Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

1. Hoe leert het Kind spreken? Door Dr. D.F. Eschricht, Hoogleeraar te Koppenhagen. Te Leeuwarden, bij G.T.N. Suringar. 1853. In kl. 8vo. 34 bl. f :-30.
2. De Tijd. Leesboekje voor jonge Kinderen; door L. Bruins,

[p. 382]

Schoolonderwijzer te Koog aan de Zaan. Te Zaandam, bij H.F. van der Scheer. 1852. In kl. 8vo. 58 bl. f :-17½.
3. Aanleiding tot het praktisch Rekenen, in de laagste Afdeeling der tweede Klasse, door G. van Sandwijk, Hoofd-Onderwijzer te Purmerende. I-IV. Te Purmerende, bij J. Schuitemaker. 1851-1853. In kl. 8vo. 8, 32, 48 en 48 bl., te zamen f :-60.
4. Vragen en Voorstellen (,) ter toepassing van de oefeningen met de tafel der eenheden van Pestalozzi; door W.J. de Beer. Ten dienste van Onderwijzers. Te Amsterdam, bij J.M.E. Meijer. 1853. In kl. 8vo. 134 bl. f :-80.
5. Littérature de l'enfance. Choix de morceaux, destinés à l'usage des écoles, classes moyennes et inférieures, par A.B. Maatjes. Seconde édition, revue et augmentée. Te Amsterdam, bij J.H. Gebhard en Comp. 1854. In kl. 8vo. IV en 132 bl. f :-60.
6. Jongens! Wat zal er gespeeld worden? - Handboekje voor knapen bij hunne onderlinge oefeningen en spelen. Met houtsneê-plaatjes en figuren. Tweede druk. Te Leeuwarden, bij G.T.N. Suringar. In kl. 8vo. f 1-25.

N^o. 1. De inhoud van dit werkje beantwoordt niet aan het algemeene van den titel. Zal er betoogd worden dat een ander het kind leert spreken? òf dat de Natuur-zelve den kleine de spraak schenkt; - en dat ouders en opvoeders slechts den gang der Natuur hebben te volgen en te ondersteunen; - en hoe ze daarbij te werk moeten gaan? - Deze en nog andere vragen bragt ons de titel voor den geest. Dr. eschricht echter geeft daar geen antwoord op, maar toont eenvoudig aan dat ook het doofstomme kind kan leeren spreken, en daaromtrent bevat zijn werk vele nuttige wenken. Hij zegt, onder anderen, dat de dooven het geluid door de trilling der lucht kunnen gewaarworden. Rec. gelooft dat, omdat hij menigmalen in het gezelschap is geweest van eenen geheel doove, die 't zeer duidelijk bemerkte als er muzijk werd gemaakt, en ook de maat in het dansen zeer juist wist te onderscheiden. De theorie door den Schrijver ontwikkeld, is deze: ‘het doofstomme kind leert in eene geheel andere volgorde, dan

[p. 383]

de volwassenen. Wanneer de volwassenen eene vreemde taal willen leeren, beginnen zij met de letters, leeren dan de afzonderlijke woorden, en eindelijk de volzinnen. Zoo klimmen zij allengs van de deelen tot het geheel op. De kinderen, daarentegen, leeren eerst de beteekenis van den geheelen volzin; ze begrijpen die uit het gebarenspel en den blik. Eerst later vatten ze de beteekenis der uitdrukkingen en afzonderlijke woorden’. Het boekje beantwoordt dus niet aan den titel, maar Rec. gelooft, dat het vooral hun die bij het onderrigten van doofstommen belang hebben, zeer is aan te prijzen.

N^o. 2 bevat een aantal zaken waarover het zeer gepast is de jeugd te onderhouden. Het is een nuttig geschenkje voor moeders die hare kinderen behoorlijk trachten te ontwikkelen, en tevens zeer goed voor de school; daar verschillende lessen gepaste aanleiding geven tot het verrigten van zoogenaamd stil werk in de klassen voor welke de Schrijver het bestemd heeft; ja, bijkans al de lessen kunnen daartoe dienstig gemaakt worden. Rec. beveelt het boekje, dat zich ook door den vorm en 't gebruik van verschillende lettersoorten onderscheidt, gerustelijk aan. Slechts hier en daar scheen hem eene vraag of een gezegde nog wel iets te hoog voor jonge kinderen, zoo als, b.v., op bl. 7 de vraag: ‘Waarom zijn de dagen niet allen even lang?’ - en op bl. 15 het gezegde omtrent Louwmaand.

