Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

[p. 539]

De Heilige Dagen der Roomsche Kerk, beschouwd in het licht van het Evangelie. Door T. van Spall, Predikant te Klundert. Te Dordrecht, bij H.R. van Elk. 1853. In gr. 8vo. VI en 99 bl. f 1-25.

Er is veel geschreven over de feestgetijden der Christelijke Kerk, en 't is dus niet vreemd wanneer zij ter sprake worden gebragt. Ook de Luthersche Kerk in Duitschland houdt vele Apostolische dagen in eere. Het oordeel daarover moge uiteenloopen; Ref. voor zich ziet er niets on-Evangelisch of onvoegzaams in, van tijd tot tijd zulke mannen te herdenken, die, gehoorzaam aan hunne roeping van den Heer, al hunne krachten, hun leven zelfs voor de heiligste zaak der menschheid ten beste gaven; mits die herdenking geene verpligting zij, en de aandacht niet aftrekke van God en christus; - in twee woorden: mits die herinnering blijve wat zij mag en moet zijn: eene opwekking tot navolging, en nooit en nergens in menschvergoding ontaarde. Doch daarom acht hij 't ook voor Katholieken van belang te weten wát er op die dagen, naar het voorschrift der Roomsche Kerk, gevierd wordt, en in hoe verre zij met het Evangelie bestaanbaar zijn.

Het zijn deze vragen, welke de Schrijver zich voorgesteld heeft te beantwoorden; daarbij, ‘naar het voorschrift van den Apostel paulus, de waarheid betrachtende in liefde, opdat zij, zoo als ze in het Evangelie verkondigd is, door onze Roomsch-Katholieke mede-Christenen moge erkend, aangenomen en beleden worden, en wij allen te zamen den Allerhoogste mogen dienen naar Zijnen wil, wetende, dat Hij gezegd heeft: ‘te vergeefs eeren zij Mij, leerende leeringen, (die) geboden van menschen (zijn).’

De Schrijver beschouwt, in twee-en-twintig korte vertoogen, onderscheidene feestdagen. Hij bepaalt zich tot de Moeder des Heeren, Apostolische mannen, en enkele gebeurtenissen, zoo als: maria's Boodschap, de Kruisvinding, de Kruisverheffing, en den Sacramentsdag. Van de latere Heiligen wordt alleen de feestdag van laurentius behandeld, zonder opgaaf van de reden waaraan deze die uitzondering te danken heeft.

Wij twijfelen zeer of de lezers na volbragte lectuur gehéél

[p. 540]

voldaan zullen zijn. De bewerking is er te vlugtig toe, en de historische waarde van het geschrift te onbeduidend. Het praktisch gebruik echter, dat van spall van de heilige dagen maakt, voldoet beter. Tot eene proeve van den geest en de strekking van het werkje, en van den vloeijenden, algemeen bevattelijken stijl, diene het volgende over de Kruisvinding:

‘Gesteld ook eens, de R. Kerk kon bewijzen, dat het kruis, hetwelk helena, na meer dan drie eeuwen, te Jeruzalem vond, het echte kruis geweest is, hetgeen zij wel niet beproeven zal, wat zou ons dan nog dat gedenkstuk van 's Heilands vernedering en smart baten? Het mogt ons al eens het sterven van christus herinneren, nimmer zou het dat zoo levendig, treffend en duidelijk kunnen doen, als het ons in het Evangelie beschreven is, waar Hij ons zoo sprekend in Zijne onschuld en heiligheid, in Zijne zachtmoedigheid en vergevingsgezindheid, in Zijne liefde en algeheele onderwerping aan den wil Zijns hemelschen Vaders wordt voorgesteld. - En hoe! Zoo wij het kruis vonden en christus niet, zou ons dan dat kruis den christus kunnen vergoeden, en zoo wij met andreas Hem vinden, den Eenige en Algenoegzame, hebben wij dan nog aan dat hout behoefte? Neen, geen stuk vermelmd kruis, kon het al zoo vele eeuwen voor verrotting of verbranding bewaard blijven, waarvoor geen de minste grond van waarschijnlijkheid bestaat, moge een voorwerp van Godsdienstige vereering zijn; geen stoffelijk ligchaam, dat noch hooren noch spreken kan, noch kracht noch leven in zich heeft, is in staat om ons te vertroosten, te heiligen en te zaligen; maar Hij, de eenige Middelaar tusschen God en de menschen, Hij is de leidsman op den weg des levens, de algenoegzame Vertrooster in alle droefheid, de Helper in nood, met Wien te vinden wij alles gevonden hebben wat wij in nood en dood voor onze gelukzaligheid behoeven.

Daarom is het niet in Uw kruis, maar in Uwen kruisdood, o, jezus! dat wij roemen. Door deze gewillige, heilige, liefdevolle offerande hebt Gij ons van de straf der zonde verlost en ons het eeuwige leven aangebragt, ons hart vervuld met afschrik van de zonde en dat hart in dankbare wederliefde tot U ontvlamd. Door dien dood zijn wij der wereld en is de wereld ons gekruist; wij leven niet meer voor haar, maar

[p. 541]

voor U, dierbare Verlosser! en voor onze eeuwige, zalige bestemming! O, laat Uwe genade ons genoeg zijn, en Uwe kracht in zwakheid volbragt worden!’

Ref. waardeert het werkje als bijdrage tot de op den titel vermelde beschouwing, en prijst het als zoodanig aan, met den wensch, dat het ook door vele Roomsche mede-Christenen met vrucht moge gelezen worden.