Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

[p. 177]

Mengelwerk.

Antikritiek.

Een woord na het lezen der Recensie van het Werkje: d. lévi, Aardrijkskunde in Reizen, vertaald door I.J.J. Snellebrand. (Vaderl. Letteroefeningen, voor Maart 1854, N^o. III, bladz. 118.)

De ondergeteekende heeft met belangstelling het aangevoerde betreffende de Aardrijkskunde in Reizen gelezen; hij zou daarop het stilzwijgen bewaard hebben, vooral omdat hij meent dat eene ongeteekende Recensie niet zulk eene waarde heeft als er door sommigen aan gehecht wordt; maar hij zag dadelijk in, dat Rec. de strekking van het werkje niet heeft begrepen. De Vertaler heeft in lévi's werk eene méthode gevonden, die hij gaarne bij het onderwijs, in bijna ieder vak, zou wenschen te volgen; eene méthode, waarvan hij in Frankrijk en België zeer goede vruchten gezien heeft. Deze méthode komt hierop neder: lévi geeft eerst een zéér algemeen overzigt van de wetenschap, zoodat het minst geoefende verstand en geheugen die bevatten en bewaren kunnen; daarop laat hij een wat méér uitgebreiden cursus volgen, en gaat gedurig met het aanbrengen van nieuwe bijzonderheden voort, zóó dat zijn laatste cursus eene vrij wat omvattende zaak wordt, en elk onderwijzer tevreden mag zijn wanneer zijne leerlingen bij het verlaten der school er zóó veel van weten als die laatste cursus bevat. - Het verschil van deze met de in Nederland gevolgde méthode komt hierop neder: dat ónze leerboeken ieder gedeelte, alvorens tot een ander over te gaan, geheel behandelen, en dus als opklimmen van de deelen tot het geheel; terwijl, integendeel, de méthode van lévi begint met

[p. 178]

eene algemeene schets, die al meer en meer wordt uitgewerkt, zoo dat zij na de bekendheid met het geheel de kennis der verschillende gedeelten doet volgen. Het is hier de plaats niet om dit verschil verder te ontwikkelen en de beide leerwijzen met elkander te vergelijken; de ondergeteekende geeft het verschil slechts aan, omdat het hem voorkomt, dat Rec., als hij die méthode van lévi begrepen had, 't geen hij over de strekking van het werkje gezegd heeft, wel achterwege zou hebben gelaten. - De ondergeteekende zal Rec. over eenige aangeduide misslagen volstrekt geen onaangenaam woord zeggen; hij dankt hem veeleer voor die aanmerkingen, en zal daarvan, alsmede van andere aanmerkingen, die hem van elders mogten gemaakt worden, in zoo verre hij ze gegrond acht, gebruik maken; hij houdt het er toch voor, dat geen werk volmaakt is of zijn kan, en vooral geen boek over de Aardrijkskunde, daar de Schrijvers meestal op het werk van anderen moeten afgaan. Wie zal het schoone werk van mac culloch veroordeelen, omdat het in de opgave van bijzonderheden betreffende Nederland eenige misstellingen bevat? - Wie zou het Aardrijkskundig Woordenboek van kramers verguizen omdat hij er in leest: dat Amsterdam als eerste inrigting van liefdadigheid nog boogt op een Aalmoezeniers-weeshuis? - Wie acht witkamps Gids door Nederland er minder om, wanneer hij de stad Zutphen niet juist zóó beschrijft als zij nóg is? - De ondergeteekende meent met eenige overtuiging zijne ambtgenooten in Nederland op de Aardrijkskunde in Reizen opmerkzaam te mogen maken; zij zullen er eene leerwijze in vinden geheel verschillende van die welke hier te Lande meestal gevolgd wordt, en wel waardig, dat men er de proeve van neme.

i.j.j. snellebrand.