Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855

Het Evangelie van Johannes,gebragt in huizen en harten; een Godsdienstig en wetenschappelijk Dagboek voor beschaafde Christenen, nagelaten door G.H. van Senden,in leven Theol. Doct., Ridder der Orde van den Ned. Leeuw, Lid van vele binnen- en buitenl. geleerde Genootschappen, en Pred. te Zwolle. Uitgegeven door G.H. van Senden,Pred. te Leur. Tweede Deel. Te Zwolle, bij W.E.J. Tjeenk Willink. 1854. In gr. 8vo. VI en 344 bl. ƒ 3-:

Gelijk vroeger van het eerste gedeelte van dit werk zullen wij ook kortelijk den inhoud doen kennen van dit Tweede Deel, in zoo ver hij nog niet door ons is behandeld geworden.

In de negen-en-twintigste Afdeeling wordt de Heiland voorgesteld als de Goede Herder, en men ziet er bij vernieuwing welk een uitmuntend schilder van senden was bij zulke aanschouwelijke voorstellingen. Dat blijkt ook in de dertigste, waarin hij op 't feest der tempelvernieuwing jezus bij winterweder in de tempelgalerijen wandelende schetst.

De een-en-dertigste tot en met de drie-en-dertigste Afdeelingen behandelen de opwekking van lazarus; dat feit, hetwelk tijd en eeuwigheid aaneen verbond, en voor Israël het vraagpunt bevatte, of 't het volk der verkiezing zou blijven, of dat der verstooting zou worden, of 't zich zou scharen onder de heilbanier van den Koning der waarheid, of zich verwijzen zou tot eeuwendurende ballingschap. De opwekking wordt in hare historische kracht uiteengezet, doch met meer helderheid dan gloed. Ofschoon wij geene aanmerkingen hebben, zeiden wij daarom toch, na volbragte lezing, onwillekeurig: Wie bij de voorstelling van lazarus' opwekking genieten wil wat er bij genoten kan worden, leze johannes en johannes alleen. Hoe breeder de uitlegging zij, des te koeler wordt de aanschouwing; het gaat den lezer hier als bij 't beschouwen van een treffend schilderstuk waarnaast eene breede verklaring te lezen hangt. De laatste gaat hij voorbij: het stuk zelf boeit hem uitsluitend.

[p. 116]

In de vier-en-dertigste Afdeeling worden de naaste gevolgen der opwekking van lazarus overwogen. Wij deelen niet in het gevoelen des Schrijvers, dat dit feit geen indruk op hen zou gemaakt hebben, die tot de Farizeën gingen, om dezen mede te deelen wat de Heer te Bethanië verrigt had. Wij gelooven, integendeel, dat de indruk zeer sterk, maar een verkeerd werkende is geweest. Het kon ook niet anders. Waar de indruk voordeelig was, moest het geloof worden opgewekt; waar dit niet het geval was, moest het ongeloof huiveren voor de gevolgen. Evenmin kunnen wij ons vereenigen met des S. gevoelen over de beweegredenen der aanbrengers om zich tot de leden van het Sanhedrin te vervoegen. Wij houden 't er voor, dat zij de regering wilden dwingen om beslissende en afdoende maatregelen te nemen. Ook hadden wij gewenscht dat de S. dieper in 't gemoed der Sadduceën ware gedrongen: dan zou 't beter zijn uitgekomen hoe hier het Sadduceïsme over het Farizeïsme triomfeerde. Trouwens, het eerste ware onherstelbaar verloren geweest, wanneer de opwekking van lazarus als een feit ware erkend geworden. Juist dáárom schijnen de Farizeesche leden van den Hoogen Raad geweifeld te hebben, of zij hunnen bijval konden geven aan maatregelen van geweld tegen jezus. De sluwheid van den Sadduceeschen Opperpriester bragt het punt van beraad op politiek terrein over, en dit alleen besliste.

De laatste Afdeelingen bevatten de laatste dagen van jezus openbaar leven, zoo als die bij johannes geboekt staan. De vijf-en-dertigste Afdeeling geeft een praktisch zedelijk vertoog, naar aanleiding van jezus' zalving te Bethanië door maria. Wij kunnen niet ontveinzen dat wij ons hier eenigzins teleurgesteld gevoeld hebben. Met te groote verwachting hadden wij verlangd te zien hoe de rijkbegaafde man, die zoo diepe blikken in het hart kon werpen, eene zielkundige schets zou geven van den rampzaligen jonger, dien hier 't masker ontnomen wordt.

De zes-en-dertigste tot de acht-en-dertigste Afdeelingen betreffen jezus' optogt naar Jeruzalem; de naar Hem begeerige Grieken, en Zijne laatste openbare rede, joh. xii: 37-50.

Daarmede eindigt het Tweede Deel. Wij zien verlangend uit naar de beschouwing van des Heeren laatste tafelgesprek, dat in de geschiedenis alleen staat; zelfs niet geëvenaard wordt

[p. 117]

door den Phaedon van plato, den johannes onder de Grieksche wijsgeeren, gelijk johannes een plato was onder de Apostelen.