Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1854

[p. 300]

De ware Vrede der Kerk, en: Zult gij verloren gaan? Twee Leerredenen, door Athanase Coquerel, Predikant bij de Hervormde Gemeente te Parijs. Uit het Fransch vertaald door J.A. Snellebrand, Theol. Doct. Te Amsterdam, bij F.C.M. Scheffer. 1854. In kl. 8vo. 76 bl.

Bekend is het welk een strijd er in de Hervormde Kerk van Frankrijk, even als overal elders, gestreden wordt over vrijheid en gezag. Maar niet algemeen weet men tot welk een graad van hevigheid die strijd ontwikkeld is, en welk een aandeel de Heer coquerel er aan genomen heeft. Het een zoo wel als het ander kan meerendeels blijken uit de beide Leerredenen, wier vertaling wij hier aankondigen. Zij zijn oorspronkelijk voor de vuist, gelijk men dat heet, uitgesproken, onder den indruk der bewegingen, in de Gemeente te Parijs door de invoering der regtstreeksche verkiezingen van Kerkeraadsleden veroorzaakt, en eerst daarna opgeschreven en in het licht gezonden. Wij hebben, bij de lezing, de zeldzame welsprekendheid van den beroemden Kanselredenaar bewonderd, en kunnen ons begrijpen, wat zijne bezielde woorden op zijn talrijk gehoor in die oogenblikken moeten hebben uitgewerkt. Ook heeft hij onze volle sympathie, waar hij voor de vrijheid van onderzoek en prediking, die ook in ons Vaderland van meer dan ééne zijde bedreigd wordt, de vrijmoedige stem verheft, en zich, in naam van het Protestantisme, het onbetwistbaar regt handhaaft, om naar overtuiging en geweten te spreken. Er komen hier passages voor, die allerwege verdienen gehoord en behartigd te worden en waarop niets valt af te dingen. Toch kunnen wij ons daarom nog niet met elk zijner woorden en denkbeelden vereenigen, en zijn er vooral verre af, om amen! te zeggen op den inhoud der tweede Rede, die antwoord zoekt op de vraag, of zij die hem en eenige zijner ambtsbroeders hooren, zullen verloren gaan, ook wanneer hunne prediking meer of minder afwijkt van de Kerkelijke leerstellingen van vroegere dagen. Zonder de overredende kracht, die deze pathetische rede voor zijn gehoor, in die omstandigheden, gehad zal hebben, te willen voorbijzien, is de gang dien zij neemt, ons zóó vreemd, de gedachtenreeks die zij ontwikkelt, zóó onbestemd, en het

[p. 301]

resultaat waartoe zij leidt, zóó weinig bevredigend, dat wij er in geen geval onze goedkeuring aan schenken kunnen. Vooral is de opvatting van het begrip van geloof hier, in ons oog, uiterst gebrekkig en onschriftmatig. Coquerel spreekt, even als zij wie hij bestrijdt, enkel van een geloof aan leerstukken, niet van het geloof in jezus christus, dat, waar het gevonden wordt, niet zoo zeer zaak des verstands, als wel des harten is, of liever des gemoeds. Het is, naar onze innigste overtuiging, niet het geloof aan regtzinnige of vrijzinnige leerstukken, dat zalig maakt, maar alleen van het geloof in christus is de zaligheid afhankelijk. Zoowel onder de meest regtzinnige als onder eene meer vrijzinnige prediking kan de zondaar verloren gaan, indien hem dat geloof in christus ontbreekt, dat minder eene overtuiging des verstands, als wel eene stemming of gesteldheid des gemoeds is, waardoor hij bij christus-zelven het heil zijner ziele zoekt en door Hem leeft. Onverschillig is daarom de opvatting der waarheid die in christus is, in geenen deele. Zij kan dat geloof des harten, waarop het boven alles aankomt, zoowel belemmeren als bevorderen, zoowel er toe uitlokken als er van afschrikken. Zij moet, zal zij de ware zijn, in overeenstemming worden gebragt met het Woord van God, dat van den christus getuigt. Maar al ware zij ook de meest zuivere en ware, zonder eenig onvermijdelijk inmengsel van menschelijke dwaling, toch heeft zij op zich-zelve geene de minste waarde, waar het de vraag geldt: zult gij verloren gaan of niet?

Wij stellen er prijs op, dat deze opmerking niet worde voorbijgezien door de lezers dezer altijd merkwaardige Leerredenen, die, naar het ons voorkomt, door den Heer snellebrand vertaald zijn op eene wijze die weinig of niets te wenschen overlaat.