Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

[p. 607]

De Strijd onzer Dagen op Kerkelijk gebied, of Gesprekken over de voornaamste Geschilpunten in de Ned. Herv. Kerk, door G. Steenhoff,Pred. te Oudewater. Ten voordeele van het Synodale Fonds ter verbetering van de schraalste Predikantstraktementen. Te Oudewater, bij A.J.A. Roldanus. 1855. In gr. 8vo. 100 bl. ƒ 1-:

Op elken waren Christen heeft het zien van den strijd, die vooral in het vorige jaar in de Nederlandsche Hervormde Kerk was ontstaan, een hoogst pijnlijken indruk gemaakt. Het luide gerucht, door enkele partijhoofden aangeheven en in adressen en dagblad-artikelen gedurig herhaald, had het ernstig denkend en gemoedelijk deel der Gemeente met angst vervuld. Niet ingewijd in de geheimen eener schoolsche Theologie, wist men niet genoeg welke waarde men hechten moest aan de aanklagten van menschen wier Godsdienstige ijver toch geroemd plag te worden, en zag men met zorg de toekomst te gemoet. De komst van Dr. meyboom en Dr. zaalberg in de Gemeenten die hen geroepen hadden, hunne ernstige, Christelijke prediking, was voldoende om het vertrouwen te doen herleven bij de voortreffelijkste leden, die al spoedig ontdekten hoe heilig en dierbaar den geroepenen de groote waarheid des Christendoms is. Het wantrouwen tegen de belasterden verkeerde in hooge ingenomenheid met hen, zoo wel als in wantrouwen tegen de mannen die tegen hen hadden opgeruid. De stellers der adressen kunnen het zeker voor een groot gedeelte aan zich-zelven wijten, dat de door hen veroordeelde mannen in zulk eene buitengewone mate de Gemeenten trekken, en dat de zaak van hunne partij sinds een jaar zoo zeer in discrediet is gekomen.

De Heer steenhoff heeft gemeend een woord van verzoening te mogen spreken, en het is in het bovengemelde werk, dat hij den gevoerden strijd nog eens beschouwt. De voornaamste geschilpunten: over leervrijheid; over de leer aangaande den Vader, den Zoon en den H. Geest; over de leer aangaande de ellende des menschen; over jezus als eene verzoening voor de zonde; de onfeilbaarheid der Apostelen; de verkiezing; het eeuwig gevolg der zonde, of de eeuwigheid

[p. 608]

van de straf der zonde, worden hier behandeld. De vorm is voor het volk geschikt. Het zijn gesprekken van een orthodoxe en een liberaal, een Evangelische en een Roomsch-Katholieke, die hier worden medegedeeld. Men zou misschien de aanmerking kunnen maken: dat de toon, die door menschen van zoo uiteenloopende meeningen wordt gebezigd, wat gunstig afsteekt bij den toon dien wij in de werkelijkheid hooren aanslaan; - maar dat rekenen wij hier eene verdienste. Het herhalen van de reeds genoeg bekende scherpe veroordeelingen was in een geschrift als dit niet noodig of gepast. Hij die de Hervormde. Gemeente kent, niet uit de strijdschriften van het laatste jaar, maar uit een vertrouwelijken omgang met onderscheiden leden, zal erkennen: ‘Ja, zóó als zij hier geschetst worden zijn de liberalen; zóó de orthodoxen in de Gemeente.’ De eersten gaan ter kerke bij de liberaal genoemde predikanten, en zien minachtend neêr op de orthodoxen, die van hunnen kant mede gelooven niet anders dan door orthodoxe mannen te kunnen worden gesticht. Vraagt iemand: of de liberalen in alles de door hen vereerde theologen begrijpen en volgen? en: of de orthodoxen wel naar de mannen die den toon geven, beoordeeld mogen worden? Neen. Bij 't lezen van dit geschrift zal de liberale godgeleerde en evenzeer de orthodoxe theoloog ligt zeggen: ‘dat is niet mijn idée, broeder steenhoff! hier geeft gij wel wat ál te weinig diep en grondig het gevoelen op der vrij- en regtzinnigen, dan dat wij er ons zegel aan kunnen hechten’. Maar Br. steenhoff zal welligt antwoorden: dat hij geene godgeleerden laat optreden: - dezen, spreken voor zich-zelven; - hij, wenscht de waarheidlievende, eenvoudige Christenen tot de bewustheid te brengen, wat eigenlijk de hoofdzaak is in het Christendom. Hij brengt hen, die te dikwijls elkander op het Godsdienstig terrein wantrouwen en ontvlugten, nader bijeen, en doet duidelijk zien, dat zij toch wezenlijk niet zóó ver van elkander verwijderd zijn, als de hoofden der orthodoxe partij dat voorgaven of wenschten. De Heer groen met zijne verklaarde volgelingen, die men wel eens de Groeninger school heeft genoemd, zal zeker niet gemakkelijk zich laten overtuigen - maar het grootste deel der liberale godgeleerden, ook der zoogenaamde Groninger school, zal met den waardigen steenhoff geen ander standpunt dan het Evan-

[p. 609]

gelische wenschen in te nemen. Wie dat standpunt innemen, zullen gaarne hulde doen aan de schoone poging van den Eerw. Schrijver, en zijn geschrift onder de leden der Gemeente aanbevelen, gelijk wij het bij dezen doen.

d.