Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

De Familie clifton. Naar het Engelsch van Mrs. ellis, Schrijfster van: ‘Pligt en roeping der Vrouw’. Twee Deelen. Te Amsterdam, bij Gebroeders Kraay. 1854. In gr. 8vo. 543 bl. ƒ 5-75.

Er is geene taak zoo moeijelijk en bezwarend als die van welke men van nature een afkeer heeft, en geene staat ook zoo zeer aan mislukking bloot. Daarentegen schijnt er bijna geene grens te bestaan voor hetgeen zij vermogen die naar hunnen aard en aanleg leven en werken. Al wat wij doen om ons-zelven en anderen dát geluk deelachtig te doen worden, getuigt van verstand en belangstelling in eigen en anderer heil; dáárin ligt bijkans ook de geheele wetenschap voor dit leven. Gelukkig voor ons, dat er eene Wijsheid is, die onze behoeften ziet, en weet waar wij behooren te staan; dat er eene Liefde is, steeds gereed om onze misslagen ten goede te wenden; dat er een God is, die de magt heeft om alles te leiden naar Zijnen raad.

Dit kan men het thema noemen van 't stuk, dat in ‘de Familie clifton’ gespeeld wordt. De Heer clifton, een koopman uit de City, heeft maar één doel dat hem ter harte gaat: hij arbeidt om altijd nog rijker te worden, tot dat hij er ziekelijk onder wordt. Zijne echtgenoote treedt meer op den voorgrond. Zij is eene voortreffelijke vrouw; maar weet dat, en rekent te veel op de waarde van hare besluiten. Zij ziet daarbij vooruit, maar te ver en verkeerd, en bepaalt voor elk eene toekomst naar haren smaak, waarin zij hem dwingen wil zich te schikken.

Zij bezat vijf kinderen. Robert, den oudsten, bestemde zij tot opvolger in 's vaders handelhuis, dat hij, zoo verbeeldde zij zich, magtig zou uitbreiden. Daarbij droomde zij van stadseereposten, aldermanswaardigheden, en groote prachtmalen van de autoriteiten der City; verder in het verschiet zag zij eereblijken en ridderlinten. Seymour, den tweeden zoon, dacht

[p. 554]

zij eene geheel andere bestemming toe. Reeds in de wieg begroette zij het wicht als admiraal der vloot. Een derde, philip, werd voor den geestelijken stand geboren. Zij kreeg eene dochter, die er lief uitzag; deze bestemde zij voor een aanzienlijk huwelijk. Catharina, de tweede dochter, die minder schoon was, wilde zij eene savante doen worden. Intusschen verzuimde zij den natuurlijken aanleg van hare kinderen gade te slaan. Ongelukkig bemoeide ook de vader zich daar niet mede. Hij leefde voor zijne zaken, en vertrouwde al te veel op zijne vrouw, die steeds zoo ver vooruitzag en zulke heerlijke plannen wist te ontwerpen. Jammer dat elk der kinderen juist een afkeer had van hetgeen moederlijke dwang hem of haar oplegde. De toekomstige handelaar had aanleg en lust om bouwmeester te worden. De voorbeschikte admiraal verlangde niets vuriger dan leeraar van de Godsdienst te zijn, en de jongste wilde liever kaperkapitein worden, dan mantel en bef dragen. Ook in de beide dochters openbaarde zich het tegendeel van 't geen de moeder wilde. De schoone helena had smaak voor de beoefening van letteren en kunst; en de minder schoone catharina vond haar hoogste genot in 't volbrengen van huiselijke pligten. En nu kan men zich ligtelijk voorstellen wat het verhaal geeft, vooral wanneer men weet dat het uit de hand van Mrs. ellis komt. Ieder, behalven philip, die zich-zelven vergeet, worstelt met kinderlijke onderwerping tegen het opgedrongen lot, tot dat allen, in tegenspraak met moederlijke waanwijsheid, maar in overeenstemming met het hooger Godsbestuur, op hunne regte plaats komen.

Wie de Schrijfster kent, zal het werk met vertrouwen opvatten, en na de lezing zal niemand zich teleurgesteld gevoelen. Wel komt het ons voor, dat het verhaal er bij gewonnen zou hebben, als de Schrijfster wat minder wijdloopig ware geweest. Maar de wijdloopigheid is eene erkende Engelsche kwaal, waaraan wij schier gewoon raken. Er zijn ook schrijvers die hunne schoonheden zouden verliezen als zij moeite deden om hunne gebreken te vermijden. Wij achten overigens dit verhaal leerzaam voor den nadenkende, en evenzeer genoegelijk voor hen die slechts lezen om den tijd te dooden, of tot ontspanning van hunnen geest.