Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Merkwaardigheden uit het Londensche Volksleven. Tooneelen en Schetsen uit Engelands Hoofdstad. Naar het Engelsch van C.M. Smith,door C.M. Mensing.Twee Deelen. Te Middelburg, bij de Gebroeders Abrahams. 1854. In gr. 8vo. 488 bl. ƒ 4-80.

Tafereelen en schetsen, als deze, van het volksleven in de kolossale Engelsche hoofdstad, door een geestig Schrijver geleverd, kunnen niet anders dan welkom wezen. Zij betreffen

[p. 406]

het leven in Londen zoo als het thans is, en dat mag wel in het oog worden gehouden. Immers, heeft eenige groote stad in de laatste halve eeuw belangrijke wisselingen ondergaan, dan is het de hoofdstad van Groot-Brittanje. Vroeger had de gemeenschap tusschen de beide deelen, Middlesex en Surreyzijde, slechts plaats over drie bruggen; en hoe is het nu? Ook, hoe veel uitgebreider is nu het gedeelte dat aan de Surreyzijde, aan de wereldstad is vastgehecht! Bovendien is het als ware de beteekenis van de spreuk: ‘tijd is geld’, eerst sedert het laatste vijftiental jaren aan de bewoners van Londen bekend geworden; want hoe groot is 't aantal omnibussen, die des morgens uit verschillende rigtingen naar ‘Elefant and Castle’ heensnellen, om van daar, langs drie of vier bruggen over de Theems, hare vracht grootendeels door de City te verspreiden; hoe groot is de menigte omnibussen uit allerlei streken aan de Noordzijde van de Theems welke naar en van de City en de Bank af- en aanstormen! Daarbij is de vracht uiterst gering. Naast de omnibussen is een nieuwe concurrent opgetreden en heeft zich eene geheel nieuwe industrie gevoegd. Nieuw was het niet dat eene stoomboot den vermaakzoekenden Cockney (zoo noemt men de geboren Londenaars) naar Greenwich en verder rivier-afwaarts vervoerde; maar het is geheel nieuw, dat men hem voor een of twee koperstukken, met vlugge stoombootjens, van Blackfriarsbrug, als hij verkiest, naar de Londenbrug voert. Wien zou het verwonderen dat steeds honderden van die gelegenheid om tijd te winnen, gebruik maken? - Van dat alles wist men niets toen de algemeene vrede, veertig jaren geleden, napoleon naar het eiland Sint-Helena zond. Het Londen van thans levert veel op, waaraan toen nog niet gedacht werd.

De ‘Tafereelen en Schetsen’, onder den titel van ‘Curiosities of London life’ bijeenverzameld, zijn vroeger meest allen in Chambers Papers en elders verschenen. Zij behelzen, zegt de Heer smith, ‘studiën naar het leven’; en inderdaad zijn velen met groote blijken van waarheid voorgesteld. Niet allen nogtans voldoen evenzeer, want somwijlen levert de Schrijver maar eene zeer losse schets, of zelfs maar vlugtige omtrekken; doch door de andere degelijke en uitgewerkte stukken wordt de lezer daar schadeloos voor gesteld.

De Vertaler heeft zich in het algemeen zeer wel van zijne

[p. 407]

taak gekweten, maar de opschriften laten nu en dan te wenschen over. Waarom in plaats van ‘muziekdraaijers der hoofdstad’, niet liever: orgeldraaijers? - en in stede van ‘vlieringmeester’ niet het meer eigenaardige woord: huisjensmelker? Zou het niet goed zijn geweest te zeggen: ‘Bob, de paardenknecht van Covent-Garden-Market, om voor te komen dat de lezer zich niet verbeelde dat ‘Covent-Garden-Theatre’ bedoeld werd? Hoe de Vertaler er toe gekomen is om het woord: ‘De strandvondster’ te gebruiken, begrijpen wij niet; in 't Hollandsch zegt men immers: ‘De voddenraapster’.

