Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

Handboek der Physica en der Meteorologie, door Dr. Joh. Müller, Hoogleeraar in de Natuur- en Werktuigkunde aan de Hoogeschool te Freiburg, in Breisgau. Vertaald door Dr. F. Rienderhoff, Officier van Gezondheid der Tweede Klasse. Met 529 tusschen den tekst gedrukte houtsneê-platen. Te Amsterdam, bij Loman en Reudler. 1852. In gr. 8vo. 560 bl. f 5-40.

Niet dikwijls verschijnt er eene vertaling van een zoo degelijk en uitvoerig geschrift op dit gedeelte van het gebied der Natuurkundige Wetenschappen.

Het werk begint met eene Inleiding en handelt vervolgens over de nagenoemde onderwerpen: - Algemeene eigenschappen der ligchamen; - Het evenwigt der krachten; - Het evenwigt der deelen van vaste ligchamen onder elkander; - Het evenwigt der vloeistoffen; - Moleculaire werkingen tusschen vaste en vloeibare ligchamen, en tusschen de afzonder-

[p. 700]

lijke deelen der vloeistoffen zelve; - Het evenwigt der luchtvormige vloeistoffen, en de drukking van den dampkring; - Aantrekking tusschen luchtvormige en vaste, en tusschen luchtvormige en dropvormig vloeibare ligchamen; - De beweging en versnellende krachten; - Wetten van de beweging der vloeistoffen; - Beweging der gazen; - Gehoorleer: wetten der golfbeweging in het algemeen, en van de geluidgolven in het bijzonder; - Wetten der slingeringen van muzijkale toonen; - De stem en het gehoor; - Het licht. Inleiding; - Terugkaatsing van het licht; - Breking van het licht; - Ontbinding van het witte licht; - Het oog en de optische werktuigen; - Inferentie-verschijnselen; - Scheikundige werkingen van het licht; - Magnetismus en electriciteit: wederkeerige werking der magneten op elkander en op magnetische ligchamen; - De magnetische werking der aarde; - De electrische werkingen; - Electriciteit door verdeeling; - De electrische krachten; - De gebondene electriciteit; - Het electrische licht en de bewegingen van geëlectriseerde ligchamen; - Galvanismus: de electrische aanraking en de galvanische keten; - Werkingen van den galvanischen stroom; - Electromagnetismus; magnetische werkingen van den stroom; - Inductie-verschijnselen; - Thermo-electrische stroomen en dierlijke electriciteit; - De warmte. Uitzetting; - Verandering van den aggregatie-toestand; - Soortelijke warmte der ligchamen; - Voortplanting der warmte; - Verschillende bronnen der warmte; - Meteorologie: Verdeeling der warmte op de oppervlakte der aarde; - De drukking der lucht en de winden; - De vochtigheid van den dampkring; - Optische verschijnselen van den dampkring; - De electriciteit van den dampkring; - Aanhangsel: Verhoudingen van het nieuwe Fransche maatstelsel tot andere stelsels.

Om een overzigt te geven van den belangrijken inhoud hebben wij de moeite gedaan de Hoofdstukken te noemen, ofschoon natuurlijk de behandelde onderwerpen veel menigvuldiger zijn. Het werk getuigt van groote naauwkeurigheid, en onderscheidt zich ook door eene duidelijkheid, welke niet altijd in die mate in werken van dezen aard gevonden wordt. Voor zelf-onderrigt evenzeer als voor het onderwijs van anderen is dit boek uitnemend geschikt. Hadden wij eene aanmerking, zij zou dan betrekking moeten hebben tot de warmte

[p. 701]

en het meteorologisch gedeelte over het algemeen, waar in de toepassing, zoo wij meenen, nog meer bijzonderheden hadden kunnen worden aangeroerd. De Vertaler heeft zijn moeijelijken arbeid loffelijk volbragt. Ook op de correctie is weinig aan te merken. De houtsneê-figuren zijn meest allen fraai, en ook de binder heeft medegewerkt om aan het degelijke boek een behagelijk aanzien te geven. Het werk verdient dus in alle opzigten aanbeveling, en Ref. wenscht beide aan Vertaler en Uitgever de voldoening toe van een ruim debiet, waaraan trouwens wel niet is te twijfelen in eenen tijd, in welken de Natuurkundige Wetenschappen met zoo veel ijver en vrucht worden beoefend.