Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

De kwijnende Landbouw in den Polder Westzaan, of vlugtige blikken in dien Polder, ook met betrekking tot het wegnemen van drie dammen en gronden, onder militaire bedekking, op last van het Polderbestuur aldaar, en mededeeling van enkele stukken daarmede in verband staande, door P. Wakker,Lid der Holl. Maatsch. van Landbouw. Te Purmerende, bij J. Schuitemaker. 1853. In gr. 8vo. 60 bl. ƒ :-50.

Dit werkjen, waarvan ons de aankondiging verzocht is,

[p. 184]

bevat - zoo als ook reeds eenigermate blijkt uit den omslagtigen titel - de uiteenzetting van grieven der ingelanden van den Polder Westzaan. - Zij hebben zich te beklagen over de handelwijze van het Polderbestuur, en vooral over die van den Heer j.c. van wessem, Dijkgraaf der Banne Westzanen en Crommenie, welke steeds den stand van het water in den Polder te hoog lieten, en voor sluizen, dijken en molens geene behoorlijke zorg droegen. Eene poging tot herstel der grieven bij minnelijke schikking, van de ingelanden uitgegaan, wordt door het Bestuur van de hand gewezen. ‘Het zou blijven handelen zoo als het gewoon was’, aldus luidt het antwoord, en ten gevolge daarvan vreesde men in den Polder ‘steeds meer water, wijder en grooter slooten, gedurig verlies van gronden in de slooten, veel onbruikbaar land door het hooge water gedurende een groot deel van het jaar.’ - Door de ingelanden werd nu een adres aan Gedeputeerde Staten ingezonden, hetgeen, tot groote vreugde der landlieden en tot groot welzijn van den Polder, een onderzoek in loco ten gevolge had, waardoor vele der bezwaren werden opgeheven.

Later echter moesten eenige der meest geachte ingezetenen van den Polder de wraak van het Polderbestuur ondervinden. Een der ingelanden, j.p. de boer, had dammen gelegd in eene sloot tusschen zijne eigen landerijen, die het Polderbestuur hem beval weg te nemen. Bij weigering daarvan, volgde dagvaarding voor het Kantongeregt; doch de beschuldigde werd van alle regtsvervolging ontslagen, daar het leggen der dammen, zoo als dit door hem had plaats gehad, noch misdaad, noch wanbedrijf, noch overtreding was’. - Toen derhalve, een jaar later, het Polderbestuur weder last gaf om de dammen te ruimen, en wel dezelfde die aanleiding tot het regtsgeding hadden gegeven, werd zulks natuurlijk weder geweigerd. Eenigen tijd daarna liet het Polderbestuur, onder militaire bedekking, dammen wegnemen en gronden uitgraven, ‘waardoor aan gemelden de boer, indien het land in dien toestand blijven moet, eene schade van ƒ 2000 is berokkend geworden’. Hoe weinig het Bestuur volgens de bestaande Keuren en Reglementen daartoe geregtigd was, wordt in het laatste gedeelte dezer brochure aangetoond.

Zoodanig mag in het kort de inhoud van het bovenstaande geschrift heeten. Hoewel nu het gevoelen, hier en daar, met

[p. 185]

echte bescheiden gestaafd is, kan Referent echter, als met de inwendige gesteldheid van den Polder Westzaan en Crommenie onbekend, niet beoordeelen, in hoe verre de voorstelling der feiten altijd geheel overeenkomstig de waarheid is geweest. Doch hierin onderscheidt zich het boekjen van den Heer p. wakker gunstig van andere polemische geschriften, dat het in een bedaarden en gematigden toon is gesteld. Er is alleen publiciteit aan het gebeurde gegeven, omdat zulks van wege de verschillende oordeelvellingen dringende behoefte was geworden; en zoo men uit den toon der geschriften een oordeel over hunne waarde mogt uitspreken, dan zou dit oordeel hier gunstiger voor de ingelanden dan voor het Polderbestuur moeten zijn.

In het algemeen levert dit werkjen eene bijdrage, waaruit blijkt, hoe een Polderbestuur, wanneer het de belangen goed behartigt, aan de ingelanden groot voordeel kan doen, maar ook omgekeerd, wanneer zorgeloosheid of partijzucht in den raad voorzitten, groote nadeelen kan berokkenen.