Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

De Bede van Salomoom Wijsheid en Wetenschap, een gepast voorbeeld voor allen, maar inzonderheid voor de Dienaren in 's Heeren Wijngaard, die met Gods hulp de hun opgelegde taak willen aanvaarden en volbrengen. Inwijdings-rede, uitgesproken te Kampen op den 6^den December 1854, bij gelegenheid van de opening der Theologische School van de Christelijke Afgescheidene Gereformeerde Kerk in Nederland, door C.G. de Moen,Herder en Leeraar der Christ. Afgesch. Gemeente te Den Ham, en Curator van de bovengenoemde School, van wege de Provint(c)ie Overijssel. Te Kampen, bij S. van Velzen, Jr. 1855. In gr. 8vo. 47 bl. ƒ :-30.

Wij beginnen met te erkennen: dat wij met genoegen de bovengenoemde Inwijdings-rede hebben gelezen. Hebben wij het betreurd, dat in onze dagen zich zoo vele leden van de Hervormde Kerk hebben gemeend te moeten afscheiden - vonden wij het een bedroevend verschijnsel dat de gehechtheid aan hetgeen de Dordsche Vaderen hebben geleerd zich zoo verre uitstrekte, dat men meende niet langer als huisgenooten en broeders te kunnen beschouwen hen, die met de Dordsche Vaderen gelooven: ‘dat men geene menschenschriften, hoe heilig zij geweest zijn, mag gelijken bij de Goddelijke Schrifturen’, zonder daarom alle de opvattingen van de waarheid der oude theologen voor de waarheid zelve te houden, - wij hebben eerbied gehad voor hunne overtuiging en voor de offers die zij daarvoor hebben gebragt. De harde toon van beschuldiging, dien men vooral van die zijde aansloeg, was ons wel een teeken, dat de Heilige Geest niet in zulk eene ruime mate de harten vervulde van hen die zich boven anderen als Gods uitverkorenen roemden; maar ook aan de andere zijde hadden wij somtijds wel meer blijken willen zien van die echte liberaliteit, die den andersdenkende gaarne draagt, en

[p. 323]

zich verheugt, indien maar christus, al is het onder een deksel, gepredikt wordt. Met dat alles was het echter bedroevend, dat de Gemeenten die zich hadden afgescheiden, in den beginne werden toevertrouwd aan de leiding van mannen die, grootendeels tot een alles behalve wetenschappelijken arbeid geroepen, zelfs van de eerste en noodigste kundigheden ontbloot waren, die den Christenleeraar in onze dagen noodig zijn. De predikatiën, hier en daar gehouden, de geschriften door dezen en genen uitgegeven, toonden het. Wij gelooven echter dat het langzamerhand beter is geworden, maar met blijdschap vernamen wij het berigt, dat er den 6^den December des vorigen jaars eene Theologische School der Afgescheidenen zou worden ingewijd te Kampen, waar de jongelingen die tot het Leeraars-ambt begeerden te worden toegelaten, onderwijs zouden ontvangen van mannen die voor een groot gedeelte aan onze Vaderlandsche Akademiën gevormd en door de Nederlandsche Hervormde Kerk voor het heilig dienstwerk geschikt waren verklaard. Met belangstelling namen wij de bovengenoemde Inwijdings-rede in handen, en wij zagen onze verwachtingen - overtroffen. Nadat de Spreker eerst herinnert: dat er eene wijsheid is in eigen oogen - naar de wereld - uit God - toont hij vervolgens aan: dat de bede om wijsheid en wetenschap voor salomo eene behoefte was - dat God er door verheerlijkt werd - dat zij door ons behoort nagevolgd te worden - en maakt ten slotte de benoemde Leeraren er op indachtig, dat de Heer jezus, de Gemeente Gods, de kweekelingen der school, de Bezorgers der school, Nederland en de vader der leugenen op hen den blik hebben geslagen. Hierop wordt het formulier van onderteekening, door de Dordsche Synode vastgesteld voor de Professoren in de Theologie, door de benoemde Leeraren beantwoord, en aanspraken worden gerigt tot de Burgemeester en Wethouders - tot de kweekelingen - tot de Gemeente. Dat wij hier en daar onze aanmerkingen hebben, zal men ligt gelooven; maar van het belang eener wetenschappelijke vorming is de Spreker zóó doordrongen; van alle bitterheid is hij zóó zeer verwijderd; de stijl is zóó waardig, zóó zuiver; alle mystieke spelingen en valsch vernuft vinden wij zóó zeer vermeden, dat wij de Rede van den Heer de moen verre stellen boven menige leerrede die wij in onze dagen zien uitgegeven door Leeraars der Hervormden, die,

[p. 324]

even ontevreden met den heerschenden geest in de Ned. Hervormde Kerk, de Afgescheidenen nu en dan vleijen en prijzen, en den alarmkreet aanheffen tegen hunne medebroeders in de H. bediening, maar strevende naar de heerschappij in de Gemeente, niet bereid zijn de offers te brengen, die de Afgescheidenen bragten. Liever dan hier gedeelten uit de Rede aan te halen, bevelen wij den aankoop van het geschriftje aan allen die belang stellen in de zaak van Christendom en Protestantisme in ons Vaderland. Ook het verslag van de feestviering achter de Rede, door de vier benoemde Leeraren der School gegeven, zal met genoegen worden gelezen. Wij wenschen dat de Afgescheidene Gemeente, die hier eene eerste groote schrede op de baan van ontwikkeling en vooruitgang schijnt gedaan te hebben, verhooring vinde op de bede om de wijsheid en wetenschap die uit God is; en voorgelicht en geleid door mannen van degelijke studie, zoo als de Curatoren der School verlangen, naast en met de overige Kerkgenootschappen, rijk moge worden in de schatten der kennis en genade, opdat de ‘afscheiding’, die een wanklank is in christus' koninkrijk, vervangen worde door vereeniging in 's Heeren Geest!