Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Lotgevallen van een Boer met schulden bezwaard. Uit het Hoogduitsch van Jeremias Gotthelf.Door J. Liese.Twee Deelen. Te Utrecht, bij Post Uiterweer en Comp. 1854. In gr. 8vo. 558 bl. ƒ 5-80.

Onder den pseudo-naam jermias gotthelf is albert bitzius in de laatste vijftien jaren algemeen bekend. Die Zwitsersche Predikant is een der meest geliefde volksschrijvers van den tegenwoordigen tijd. En geen wonder; want elk die maar eenige van zijne talrijke schriften leest, wordt getroffen door het ongemeen talent waarmede bitzius het volk in zijn karakter en leven schetst, en het hart van anderen openlegt en hun geheele innerlijk gemoedsbestaan doet kennen; ja, als waren het daguerréotypen van karakters en zaken geeft. Daartoe maakt hij van waarheid en verdichting, van ernst en humor op de uitstekendste wijze gebruik. - En zijn doel daarmede is niet alleen om eene aangename, onderhoudende lectuur te leveren, maar om op het burgerlijk en huiselijk leven eenen weldadigen invloed uit te oefenen, om de bronnen van vele huiselijke kwalen en ellenden te doen kennen, en daarvoor middelen ter genezing aan te bieden.

Ook het voor ons liggend werk: Lotgevallen van een Boer met schulden bezwaard, is bitzius geheel waardig. Hij toont ook daarin het eigenlijke volksleven door en door te kennen, en een fijn opmerker en diepe menschenkenner te zijn; want ook nu werpt hij in het geheele maatschappelijk ligchaam en in vele zijner leden eenen diepen blik. Wie enkel van vreemde avonturen houdt, opeenstapelingen van wonderlijke, zelfs ongerijmde ontmoetingen verlangt, en slechts van ongelukken en wonderdadige uitreddingen wil hooren, koope dit boek niet. Men vindt hier een innig braaf en onvermoeid werkzaam, doch

[p. 214]

hoogst eenvoudig paar menschen geschetst, die door vlijt, overleg en zuinigheid veel verdienen, maar, door volslagen onkunde in geld- en regtszaken, in de klaauwen vallen van bedriegers en opligters, en door bij ons zoogenaamde zaakwaarnemers als uitgezogen worden. - De karakters zijn uit het leven genomen en zoo naar waarheid geschetst, dat men bij dat van Hans Joggi en Anne Marei, bij dat van den Commandant en Kapitein, bij dat van de Waardin uit de gouden Kreeft en den Opperheer van Stierengrind telkens moet zeggen: ja, zoo zijn er.

De vertaling is niet altijd even gelukkig; vooral niet in de eerste Hoofdstukken. Zeker heeft de stijl van bitzius iets karakteristieks, hetwelk de vertaling moeijelijk maakt; maar de Vertaler moet dat vooraf bedenken, en zijn werk, 't af hebbende en dan meer in den geest des Schrijvers ingedrongen, naauwkeurig herzien. Hier en daar stuit men ook op onaangename Germanismen. Als blijken van onnaauwkeurige correctie teekenden wij aan: D. I, bl. 100: kaarsemakerij, voor: kaasmakerij, en bl. 107: darmbaden, voor: dampbaden. Lange volzinnen, zoo als er bl. 170 een van meer dan 30 regels gevonden wordt, zijn altijd af te keuren. Overigens zijn wij met dit werk zeer ingenomen, en bevelen het als nuttig, aangenaam en onderhoudend gaarne aan.

†‒.