Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

Nieuwe geestelijke Bloemhof, of morgen-, avond-, feest- en gelegenheids-overdenkingen, benevens gebeden voor de huiselijke Godsdienst, ten dienste van eenvoudige Christenen. Naar de vijfde Hoogduitsche uitgave van Stöckhardt'sHemelpoort, gewijzigd en vermeerderd door H. ten Brink, Hz.,Hervormd Predikant te Peperga en Blesdijke. Te Meppel, bij H. ten Brink. 1853. In gr. 8vo. f :-80; 12 exempl. f 8-40; op beter papier, met een Christus-beeld f 1-:

Als in onze dagen de zucht om stichtelijke geschriften te lezen gelijk is aan den ijver van schrijvers en uitgevers om Godsdienstig voedsel aan te bieden, dan mag er op de goede stemming van het tegenwoordig geslacht roem gedragen worden. Maar of al wat er gedrukt wordt ook koopers vindt, is eene andere vraag, die wij aan de uitgevers overlaten. Hoe dit zij, de Eerw. ten brink heeft, na volbragte vijf-en-twintig-jarige Evangeliebediening, zijne Gemeente en allen die voor weinig gelds een woord van zegen wenschen te ontvangen, dezen Bloemhof aangeboden. Stöckhardt is ook bij ons voordeelig bekend, door zijne voortreffelijke brieven en gedachten. De dood nam hem in zeven-en-twintig-jarigen leeftijd weg, en vergunde hem niet ál het nut te stichten, waartoe hij de gave bezat. - Ten brink heeft zijne ‘Himmelspforte’ hier en daar iets, en ook den titel veranderd, waarschijnlijk met het doel om een ouderen uitgebloeiden Bloemhof te doen sluiten. De vijfde uitgave volgende, heeft bij er vier stukjes, als minder doelmatig, uitgelaten, en er andere, namelijk: het eerste en tweede gebod, voor in de plaats gesteld. Verder heeft hij, ter bevordering van de volledigheid,

[p. 717]

de vier verzuchtingen in ziekte, naar aanleiding van vier kruiswoorden, vermeerderd met de drie overigen, en er overdenkingen op Kersmis, Goeden-Vrijdag, Paschen, Hemelvaart en op den eersten en laatsten dag des jaars, bijgevoegd. Bij elk stukje heeft hij gepaste Bijbelteksten en een vers uit de psalmen of gezangen geplaatst.

De lezer vindt hier negentig stukjes: een-en-dertig morgenen even zoo vele avond-overdenkingen; de overigen zijn aan feestelijke of bijzondere gelegenheden gewijd. De overdenkingen in den morgenstond hebben elke een persoon uit de Bijbelsche geschiedenis tot hoofdgedachte. Bij de overdenkingen in 't avonduur volgt hij den gang van luther's Kleinen Katechismus; zoodat de Tien Geboden, het Geloof, het Gebed des Heeren, en de beide Instellingen des Nieuwen Verbonds het gemoed met ernstige gedachten en een edelen zin vervullen. Wij danken den Heer ten brink, dat hij zijne feestviering aldus veredeld heeft. Het werk onderscheidt zich overal door eenen echten Evangelischen zin, hier en daar door diepte van gedachte, en door warmte des gevoels, en lijdt evenmin aan koude redeneringen als aan ziekelijke ontboezemingen.

Om den lezer eenig denkbeeld van het werk te geven volgt hier de 24^ste avond.

Ps. xix. matth. xvii: 1-9. I petr. i. Openb. vii: 21.

U is het koningrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen.
matth. vi: 13.

‘Ik zette mij eens tot het onderzoek van het rijk van mijnen God; ik wenschte te weten, waar deszelfs grenzen zijn en waar de Heer van hetzelve woont. Ik vroeg het aan de bloemen; zij antwoordden: wij bloeijen in stilte en voelen Gods adem; maar waar Hij is? vraag het aan de aarde, die onzer (ons) aller moeder is. Ik vroeg het haar, maar zij zeide: ik slaap, ontwaak en breng vrucht voort, en gevoel zijne kracht; maar waar Hij is, weet ik niet; vraag het aan de vogelen, want die stijgen hemelwaarts. Deze antwoordden: wij zingen zijnen lof, maar hebben Hem nooit gezien; vraag het aan den mensch, want die heeft verstand en wijsheid; en ik vroeg het hem, en hij antwoordde: zes duizend jaren lang heb ik er

