Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

[p. 223]

Pelgrimstogt van Johannes Bunyan.Op nieuw uit het Engelsch vertaald door J. de Liefde.Met vijf plaatjes. Te Utrecht, bij Kemink en Zoon. 1853. In 12mo. 235 bl. ƒ 1-30, geb. ƒ 1-60.

Wij beklagen den vromen john bunyan die dezen prozaisch-poëtischen onzin heeft geschreven; en den Vertaler, dat hij zijnen tijd niet beter besteed heeft dan aan 't leveren eener nieuwe overzetting van eene verouderde vrucht van puriteinsche dweeperij; en ons zelven, dat wij er ons meê bezig moeten houden. Den Drukker en Uitgever alleen beklagen wij niet, wijl deze er voordeel van trekken; want gelijk de ongerijmdste bijgeloovigheden geloovigen vinden, zoo vinden ook de zonderlingste boeken hunne lezers. Doch waarom ‘Eens Christens reize naar de Eeuwigheid’, zoo wij meenen de oude bekende titel van het werkje, veranderd in: Pelgrimstogt? Was de oude titel te afgesleten? Zoo neen, waarom dan deze nieuwe, die in den waan zou brengen dat men hier iets geheel anders, de beschrijving van een togt van bunyan naar 't Heilige Land of elders, ontvangt? Dat er volstrekt niets goeds in het boekjen is, zullen wij niet zeggen; maar dat de plompe allegorie in haar geheel bij niemand ter wereld iets goeds kan uitwerken, daar houden wij ons van overtuigd. Gode zij dank, dat wij het Evangelie der Genade onder zulk eenen vorm niet ontvangen hebben; want het zou dan niet mogelijk zijn er wijs uit te worden. En toch moet dit werkje dienen om dat Evangelie dierbaarder te maken, en den weg des heils te leeren kennen! Gelukkig dat wij in den Bijbel zelven, in de Evangelisten vooral, betere en eenvoudiger middelen vinden! Waarom de menschen niet dáárheen, en alleen daarheen gewezen? Daar toch leeren wij kennen en beminnen Hem die gezegd heeft ‘de weg, de waarheid en het leven te zijn’; Hem, ‘zonder wien niemand tot den Vader kan komen’; Hem, ‘die ons tot een voorbeeld is gegeven opdat wij Zijne voetstappen zouden volgen’. - Wat behoort er dan toe om zalig te worden en van de zonden bevrijd, die in den ‘Pelgrimstogt’ den armen christiaan zoo drukkend zwaar vallen? Dat wij in Hem den weg der waarheid en het leven zien en in Hem gelooven, dat is, dat wij niet alleen voor waar houden wat Hij ons leert, maar ons ook ge-

[p. 224]

heel en al aan Hem overgeven, en in zijne liefde tot God en menschen Hem gelijkvormig worden. Had de Vertaler zijnen tijd besteed om hun, die met vertrouwen naar hem hooren en zijne werken lezen, dit regt duidelijk te maken, dan zou hij een nuttig werk hebben verrigt. Maar hoe velen hunner loopen als christiaan rond met hun zondenpak zonder dat zij 't weten kwijt te raken, en bij hoe velen wordt het dagelijks grooter en grooter naar mate zij denken meer te vorderen in heiligmaking! - Wat al haat, nijd, twist en oneenigheid bestaan er bij en tusschen zoo velen, die zich-zelven zalig noemen, omdat zij in hunne denkbeelden over deze en gene door de Eeuwige Wijsheid ons niet geopenbaarde zaken van anderen verschillen. Is het niet alsof het Woord des Heeren voor hen niet gesproken ware: ‘Een nieuw gebod geef ik u: dat gij malkander lief hebt, gelijk ik u heb liefgehad’? - Als de godsdienstleeraar dat nieuwe gebod des Heeren volgt, en 't anderen leert volgen; als jezus christus de Alpha en Omega, het begin en het einde zijner prediking is; als hij zijne hoorders wijst op Hem in Zijn geloof, in Zijn vertrouwen; in Zijne geheele overgave aan God, tot aan den bittersten en smartelijksten dood toe; in Zijne levendige hoop dat de Vader Hem en Zijn werk zoude verheerlijken; in Zijne reine onbaatzuchtige liefde voor Zijnen Hemelschen Vader; - dat is hun nuttiger dan het lezen van zulke Pelgrimstogten, of wat er naar zweemt. En indien het prediken hem niet genoeg is, indien hij schrijven wil - dat hij dan schrijve; maar in den Geest van den Heer. Het Evangelie is zoo eeuvoudig, en het moest dit wezen, want het zou den armen verkondigd worden. Waarom het dan in een pak gestoken, of in plunjes gestopt, die beletten het in zijn wezen en aard te leeren kennen? In de dagen van bunyan, hunne gesteldheid in aanmerking genomen, kan the Pelgrim's Progress voor een verdienstelijk werk zijn gehouden, maar in de onze is het een wanklank. Wie jezus verlangt te kennen in zijne Goddelijke grootheid als het waarachtige licht, als den reine en onbevlekte, die hem is voorgegaan in heiliging, en als zijn verzoener met God, begeve zich tot de zuivere heldere bron des Evangelies: daar zal hij die kennis vinden, en dááraan heeft hij genoeg; want zij schenkt licht, vrede, vreugde, rust en kalmte der ziel, ja, in één woord de zaligheid die in chris-

[p. 225]

tus is te vinden. Die zaligheid leere de Vertaler kennen. Als de liefde zijn leven en niet enkel zijn naam is, zal dat geschieden. Wij wenschen hem die met geheel ons hart.