Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

De Wet tot regeling van het Armbestuur, door Aanteekeningen (enz.), ingerigt tot eene beknopte Handleiding voor Gemeente- en Armbesturen en Besturen van Liefdadige Instellingen, door Mr. w. de sitter, Advokaat te Groningen. Tweede, vermeerderde druk. Te Groningen, bij H.R. Roelfsema. 1854. In gr. 8vo. 96 bl. ƒ :-90.
De Wet op het Armbestuur, toegelicht uit de officiële stukken en de discussiën in de beide Kamers, door iz. j. lion. Te 's Gravenhage, bij H.C. Susan, C.H.z. 1854. In gr. 8vo. 142 bl. ƒ 1-40.

Het heeft der Wet op het Armbestuur zeker niet aan een aantal commentatores ontbroken. Reeds dadelijk opende zich een wedstrijd tusschen de Heeren de sitter, lion en boissevain; de eerste is in de gelegenheid geweest, reeds een tweeden druk uit te geven en daarbij ettelijke gewigtige verbeteringen aan te brengen. De eerste druk had dáárin meer overeenkomst met de uitgave van den Heer lion, dat hij zich tot eene verkorte mededeeling van het officiëel verhandelde bepaalde; de tweede druk komt dáárin meer met de uitgave van den Heer boissevain overeen, dat hij van tijd tot tijd eenige kritiek, eene eigene oordeelvelling bevat, en enkele vraagpunten behandelt die zich bij de toepassing en uitlegging der Wet noodwendig moesten voordoen of bereids

[p. 232]

hebben voorgedaan. Wil men daarvan één voorbeeld? Bij Art. 15 der Wet vindt men in alle deze uitgaven de vraag behandeld: of de bepalingen van Art. 4 en 9 der Wet van 14 Januarij 1815 (Staatsbl. N^o. 4), waarbij onder andere aan Kerkelijke en Burgerlijke Armbesturen het bezit van Certificaten Werk. Schuld is verboden op straffe van geldboete, door deze nieuwe Wet op het Armbestuur zijn vervallen voor zoo veel deze instellingen betreft? In de uitgave van lion en de sitter N^o. 1 wordt enkel medegedeeld, wat daaromtrent in de Staten-Generaal is verhandeld; in de sitter N^o. 2 vindt men een vrij uitvoerig betoog, dat de Wet nog verbindende is; bij boissevain vindt men even uitvoerig betoogd, dat de Wet moet gerekend worden te zijn afgeschaft voor zoo veel die bepaling en deze besturen betreft. Wij zullen hier het pleit niet beslechten; maar alleen deze opmerking maken, dat, indien de Wetsbepaling geacht moet worden vervallen te zijn (gelijk de Minister van Binnenlandsche zaken óók schijnt te meenen), die afschaffing wel wat duidelijker in de Wet mogt zijn uitgedrukt, daar zij nu alleen uit den geest en de bedoeling en het stilzwijgen der Wet op het Armbestuur kan worden afgeleid; maar deze hulpmiddelen tot beslechting van regtsgeschillen zijn uit den aard der zaak zeer zwak; gelijk trouwens daaruit blijkt, dat twee verdienstelijke regtsgeleerden daaromtrent eene lijnregt verschillende meening zijn toegedaan.

Wij zullen thans niet treden in eene beoordeeling der Wet op het Armbestuur zelve: hare toepassing en werking moet en zal haar oordeelen; maar wij achten het wenschelijk, dat in het Tijdschrift voor het Armwezen eene afzonderlijke rubriek worde aangelegd voor de behandeling van de menigvuldige vragen die zich omtrent de uitlegging en naleving der Wet voordoen; en dat, hetgeen in andere periodieke geschriften daaromtrent voorkomt, hier bijeenverzameld, of immers aangeteekend worde. Wenschelijk is het ook, dat zij, die meest in de gelegenheid zijn, met de verschilpunten over de toepassing der Wet bekend te zijn, en dikwerf geroepen worden om daaromtrent eene beslissing te nemen of uit te lokken, de vruchten hunner ervaring aan datzelfde Tijdschrift mededeelen. Bij eene eventuële herziening zal dit groot nut kunnen aanbrengen; en inmiddels zullen de bewerkers van

[p. 233]

nieuwe uitgaven der Wet of van Klappers of Aanteekeningen er hun voordeel mede kunnen doen; maar vooral zal het kunnen medewerken tot eene meer gelijkmatige naleving der Wet, en tot wrijving van denkbeelden omtrent hare goede hoedanigheden en hare gebreken.

Het is opmerkelijk, dat èn de Heer de sitter (bl. 7), èn de Heer lion (bl. 41) er voor uitkomen, dat zij met de Wet zelve niet zijn ingenomen, en eene kritiek der Wet, uit hunne pen gevloeid, niet gunstig zoude zijn; maar beiden gevoelen het nut, dat de geest der Wetsbepalingen gekend worde, om hun, die tot hare uitvoering en toepassing geroepen worden, tot gids te verstrekken. De Heer lion merkt daarbij te regt aan, dat zulks des te meer noodig is, naar mate er meer verscheidenheid van inzigten en gevoelens bestaat omtrent het doel en de strekking der Wet: welnu, zoodanige noodige toelichting der Wet uit hare geschiedenis, vindt men in alle de genoemde Wets-uitgaven, en in zóó verre zijn zij alle bruikbaar, ofschoon zeker de verdiensten van de eene boven de andere uitgave niet mogen worden voorbijgezien.