Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Wenken en Lessen voor Vaders en Moeders over de opvoeding hunner Kinderen. Door Dr. L.S.P. Meyboom.Te Groningen, bij A.L. Scholtens. In 12mo. 92 bl. ƒ :-60.

De paedagogische litteratuur van ons Land is niet rijk. De reden hiervan is welligt gedeeltelijk daarin te zoeken, dat velen een vooroordeel tegen paedagogische lectuur hebben, en alle paedagogische boeken a priori voor vervelend en nutteloos houden. Deze ongunstige meening is bij sommigen welligt een bloot gevolg van hunne traagheid en van den bedorven toestand van hunnen smaak, die door het lezen van Fransche romans overprikkeld, in een didactisch boek geen behagen meer scheppen kan. Anderen kunnen door het lezen van een of ander omslagtig paedagogisch werk misschien van dergelijke lectuur zijn afgeschrikt, en passen nu onwillekeurig wat zij in één geval hebben waargenomen op alles toe wat tot dezelfde soort gerekend wordt. Weer anderen houden

[p. 215]

paedagogische lectuur voor nutteloos, omdat zij het voor onmogelijk houden regels te geven voor eene zoo ontelbare menigte van verschillende gevallen als in de opvoeding voorkomen. Ook beweren zij wel eens gezien te hebben dat menschen die nog al iets over opvoeding gelezen hadden, hunne kinderen zeer slecht opvoedden. Over dit laatste punt zouden wij kunnen zeggen dat het nog de vraag is: of iemand die veel heet gelezen te hebben, goed gelezen heeft; daar velen na een boek te zijn doorgeloopen juist het tegendeel van hetgeen de Schrijver bedoelt daaruit opmaken: doch wij willen liever aannemen dat de schuld niet daarin lag, maar in de verkeerde theorie, die regels voorschreef voor de praktijk ongeschikt. Regels toch kunnen hier wel degelijk worden voorgeschreven, mits men zich maar niet inbeelde dat voor ieder afzonderlijk geval een afzonderlijke regel moet gegeven worden. Die regels moeten de hoofdpunten opgeven, welke een verstandig vader of moeder behoort in het oog te houden, terwijl opmerkzaamheid, nadenken en ondervinding moeten leeren hoe men die regels behoort te passen; even als de spraakkunst, b.v., over de werkwoorden in 't algemeen handelt, niet van ieder werkwoord afzonderlijk de regels opgeeft. En die vervelende, omslagtige lectuur, indien er geen ander middel bestaat om zich met paedagogische kennis te verrijken, is pligt wanneer men kinderen heeft op te voeden; daar die kinderen - al beschouwt de groote wereld hen als een noodzakelijk kwaad, waarvan men zorgen moet zoo weinig last te hebben als mogelijk is - toch onsterfelijke wezens zijn, door de Voorzienigheid aan onze zorg toevertrouwd, en wij rekenschap zullen moeten geven van de wijze waarop wij ons van die taak hebben gekweten, en trage ouders het oordeel van den luijen dienstknecht (matth. xxv: 26-30) te wachten hebben. Evenwel is het voor velen bijna ondoenlijk, zich de noodige hulpmiddelen tot zulk eene studie te verschaffen, en de studie zelve levert voor hen groote bezwaren op, wegens het omslagtige en uitvoerige van de meeste paedagogische werken. Daarom heeft de Schrijver van het voor ons liggende werkjen de ruimste aanspraak op onzen dank, dewijl hij een kort, duidelijk, bevallig en onderhoudend boekjen vol praktische wijsheid over de opvoeding vervaardigd heeft, waarin natuurlijk alleen hoofdpunten behan-

[p. 216]

deld worden, doch zóó, dat iemand die de hoofdpunten behoorlijk bestudeert en overdenkt, in de opvoeding niet ligt zal verlegen staan. Wij bevelen aan alle ouders, vooral aan jonge menschen, die nog weinig of geene kinderen hebben, maar met grond op een talrijker kroost kunnen hopen, de lezing van dit boekjen ten sterkste aan. Niemand zal het zich beklagen, niemand zal het onvoldaan ter zijde leggen. Om de lezers dezer aankondiging in de gelegenheid te stellen daarover zelven te oordeelen, willen wij den inhoud kortelijk opgeven.

I. Wat is opvoeden? a. De opvoeding moet zorgen, dat het ligchaam van den voedsterling gezond, sterk en voor zijne roeping bruikbaar worde. b. De opvoeding moet zorgen, dat elk vermogen van de ziel des voedsterlings behoorlijk worde ontwikkeld. c. De opvoeding moet zorgen, dat alle vermogens van de ziel des voedsterlings harmonisch of evenredig ontwikkeld worden. d. De opvoeding moet zorgen, dat de ziel van den voedsterling voorzien worde van de noodige bouwstof, om te kunnen werken. e. De opvoeding moet zorgen, dat ligchaam en ziel van den voedsterling harmonisch werken en daartoe aan beider vereenigde werkzaamheid de behoorlijke rigting geven.

II. Welk eenen gang behoort het opvoedingswerk te nemen? a. De natuurlijke opvoeders zijn de ouders, die niet dan in geval van noodzakelijkheid door anderen moeten vervangen worden. b. Wat de opvoeder van zijn kind of zijnen kweekeling maken wil, dat moet hij zelf wezen. c. De opvoeder kan zich bedienen van gezag, loon, straf, liefde en voorbeeld. d. De opvoeder moet den gang zijner opvoeding regelen naar den gang van de ontwikkeling der vermogens van zijnen kweekeling. e. De opvoeder moet zijnen kweekeling trapsgewijze leiden tot den kring, voor welken hij ten laatste bestemd is. f. De opvoeder moet zich wachten voor vormen, die boven den leeftijd zijn, waarin het kind zich bevindt.

Zie hier den rijken inhoud. Wij wenschen het boekjen in veler handen, en gelooven, wanneer de hierbij gegevene lessen algemeen als regels van opvoeding erkend wierden, dat zulks van lieverlede op ons geheele volksbestaan den heilzaamsten invloed zou uitoefenen.

d. burger, jr.