Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

[p. 697]

Vriendschap.

In de dagen toen de Fransche vlag de halve maan in Algiers nog niet had overschaduwd, en de galeijen van dezen Barbarijschen roofstaat de blaauwe wateren der Middellandsche Zee nog kliefden, tot schrik van Christen koopvaarders en strandbewoners, bevonden zich twee matrozen als gevangenen in de stad van dien naam. De een, een Spanjaard, noemde zich antonio; de andere, die in Frankrijk het levenslicht had aanschouwd, heette roger. Toevallig werden zij beiden met denzelfden slaven-arbeid belast, en zoo klaagden zij elkander hun leed en verhaalden elkander hunne herinneringen. Elk hunner dacht zich dan terug in zijn vaderland, te midden van een bemind gezin. Somtijds stelden zij zich voor, dat zij hunne vrijheid weder eens terug zouden erlangen, en verloren zich dan in dat gelukkige verschiet.

Eens te zamen arbeidende aan eenen weg, die over een bergrug liep, liet antonio zijn gereedschap vallen. - ‘Vriend!’ sprak hij, terwijl hij de armen kruiste en een verlangenden blik wierp over de zee - ‘Vriend! al mijne wenschen gaan over dien grooten plas! Och, konden wij hem eens te zamen oversteken! Het is mij altijd als of ik mijne vrouw en kinderen zie, die aan het Spaansche strand de armen naar mij uitstrekken, of mij als dood beweenen! Nooit’ - vervolgde hij met een diepen zucht - ‘nooit zie ik de zee, die mij van de mijnen afscheidt, of het vurige verlangen om hen weêr te zien komt bij mij op, en de onmogelijkheid om aan dat verlangen te voldoen, verscheurt mij het hart!’

Zoo sprekende staarde hij met diepe smart op de golven; maar eensklaps slaakte hij een kreet van vreugde:

- Roger! - riep hij uit - Roger! ik zie een schip! - Dáár, regt voor ons uit aan den horizon! - 't Zal hier wel niet aanleggen; maar morgen zijn wij vrij, als gij durft en wilt. - Ik heb reeds dikwerf den koers dien de schepen volgen opgemerkt: morgen kan dat vaartuig tot op twee mijlen van de kust zijn genaderd.

[p. 698]

- En dan? - vroeg roger.

- Dan storten we ons van gindsche rots in zee; dan zwemmen we naar het schip, en bereiken dat - of komen om in de golven. Ik voor mij ben liever dood, dan hier nog langer in slavernij te verkwijnen.

- Als gij u redden kunt, antonio! - antwoordde roger - dan zal ik met meer onderwerping mijn lot dragen. Één ding echter moet ge mij beloven: ge moet mijn ouden vader opzoeken; en als hij nog leeft zeg hem dan.....

- Wilt gij dan de proef niet met mij wagen?

- Ik kan niet zwemmen, antonio!

- Ik wel, roger! Ge houdt u vast aan mijn gordel: als 't God behaagt, zal ik u zóó redden.

- Maar dat zou niet gaan; uw leven zou gevaar loopen! Neen, dat gebeurt niet! Red u alleen!

- Ik heb mijn besluit genomen, roger! ge gaat mede! Maar de wachters hebben het oog op ons, en onze makkers zijn óók niet te vertrouwen....Daar luidt de klok, ik moet weg - tot morgen!

De volgende morgen brak aan; maar het gewone uur waarop de slaven hunne gevangenis moesten verlaten, verstreek, en men had hen nog niet tot den gewonen arbeid opgeroepen. De Spanjaard achtte in wanhoop de kans op redding reeds verloren; terwijl zijn vriend niet wist of hij zich over dat oponthoud verheugen of bedroeven moest. Eindelijk echter voerde men hen weder naar het werk; doch een wachter, die in de nabijheid bleef, belette hen zich met elkander te onderhouden. Antonio moest zich vergenoegen met zijn vriend te bemoedigen, door de blikken steelsgewijze nu en dan op de zee te rigten en op het schip dat steeds nader kwam; maar hij brandde van ongeduld. Eindelijk, tegen den avond, waren zij alleen.

- Welaan! - riep de Spanjaard - Nu of nooit!

- Neen - sprak roger - ik wil niet dat gij 't leven om mijnentwille verliest! Ga alleen! Vaarwel! Red u! Ik smeek er u om! Verzuim geen tijd! Denk somwijlen aan mij, en vergeet niet mijn ouden vader!...Ga nu!

