Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

[p. 533]

Boekbeschouwing.

Practische Godgeleerdheid, of beschouwing van de Evangeliebediening voornamelijk in de Nederlandsche Hervormde Kerk. Een Handboek bij de Academische lessen. Door W. Muurling, Hoogleeraar te Groningen. Tweede Deel, Eerste Stuk. Te Groningen, bij J. Oomkens, J.zoon, Academiedrukker. 1854. In gr. 8vo. 286 bl. f 2-90.

Wie met het ambt van Evangeliedienaar regt bekend is; wie den rijken omvang en grooten invloed er van op het volk in het algemeen, en op elke Gemeente in het bijzonder, ja, op elk huisgezin, kent, zal voorzeker de vorming tot Evangeliedienaar als eene taak van het hoogste gewigt beschouwen. Oneindig grooter invloed toch kan de eigenlijke Evangeliedienaar uitoefenen, dan de Godgeleerde. De Evangeliedienaar grijpt in de fijnste snaren zelfs van het inwendige leven. Bij den Doop geeft hij wenken hoe Christen-ouders hun kind behooren op te voeden; het Godsdienstig gevoel en leven bij de kinderen kweekt en ontwikkelt hij; hun verstand tracht hij met ware wijsheid te vervullen; hij neemt hen op in de Kerkelijke gemeenschap, en zegent den gesloten huwelijksband in; in zaken van allerlei aard, dikwerf de meest teedere, wordt hij ambtshalve, als welmeenend vriend betrokken; aan ziek- en sterfbedden wordt hij geroepen; bij de graven staat en spreekt hij, - en overal waar hij verschijnt moet hij komen in den geest en in de kracht van zijnen Goddelijken Zender. Den geest van christus moet hij toonen waar hij raadt, teregtwijst, vermaant, bestraft en troost. Daarbij stilstaande is het bijna onverklaarbaar, dat men vroeger zoo weinig acht sloeg op de vorming van den toekomstigen Evangeliedienaar, ja, de wetenschappelijke Pastoraal Theologie schier gering achtte. Die geringschatting vond men, tot het begin dezer eeuw, bij de voortreffelijkste Godgeleerden, zelfs bij den Hoogleeraar planck, ontegenzeggelijk eenen der uitnemendsten, op het einde der vorige en het begin der tegenwoordige eeuw. In zijne Einleitung in die Theologische Wissenschaften

[p. 534]

heeft hij haar overbodig genoemd voor elk die de zedekunde grondig bestudeerd heeft. Van die bijna onverklaarbare dwaling teruggekomen, voelde men des te meer behoefte aan degelijke en volledige handleidingen voor de Praktische Godgeleerdheid. In Duitschland werd in die behoefte spoedig voorzien; inzonderheid door den beroemden hüffel, die zoo véél gedaan heeft voor de praktische vorming van toekomende Evangeliedienaars. Eene voortreffelijke handleiding gaf hij vóór reeds meer dan dertig jaren in zijn: Wesen und Beruf des Evang.-Christlichen Geistlichen. Na hem leverde de even praktische als wetenschappelijke marheineke zijn Entwurf der practischen Theologie, terwijl de ook wegens zijne dogmatische schriften zoo beroemde nitsch, die in 1847, na marheinekes dood, zijn opvolger in het Hoogleeraar-ambt te Berlijn werd, eene Praktische Theologie uitgaf, die een diep nadenken, eenen helderen blik en een godsdienstig gemoed doet kennen. - In Nederland echter wachtte men tot dus verre te vergeefs op een volledig Handboek door eenen Nederlander ontworpen, en geheel ingerigt ter dienste van aanstaande Evangeliedienaars in de Nederlandsche Hervormde Kerk. En terwijl wij 't meermalen bejammerden, dat de Korte Schets der Akademische Lessen over de Evangeliebediening in de Nederlandsche Hervormde Kerk van Vader van hengel onuitgewerkt, en dus een geraamte bleef, schoon en kunstig zamengesteld maar zonder geest en leven, wachtten wij ook met smart op het laatste Akademische Handboek der Groningsche Hoogleeraren, dat over de Praktische Godgeleerdheid. Eindelijk verscheen vóór drie jaren het Eerste Deel, waarin over de roeping en het werk van den Evangeliedienaar in het algemeen gehandeld wordt. In het Tweede Deel, waarvan het Eerste Stuk voor ons ligt, worden de verschillende en veelzijdige werkzaamheden, aan zijne betrekking eigenaardig verbonden, naauwkeurig en vrij uitvoerig in zeer logische orde ontwikkeld. In dit Stuk worden de Katechetiek, Homiletiek en Liturgiek behandeld. Men vindt er wat elk zij, de geschiedenis van elk, en hoe bij een en ander de Evangeliedienaar op eene waardige en nuttige wijze werkzaam kan en moet zijn. Een schat van geleerdheid, treffende opmerkingen en wenken, en echt Christelijke beginselen zijn in dit Stuk neêrgelegd.

[p. 535]

Niet alleen voor aanstaande Evangeliedienaars, maar ook voor hen die reeds in de Heilige Bediening werkzaam zijn is muurlings Handboek bijna onmisbaar.

Als het werk voltooid is, en de Uitgever niet alleen het vervolg, maar ook het Eerste Deel ter beschouwing inzendt, zullen wij gaarne op het geheel terugkomen.

†-.