niet hoogst gelukkig rekenen, en gretig het voorstel aannemen?’ - Zeker niet, antwoorden wij, als hij van vrij man eens anders eigendom, en voorwerp van koopmanschap moest worden.

Een paar bladzijden verder wordt erkend dat de toestand der Negerslaven ‘verre van volmaakt is’, ofschoon op nieuw met bijvoeging dat zij dragelijk is ‘wanneer men den Negerslaaf beschouwt in vergelijking van millioenen vrije menschen, de totaliteit der mindere klasse in Europa’ (bl. 13).

De toestand der vrije kleurlingen wordt hoogst ongunstig voorgesteld, en wanneer er gesproken wordt van ‘afzigtelijke armoede en ellende’, en van ‘diepe zedeloosheid bij velen’, zal men niet aan de waarheid twijfelen, als men denkt aan den toestand der laagste volksklassen in de groote steden van Europa. Evenwel wordt aan dat sombere tafereel eene meer heldere kleur gegeven door de bijvoeging op bl. 16: ‘sommige ambachtslieden maken hierop eene gelukkige uitzondering’.

Op bl. 18 komt een uittreksel uit The Barbadian voor, waarin gesproken wordt over de ellende aldaar, en de verwoestingen door de Cholera op Barbados aangerigt. - Over Demerary ontmoet men bijzonderheden op bl. 21, waarbij aangemerkt wordt, dat, ja, de suiker-productie in die Engelsche Kolonie even groot is als vóór de émancipatie, maar dat zij verkregen wordt door de ingevoerde landverhuizers, ‘wier overtogt alleen bijna drie millioenen dollars heeft gekost’.

Wij bevelen de lezing van deze brochure aan; want zij bevat eenige belangrijke wenken, der kennisneming overwaardig. De Schrijver eindigt met een onderzoek aan te bevelen. ‘In eene quaestie van zoo veel belang’ - zegt hij (bl. 28) - ‘waar het geluk van duizenden, de welvaart van een geheel land op het spel staat, mag niets aangenomen, maar alles bewezen worden. Gelooft ook hen niet die u de émancipatie

[p. 706]

als verderfelijk afschilderen, maar onderzoekt, en onderzoekt grondig, opdat gij de waarheid moogt vinden.

Benoemt uit uw midden, één, twee, hoogstens drie personen. Kiest ze niet uit de voorstanders der émancipatie, ook niet uit hen die gij eenigzins kunt veronderstellen, regtstreeks belang te hebben bij de slavernij; maar laat het geheel onpartijdigen zijn: zorgt dat gij bezadigde en praktische mannen kiest, die de wereld kennen zoo als zij is, en naauwkeurig en bij ondervinding weten welke de toestand is der arbeidende klasse.’ Men leze daar ter plaatse wat verder de vereischten van de te benoemen Commissarissen moeten wezen, en verachte de spreuk niet: ‘Onderzoekt en oordeelt’. - Dat zij zoo!