[p. 718]

over nagedacht, en nog weet ik het niet; vraag het de zon en de maan aan den hemel. En zon en maan zeiden: wij schijnen wel, doch wij weten niet, van waar ons licht komt; vraag het aan de sterren des hemels, want zij zijn de wachters des heiligdoms. En ik ging des nachts naar buiten, en vroeg het aan het hemelsche heerleger; en die oneindig vele en ver verwijderde sterren antwoordden: Heer der Heerscharen is zijn naam, maar wij hebben Hem nooit aanschouwd. - Ik werd bedroefd en weende, omdat ik een zondaar was, en in het Heilige der Heiligen des hemels niet kon inzien waar God mijn Vader woont. Nu naderde mij iemand, gelijk een zalige, nam mij bij de hand, en sprak vriendelijk tot mij: ween niet, mijn broeder, gij kunt de diepten Gods niet doorgronden; zie mij aan, dan ziet gij zijn beeld; heb mij lief, en gij zult tot Hem komen; wie Mij ziet, ziet den Vader; toen verhief Hij zich boven de aarde, de hemel opende zich, en Hij voer denzelven binnen. Mozes en elias stonden aan zijne regter- en linkerhand. Engelen kwamen Hem met palmtakken te gemoet, en een schitterende troon verhief zich in de verte. Serafs stonden voor denzelven, bedekten hun aangezigt voor Hem, die er op zat, en zongen: heilig, heilig, heilig is God de Heer der Legerscharen; de gansche aarde is vol van zijne eer en heerlijkheid! en ik knielde neder en bad: Heer! Uw is het Koningrijk, en de kracht, en de heerlijkheid, in der eeuwigheid!

o Gij die mij uwen broeder noemdet en ten hemel voert, had ik met u kunnen opvaren! Gij spraakt woorden des eeuwigen levens! Dan ware ik ingegaan in de vreugde van U, mijnen Heer; er bestond dan voor mij, vermoeiden pelgrim, geen lijden meer, en ik had duidelijk aanschouwd, wat ik hier in zwakheid geloof!

Maar het is Uw wil niet, mijn Heer en God! Gij wilt, dat ik hier beneden in donkere dalen nog zal omdolen. Ja, ik ben nog een zondaar, en mag nog niet tot U, den vlekkeloos Heilige gaan. Ik kan nog niet aanzitten met abraham, david, johannes, maria, nathanaël, maria magdalena en anderen. Maar ik wil er naar trachten, om in die vreugde des Heeren in te gaan. Op mijn donker levenspad wil ik altijd naar den hemel zien, waarheen christus is voorgegaan, en daar ik Hem lief heb, wil ik Zijn beeld, als van mijn

[p. 719]

trouwsten vriend, in het hart dragen. Hoe zielverheffend is het voor den geringen sterveling, te kunnen gelooven, dat hij reeds hier tot het rijk Gods behoort, en de hemel hier reeds voor hem begint! Hij verheft zijn hoofd boven het stof, want hij is genoodigd tot het groote avondmaal, om daar aan te zitten met christus, de Engelen en gezaligden. Vroeger of later breekt het morgenrood van dien heerlijken dag aan, en Gods heilige Engelen zullen mij daarheen geleiden, waar geen lijden, droefenis en zonde zijn zullen.

Ik ben alzoo gelukkiger dan de bloemen in hare pracht, dan de vogelen met hun loflied, dan de zon met haar glans; want ik heb Gods beeld aanschouwd, en de Zoon Gods heeft mij lief gehad en zijnen broeder genoemd. Mijne ziel! kom zoo elken dag den hemel nader; word vervuld met een heiligen zin en eene heilige liefde; vlied de zonde, word stil en rustig in mij, en leer van uwen Hemelschen Vriend te bidben: onze Vader, die enz.

Gez. 2:5.’

Gaat het den lezer als ons, dan heeft hij deze soort van parabel met aandoening gelezen. Is 't niet als hadde de jonge man een voorgevoel gehad, dat hij welhaast tot het Koningrijk Gods zoude ingaan! Er zijn er meer, die vroeg gestorven zijn en alzoo gesproken of gezongen hebben. Wie anders dan die koel van hart zijn, erkennen 't niet dat er een heimwee bestaat naar den hemel, hetwelk sterker aangrijpt naar mate men losser in de aarde wortelt en duidelijker de bergen des hemelschen vaderlands ziet blaauwen.

h.

j.h.s.