Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Geschiedenis der Christelijke Kerk. Vrij bewerkt naar het Hoogduitsch van H. Thiele,door H. van Berkum.Met eene Voorrede van Dr. P. Hofstede de Groot.Twee Deelen. Te Sneek, bij van Druten en Bleeker. 1855. In kl. 8vo. VI en 524 bl. ƒ 2-40.

Dit werk maakt een gedeelte uit der ‘Goedkoope Bibliotheek

[p. 667]

voor alle standen’, wier uitgave om haar doel allezins prijzenswaardig is; want door zulke aangenaam geschreven populaire werken wordt het volk in de gelegenheid gesteld zich meer degelijk te ontwikkelen, en wordt tevens een dam gelegd tegen den stroom van romans, die, zoo al geen kwaad, dan toch maar weinig goed doen. Of het doel der uitgave bereikt zal worden, hangt veel van de keuze der werken af, die in de Bibliotheek zullen worden geplaatst. Maar wij gelooven duurzaam eene goede keuze te mogen verwachten. Het voor ons liggende werk althans is allezins zijne plaats waardig, en prijkt met drie namen die op het gebied der Kerkhistorie met eere genoemd worden en daar reeds zekere autoriteit verkregen hebben. Eene naauwgezette lezing heeft ons in die goede verwachting versterkt, en de overtuiging gegeven dat onze letterkunde door middel van deze vertaling verrijkt is met een werk waaraan, ook na leipoldt's voortreffelijk Handboek, behoefte was. In een kort bestek en boeijenden stijl vindt men in deze tamelijk volledige Geschiedenis der Christelijke Kerk eene grondige en heldere voorstelling der zaken en gebeurtenissen met aanwijzing van hare oorzaken en gevolgen, en daarbij niet zelden, vooral waar Hervormers of andere groote mannen optreden, levendige schilderingen van hunne personen en toestanden in verband met de tijdvakken waarop zij invloed hebben gehad.

Jammer dat de zoo bekwame van berkum wel eens de perken van den bezadigden Geschiedschrijver te buiten gaat. Dat valt vooral in het oog waar hij handelt over de in de Hervormde Kerk nog bestaande Dordsche partij, en over de Afgescheidenen en de formulierdrijvers. Hoe gemakkelijk men zich, op het vrije Evangelische standpunt, zijne verontwaardiging kunne verklaren, hij-zelf had het noodzakelijk karakter des historieschrijvers streng in het oog moeten houden, en, vooral in zoodanig werk, zich tegen bitterheid en hartstogtelijkheid moeten wachten. Een nieuw bewijs vinden wij daarin van het moeijelijke voor eenen geschiedschrijver om de zaken en personen van zijnen tijd met eene zuiver historische pen te schetsen.

Bij ons overigens zoo gunstig oordeel over deze voortreffelijk bewerkte Geschiedenis der Christelijke Kerk, spreken wij ook gaarne onze ingenomenheid uit met de Goedkoope

[p. 668]

Bibliotheek in het algemeen, die wij beschouwen als een gunstig teeken des tijds. Wij vertrouwen ook dat zij de algemeene ondersteuning, waarop zij aanspraak heeft, niet zal derven, maar hopen dat onze vaderlandsche letterkundigen zich die onderneming zullen aantrekken, en de Uitgevers in staat zullen stellen om oorspronkelijke populair-wetenschappelijke boeken in hunne Bibliotheek op te nemen; de belangrijkheid van en de belangstelling in de onderneming zouden daardoor niet weinig vermeerderd worden.