Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Iets over de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten te Amsterdam. Te Amsterdam, bij J.D. Sijbrandi. 1855. In gr. 8vo. 30 bl. ƒ :-40.

Deze wèlgeschreven brochure betreft een voorstel om de Koninklijke Akademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam af te schaffen, en in plaats daarvan het bestaande Museum te vergrooten, of een nieuw te stichten, en dit voor de oefening van jeugdige kunstenaars open te stellen. Met regt betoogt de Schrijver de noodzakelijkheid van het bestaan der Akademie voor het onderwijs en de vorming van den kunstenaar. Hij ziet in het voorstel een nieuw blijk van averegtsche spaarzucht, die nuttige inrigtingen voor kunst en wetenschap slecht om eenige duizenden guldens uit te winnen, zoo als gebeurd is met het Koninklijk Instituut, dat men echter spoedig daarna weder in 't leven heeft moeten roepen, doch nu gebrekkig en onvolledig bestaat. Overal, in onze kleine en groote steden, zijn teeken- en industrie-scholen, akademiën van beeldende kunsten en technische wetenschappen; en in de hoofdstad zoude men de voornaamste kunstinrigting doen ophouden! Veeleer behoort er door meerdere ondersteuning grooter uitbreiding aan gegeven te worden.

[p. 641]

Rotterdam gaat zonder die ondersteuning daarin uitmuntend voor. Die stad heeft, in hare Akademie, kunsten en wetenschappen tot een schoon geheel vereenigd, en er een onderwijs bijgevoegd, waarvan bij de Akademiën in ons Vaderland geen, en bij slechts weinige in den vreemde een voorbeeld bestaat; namelijk, het onderwijs in de Geschiedenis der Bouwkunst en der overige Beeldende Kunsten: eene historische, aesthetische en theoretische opleiding voor de jeugdige kunstenaars, die zij lang hebben gemist en waaraan zij zoo groote behoefte hebben. Zulk een onderwijs moet aan eene Hoofd-Akademie van Beeldende Kunsten gegeven worden. Men zegge niet dat het Akademisch onderwijs geene kunstenaars kan maken: - zeker den aanleg kan 't onderwijs, hoe grondig en veelomvattend ook, niet geven; doch waar de aanleg bestaat, kan zij het kunstgenie leiden en ontwikkelen. Of zou men wanen dat het aan zich-zelven moet worden overgelaten. Als dat gebeurde zou men 't veelal zijne krachten zien verspillen aan pogingen zonder doel, of zien afdwalen op de zijwegen van wansmaak en wilde phantasiën? Dat alles wordt door den ongenoemden Schrijver helder en nadrukkelijk aangetoond. Hij is geen voorstander van stijve regelen, die den kunstzin in een ijzeren harnas wringen, waarin hij zich niet bewegen kan; ook is hij geen overdreven aanhanger van 't zoogenaamd klassiek onderwijs in de kunst, dat zich uitsluitend tot de studie bepaalt der antieken en der oude Italiaansche meesters, en in de bouwkunst de oude vijf Orden nog als het evangelie der architectuur beschouwt. Hij ziet het schoone overal waar het voorhanden is, in de Natuur zoo wel als in de kunstvoortbrengselen der voornaamste volken; in onze schilderschool van de zeventiende eeuw, en in de kunst van onzen tijd, zoo wel als in die van Griekenland, Rome en Italië.

Wij vinden ook gegrond wat de Schrijver omtrent de benoeming van den beeldhouwer roijer tot Directeur der Akademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam aanmerkt. Hoe groot de erkende verdienste diens kunstenaars moge zijn, het speciale van zijn vak maakt hem, ook naar óns gevoelen, minder geschikt om aan het hoofd van eene Algemeene kunstinrigting te staan. In één woord: wij hebben deze brochure met veel belangstelling gelezen; zij is, buiten twijfel, uit de

[p. 642]

pen gevloeid van een bekwaam kunstenaar of kunstkenner. Blakende van ijver voor den wasdom en bloei der Beeldende Kunsten in ons Vaderland, biedt hij wenken en raadgevingen aan, wèl geschikt om die te bevorderen en te verhoogen. Wij meenen althans haar ter behartiging te moeten aanbevelen aan elk die, even als hij, op de kunstontwikkeling zoo wel als op de stoffelijke welvaart onzer landgenooten prijs stelt.

b.