Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Bezwaren tegen het door de Algemeene Synode der Nederl. Herv. Kerk voorloopig aangenomen Algemeen Reglement voor de Diakoniën, den breeden Kerkeraad der Gemeente te Utrecht medegedeeld door eenige Diakenen, leden van dien Kerkeraad. Uitgegeven ten voordeele der Diakonie. Te Utrecht, bij. Kemink en Zoon. 1855. In gr. 8vo. 26 bl. ƒ :-40.

Het is bekend dat de Synode der Hervormde Kerk ten vorigen jare een Algemeen Reglement voor de Diakoniën voorloopig heeft aangenomen, hetwelk allerwege tegenspraak gevonden heeft, omdat het aan grove gebreken lijdt en, onveranderd ingevoerd, aanleiding zou geven tot niet geringe moeijelijkheden. Dat nu Diakenen te Utrecht, even als anderen, daartegen hunne bezwaren inbrengen, daar het Reglement door de Synode aan de Kerkeraden is toegezonden, kan niet dan goedgekeurd en geprezen worden. Maar dat zij het doen op eene wijze en in bewoordingen zoo als geschied is, blijkens het geschrift dat wij hier aankondigen, daarover mogen wij onze afkeuring niet schroomvallig verbergen. Diakenen meenen, nu zij eenmaal, uit krachte van de Staats-Armenwet, ontslagen zijn van het toezigt der burgerlijke Overheid, dat nu ook geen wettig Kerkelijk bestuur iets over hen en hun diakonaal beheer zou te zeggen hebben. Toen zij vroeger zich met goed regt verzetten moesten tegen de invasiën van den

[p. 415]

Staat, toen beweerden zij: dat eene Kerkelijke diakonie enkel staan moest onder Kerkelijk opzigt. Thans echter, nu dat Kerkelijk opzigt zal geregeld worden, is het weêr: wij zijn vrij, hangen enkel van de Gemeente af, en hebben van de Synode geene voorschriften, van welken aard ook, af te wachten of op te volgen. Het zou er, dunkt ons, droevig uitzien, als dit beginsel allerwege ingang vond en krachtig gehandhaafd wierd. Er zijn diakoniën ten platten lande waar grove verkeerdheden heerschen, waar de fondsen, voor de armen der Gemeente bestemd, ten gevolge van slordig beheer groote schade kunnen lijden, waar posten in ontvang gebragt en bedeelingen uitgereikt worden die hoe eer zoo beter een einde moeten nemen. Toen de Zuid-Hollandsche Predikanten-Vereeniging, ten jare 1849, eene Commissie benoemd had, om onderzoek te doen naar bestaande misbruiken bij de Diakonie-administratiën in die Provincie, toen is er een uitvoerig rapport uitgebragt, hetwelk ook gedrukt is, waaruit aan ieder blijken kan hoe volstrekt noodzakelijk het is dat hier krachtig in voorzien worde. En er bestaat geene reden, hoe ook genaamd, om te meenen dat het te dezen opzigte beter gesteld zou zijn in andere Provinciën. Zal nu de Synode hierin werkeloos blijven en eene zóó gewigtige zaak als de Kerkelijke armbedeeling, waarvan voor den bloei der Gemeenten en den welstand der maatschappij zóó oneindig veel afhangt, overlaten aan het goedvinden der respectieve diakenen? Dat kan, dat mag zij niet, en wij prijzen het in haar, dat zij te dezen opzigte doordrongen is van hare hooge roeping. Ook het thans vigérende Reglement, dat ten jare 1852 is uitgevaardigd, strekt er ten bewijze van. En nu mogen wij het betreuren, dat zij in hare revisie ten vorigen jare niet gelukkig geslaagd is, en krachtig er op aandringen dat zij zich de gemaakte bedenkingen en ingebragte bezwaren dit jaar ernstig ten nutte make; maar haar beschimpen, hare goede bedoelingen verdenken, haar bedrijf ten toon stellen, zoo als de Utrechtsche diakenen zich veroorloven te doen, en haar de gehoorzaamheid opzeggen, dit is eene bepaald onchristelijke handelwijze, die, wierd zij gedreven tot het uiterste, de bedrijvers zou blootstellen aan wèlverdiende Kerkelijke bestraffing, ja zelfs, bij een halsstarrig verzet, aan ontzetting van hun ambt. En waren nu nog slechts de bezwaren, door de Utrechtsche Heeren ingebragt, alle even

[p. 416]

deugdelijk! Maar het valt in het oog, door wat eenzijdige beginselen zij bestuurd werden bij de beoordeeling van het Algemeen Reglement. Slechts ééne proeve! Art. 10 schrijft voor: dat diakenen verpligt zijn, de gebouwen der Diakonie tegen brandschade te verzekeren, en niemand, die nadenkt, zal de diakenen verantwoord rekenen wanneer zij het verzuimen. Maar hier wordt gezegd: ‘dat alle verzekeringen van dien aard reeds burgerlijk hunnen onzedelijken kant hebben; dat het niet geoorloofd is van aalmoezen assurantiepremiën uit te betalen; en bovenal dat het bestaan der diakonie genoegzaam verzekerd is door de ontelbare beloften van den Heer, aan armen en ellendigen, aan weduwen en weezen gedaan’. Wij vragen: of die beloften ook gedaan zijn aan diakenen door wier nalatig verzuim de diakonieën, en dientengevolge ook de armen, de weduwen en weezen, schade lijden? Wij vragen ook: of de Utrechtsche Gemeente in haar geheel vrede kunne hebben met diakenen die de gebouwen van hare diakonie blootstellen aan zoo groot gevaar, en of zij gereed zoude zijn om, bij mogelijke brandschade, te vergoeden wat door verzuim verloren ging? Het antwoord is niet twijfelachtig.

Wij wenschen aan de Utrechtsche diakenen den geest der nederigheid en der gematigdheid, en aan de Synode, als zij vergaderd zal zijn, den geest der wijsheid en der bedachtzaamheid toe, opdat de belangen der Nederlandsche Hervormde Diakonie, ook te Utrecht, mogen kunnen geregeld en behartigd worden op de meest doelmatige wijze.

s.