N^o. 3. De gunstige ontvangst van het Eerste Stukje der ‘Aanleiding tot het praktisch Rekenen’, dat nu ten vierdenmale, verbeterd en vermeerderd, is herdrukt, deed Rec. met vooringenomenheid de aangekondigde vier Nommers opvatten; want een vierde druk is, bij het groot aantal van zulke werkjes, inderdaad merkwaardig. Zijne goede verwachting werd ook niet teleurgesteld, ten minste in zoo ver hij dit werk van den Heer van sandwijk beschouwde als een élémentair leerboek voor de leerlingen eener Stads-Burgerschool, die door den beperkten tijd van hun schoolgaan een eenvoudig, doch zoo veel mogelijk volledig begrip van de eerste gronden der lagere rekenkunde behooren te ontvangen. Voor de eigenlijke volksschool dus acht Rec. dit stel rekenboekjes eene uitmuntende bijdrage. Alleen vindt hij de wijze waarop de Heer v.s. den regel van drieën blijft bewerken, niet op de hoogte van den tegenwoordigen tijd, en hij kan niet gelooven dat de

[p. 384]

leer der evenredigheden moeijelijker is dan de hier gevolgde oude regel van drieën.

N^o. 4 zou wel aanleiding kunnen geven tot het opnoemen der voordeelen die aan het rekenen uit het hoofd verbonden zijn, en tot het nasporen van de redenen waarom nog zoo vele onderwijzers die over het hoofd zien; maar dit Maandwerk is daartoe minder geschikt, en wij willen alleen vragen: of er wel eene oefening is te noemen, waaraan méér dadelijk praktisch nut verbonden is dan aan het vaardig leeren opmaken der gewone, in het dagelijksche leven voorkomende berekeningen? En of wij onze jeugd niet, bij schier elk onderzoek, zien toonen dat zij daarin weinig of geene vordering heeft gemaakt? - Rec. schat elke poging om zulke oefeningen in de school stelselmatig te doen opnemen, zeer hoog, en hij wenscht ouders en opvoeders daartoe te zien medewerken door de zorg, dat hunne lievelingen niet slechts vele en groote sommen leeren maken; maar dat zij ook goede practici worden. Om die reden wenscht Rec. het aangekondigde boekje in de handen van vele aankomende onderwijzers; en hij houdt 't er voor, dat de Heer de beer (de drukfouten uitgezonderd) een verdienstelijk werkje geleverd heeft.

N^o. 5 is boven vele andere werkjes van dien aard aanprijzenswaardig. De spoedige invoering van hetzelve op vele scholen heeft eenen tweeden druk noodig gemaakt. De Schrijver heeft met oordeel partij getrokken van de aanmerkingen, welke in de Nieuwe Bijdragen voor Opvoeding en Onderwijs, Sept. 1852, geleverd zijn. Daardoor is zijn werk nog beter geworden, en wij twijfelen niet of ook deze tweede druk zal spoedig door eenen derden worden gevolgd. Wij vereenigen ons geheel met den lof aan dit boekje in de Nieuwe Bijdragen geschonken, en voegen er wèlverdienden lof bij voor den Uitgever, wegens de nette uitvoering.

N^o. 6. Dat het geene gemakkelijke taak voor den opvoeder is, de jeugd aan geregelde spelen te gewennen, zal wel menigeen bij ondervinding weten. De tweede druk van dit nuttige werkje verwondert ons dus niet. Ref. zal er eenvoudig den algemeenen inhoud van opgeven. Men vindt hier: Spelen (niet: spellen), die beweging geven; Balspelen; Kogelspelen; Ligchaamsoefeningen; De gymnastische oefeningen (bij de laatste twee soorten houden wij het toezigt van meer bejaarden voor noodzakelijk); Behendigheidskunsten; Oplossing van rekenkundige (liever rekenkunstige) voorstellen; Gezelschapsspelen; Zijdewormen telen; Optische en andere kunststukken; Het schaakspel; Kunsten met de kaart; Natuur-, Schei- en Werktuigkundige proeven, en raadsels. - Deze verscheidenheid van stoffen, de zeer nette uitvoering, en de talrijke figuren maken het boekje tot een zeer nuttig en aangenaam geschenk.

s-d.