- Hoe, roger! durft ge niet? - Moed gehouden, mijn vriend! wij zullen beiden gered worden! Het oogenblik is

[p. 699]

kostbaar: zonder u ga ik niet, en als ge weigert mede te gaan, verbrijzel ik mij 't hoofd tegen die rotsen. Kies!

Roger bad en smeekte, en telde de gevaren op, waaraan antonio zou zijn blootgesteld, zelfs wanneer hij alleen ging. Dit leverde reeds zóó vele nadeelige kansen op, dat er ook dan maar weinig hoop kon bestaan op redding. Intusschen was roger zijnen vriend naar eene rotspunt gevolgd, die over de zee uitstak. Daar grijpt plotseling antonio hem aan en stort zich met hem in de bruisende golven. Nu spant hij al zijne reuzenkracht in, en, terwijl hij roger, die vreest zijnen vriend te zullen doen zinken en hem niet vast wil houden, met de eene hand grijpt, klieft hij met de andere de baren.

Doch roger luistert welhaast naar rede, en maakt, terwijl hij zijne ziel aan Gode beveelt, zijnen vriend de zware taak ligter. Nu kon antonio de beide armen gebruiken en sneller vorderen. Na langer dan een uur aldus met de zee geworsteld te hebben, worden zij van het schip bemerkt; doch van den wal steekt eene sloep af met soldaten bemand. De bevelhebber van het schip begrijpt dat de zwemmers vlugtende slaven zijn, en doet óók eene boot te water brengen, om hen te helpen indien 't geschieden kan. Antonio heeft de beide vaartuigen gezien, en verdubbelt zijne inspanning om dát te naderen, waar hij voor zich-zelven en voor zijn dierbaren last het leven, en de vrijheid, die méér dan het leven is, hoopt te vinden. Maar ook roger ziet zoo wel het naderende gevaar als de naderkomende redding. - ‘Antonio! ik houd u op! Ik verlam uwe pogingen! Laat mij!’ - roept hij uit, en met een krachtigen ruk scheidt hij zich af van zijnen vriend en zinkt weg in de diepte; maar antonio volgt hem ook daar en beiden verdwijnen uit het oog.

De Algerijnsche sloep ligt stil: de stuurman denkt dat de vlugtelingen, wier krachten naar zijne meening reeds lang moesten zijn uitgeput, eindelijk gezonken zijn, en dat het vergeefsche moeite ware verder in zee te gaan; maar de schepelingen ter redding uitgezonden, hebben de plaats opgemerkt waar de ongelukkigen zijn verdwenen, en roeijen met nog krachtiger slagen derwaarts. Hunne hoop en wenschen worden vervuld. Terwijl zij roeijende rondstaren - God! - daar komt antonio weêr boven, en niet alleen, maar met

[p. 700]

roger. Nu bereikt hen de boot en zij zijn gered. - Naauwelijks echter hebben hen de matrozen niet zonder moeite binnenboords gewerkt, of antonio, uitgeput van vermoeijenis, valt in zwijm en ligt als een doode. Na eene wijle herkrijgt roger zijn bewustzijn, maar ziet nu zijnen vriend bleek en bewegingloos daar liggen, zonder eenig blijk van leven.

- o Mijn God! - roept hij uit - dood! Om mij dood! Dood, omdat hij mij heeft willen redden!

In die vlaag van wanhoop rukt hij een der matrozen een mes uit den gordel en wil er zich mede ombrengen; maar men ontwringt hem het staal, en nu werpt hij zich op het ligchaam van zijnen vriend en zweert hem toch in den dood te zullen volgen.

Doch het schip wordt bereikt, en, terwijl dat met magt van zeilen de Barbarijsche kust zoo snel mogelijk ontwijkt, wenden de manschappen alle pogingen aan om den drenkeling in het leven terug te roepen. Eindelijk gelukt ook dat; hij slaakt een zucht, opent de oogen, grijpt de hand van roger, en staart hem aan, en zijne eerste woorden zijn:

- o, Hoe dank ik God, dat ik u mogt redden!

Roger vond zijnen ouden vader en antonio vond zijne vrouw en kinderen nog in het leven; maar zij vergaten elkander niet, en bleven tot den dood in hunne vriendschap getrouw.