Aandoenlijk zijn de schetsen onder het opschrift: ‘Hoe men al het leven houdt’, en zeer waar is hetgeen de Schrijver daaromtrent in het algemeen zegt: ‘Zeer velen met vlijtige handen en gewillige harten staan òf ledig op de markt, òf doen wat niemand hun gelast te doen, in de hoop van daardoor een droog stuk brood te winnen en hunne dagelijksche behoefte te bevredigen. Velen worden van tijd tot tijd door nieuwe uitvindingen uit hun werk gestooten; - nog veel meer verkeeren in behoeftige omstandigheden, omdat zij een verkeerd beroep hebben gekozen en ongeschikt zijn om daarin de noodige bekwaamheid te verwerven.’ Zouden onder de laatsten niet ook behooren gerangschikt te worden de ongelukkigen die door de overdreven concurrentie slechts met de uiterste moeite hun brood verdienen, waaronder mannen zijn bekwaam in hun vak, maar die evenwel, geheel hun leven door, met broodsgebrek hebben te worstelen? Intusschen kan menigeen uit die schetsen wat leeren.

Met veel genoegen lazen wij: ‘De Londensche straatvegers’, en zagen er uit hoe zij in onderscheidene soorten verdeeld worden. Uit sommige gedeelten der stad, als in Cornhill en daaromstreeks, zijn ze verdwenen, sedert het gewoel van omnibussen, cab's, fly's, enz. aldaar zoo menigvuldig is geworden, dat men vaak niet dan met levensgevaar, aan den hoek der straat, dwars over kan steken. - Men verhaalt dat vroeger in Cornhill en aan de Bank de straatvegers wèlgestelde lieden werden.

In ‘Sam-sundries’ vonden wij met genoegen hoe men het in Londen aanlegt om zelfs nog het onbeduidendste tot een handelsvoorwerp te maken.

Wil men uit het bont gewoel van goed en kwaad, van

[p. 408]

eerlijke vlijt, en van schurken-industrie, dat het Londensche volksleven aanbiedt, verademing zoeken in de blijken van 't geen waartoe de menschelijke natuur in staat is, dan leze men: ‘De blinde Vioolspeler’, en: ‘Vrouwelijke volharding’. Treffend is het te zien hoe de mensch, zelfs het noodigste moetende ontberen, toch met tevredenheid zijn lot kan dragen, en hoe zelfopoffering en volharding in eigen bewustheid eene voldoening kan vinden, veel grooter dan de toejuiching der wereld in staat is te schenken.

De Inhouds-opgave van het Tweede Deel geeft, bij vergissing: ‘Kermis in de Hoofdstad (1851)’; Kersmis staat er op bl. 127. De Kersmis of het Kersfeest is in Engeland iets geheel eigenaardigs; het is 't grootste smulfeest van 't geheel jaar. Wij kennen in Nederland een zoodanig feest niet. Onze Sint-Nicolaas-avond is een oogst-avond voor de koek- en banketbakkers, en eenigermate ook voor de galanterie-winkeliers; daarmcde is de ‘Christ-baum’ onzer Duitsche naburen te vergelijken. Sedert het huwelijk van Koningin victoria zoekt men zulk eene feestviering ook in Engeland in te voeren, maar waarschijnlijk te vergeefs; want het Kersfeest daar is een algemeen feest voor oud en jong, misschien nog meer voor de ouden dan voor de jongen. Velen sparen het geheele jaar door, om dat feest luisterrijk te kunnen vieren - niet kerkelijk, zoo als in Nederland, maar door een maaltijd, overvloedig van allerlei lekkers voorzien. De hoofdschotel is bij de gegoeden een kapoen; bij minder gegoeden een gans of ander gevogelte. Eene bijzonderheid van het feest komt niet duidelijk in het werk uit, namelijk: dat de verschillende leden der familiën zich vereenigen om het feest te vieren, doorgaans bij den oudste, of bij den meest bemiddelde. Daar de feestgenooten gewoonlijk nog al laat bijeen blijven, gebeurt het niet zelden dat zoogenaamde kermisbedden gespreid worden, voor hen die wat veraf wonen. De jongmans getroosten zich dan ook wel een nachtverblijf in de eene of andere naburige herberg, die zij op andere tijden te gering zouden achten om er binnen te treden.

In het algemeen is het Londensche volksleven hier op eene aanschouwelijke, onderhoudende en kiesche wijze voorgesteld. Ieder zal de tafereelen en omtrekken met genoegen lezen, en voor velen is er ook nut uit te trekken, want het werk bevat

[p. 409]

menig behartigenswaardigen wenk. Dat de stoffe bij lange na niet is uitgeput, behoeven wij niet te verzekeren; eene voortzetting der tafereelen en schetsen zou velen met ons gewis aangenaam zijn.