Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

[p. 697]

De Meibloem. Tooneelen en karakterschetsen uit Noord-Amerika. Uit het Engelsch van Haariët Beecher Stowe,Schrijfster van: ‘de Negerhut’. Door C.M. Mensing.Met titelvignet. Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen. 1853. In gr. 8vo. 292 bl. f 3-:

De Schrijfster, die sedert eenigen tijd was opgetreden met kleine, veelal vlugtige stukjes en schetsen, uitblinkende door levendigheid van stijl, waarheid van voorstelling, en diepte van opvatting, had zich daardoor bij hare landgenooten een gevierden naam verworven. Buiten de grenzen van haar Land evenwel, was die naam nog weinig bekend. Daar waagt zij zich aan een onderwerp, dat in haar vaderland naauwelijks genoemd wordt, of het brengt er alle gemoederen in beweging; zij behandelt dat onderwerp met buitengewone warmte, met een gevoel dat roert, in een stijl die wegsleept, en met een ernstig godvruchtigen zin: - geen wonder dat zij velen harer landgenooten treft, en dat allen die de slavernij, welke in de Zuidelijke Staten der Unie bestaat, verafschuwen, met de hoogste ingenomenheid Uncle Tom's Cabin roemen, en harriët beecher stowe als ware het vergoden. De snelle faam voert haren lof over den Alantischen Oceaan naar het oude Europa; weldra leest men de Negerhut in alle talen van dat werelddeel, en verlangt er nu ook de andere werken der Schrijfster te kennen, wier naam thans op alle tongen zweeft. Daardoor heeft Nederland ook kennis gekregen aan deze Meibloem.

Maar hoe komen de aangeboden tooneelen, karakterteekeningen en schetsen aan dien titel? - De reden er van is in de Engelsche uitgave vermeld, en wordt nu medegedeeld door den Heer mensing. Wij vernemen daardoor voor het eerst, dat het schip waarmede de eerste Puriteinsche Pelgrims uit Engeland naar de Nieuwe wereld zijn overgevoerd The Mayflower heette. De bundel werd, zoo als uit de voorrede blijkt, verzameld door catherine e. beecher, eene zuster der Schrijfster, en het is deze die den naam van dat schip aan het werk verbonden heeft.

De verhalen zijn van onderscheidene gehalte en strekking, doch niet zelden ligt er eene hoogere bedoeling in, dan men bij den aanvang der lezing zou vermoeden. Sommige stukken

[p. 698]

zijn niets meer dan schetsen; andere zijn wel wat overdreven en sterk gekleurd, doch allen laten zich met genoegen lezen. In velen er van is de zedelijke strekking niet te miskennen, en de godsdienstige zin wordt door menig verhaal opgewekt of aangekweekt. Tot staving van ons oordeel, en tevens tot proeve, eenige woorden:

‘De verdrietelijkheden eener huishoudster’ (bl. 82) betreffen eene jong getrouwde Amerikaansche vrouw, die zich met haren man in de weinig bevolkte westelijke Staten der Unie vestigt, en loopen voornamelijk over het sukkelen met onhandige, lompe dienstmeiden. Men leest het verhaal als eene grap, doch zal het evenwel te sterk gekleurd vinden. De domme die er in geschilderd wordt is te dom.

Als men ‘Oom Tim’ begint te lezen, en verneemt dat Mr. james, de held van het verhaal, een echte Yankee is, dan verwacht men geenszins eene zoo aandoenlijke en godvruchtige wending. Immers ‘Mr. james was een van die doorzettende Yankees, die in de wereld zoo natuurlijk omhoog komen als eene kurk in het water. Hij bezat eene groote portie van dien nationalen karaktertrek zoo gelukkig “sneegheid” genoemd, waarmede eene bekwaamheid wordt aangeduid om alles te doen zonder het ooit geprobeerd te hebben, om alles te weten zonder te leeren, en om meer gebruik van zijne onkunde te maken dan andere lieden van hunne kunde doen.’ - ‘Hij had eene vrijpostige rondborstigheid in zijn gezigt, eene slimme schalkschheid in zijne oogen, eene luchtigheid en ongedwongenheid in zijne manieren’ enz. - zijn uitdrukkingen, welke doen vermoeden dat men het karakter van eenen Yankee in al zijne zucht tot werkzaamheid en in zijne rustelooze gejaagdheid om geld te winnen zal zien ontwikkelen, zonder dat hoogere roersels bij hem in aanmerking komen. Doch een der voornaamste personen die veel invloed krijgt op Mr. james, wordt (bladz. 172) op de volgende wijze geschilderd. ‘Het is interessant de trapswijze ontwikkeling van geest en hart gade te slaan, van den tijd wanneer de vlasharige bloode jongen zijn dorp verlaat, om zich naar het college [voor theologische studiën] te begeven, tot dien, wanneer hij als gevormd en gerijpt man terugkomt - op te merken, hoe langzamerhand de roest van vroege vooroordeelen van hem wordt afgeschuurd; hoe zijne begrippen even als zijn

[p. 699]

handschrift, van de stijve vormen der dorpsschool in die vaste, eigenaardige manier overgaan, welke den man levenslang zal kenteekenen [kenmerken]. Bij george was die verandering buitengewoon treffend.

Het was maar jammer, dat, terwijl zijn geest zich ontwikkelde, zijne ligchaamskrachten afnamen, en hij met elk bezoek van het ouderlijke huis bleeker en magerder was, en naar het ligchaam minder geschikt voor de heilige roeping, waaraan hij zich had toegewijd. Maar nu kwam hij terug als predikant - als wezenlijk predikant, die het regt had om den kansel te beklimmen en te preken.’ - Men zie in de Meibloem den algemeenen indruk van georges eerste preek in zijne geboorteplaats, en hoe hij invloed kreeg op Mr. james.

Wil men iets dat velen stof tot vruchtbaar nadenken geeft, dan leze men de vier schetsen betreffende het vieren van den sabbat of zondag, op bladz. 209 en volgg. - Menige dame, die ‘De Naaister’ (bl. 266) leest, kan er door gestemd worden, om hen die voor haar arbeiden, meer menschlievend, meer Christelijk te behandelen. - ‘Zoo veel aanzoek’ is onmiskenbaar geschreven door iemand bij wie echt Christelijke liefde de grondtoon is des gemoeds. De rijke die veel voor pracht en weelde over heeft, zal het niet ongeroerd lezen, wanneer zijn hart niet geheel is verstokt.

‘De Kanaalboot’ (bl. 248) doet den Nederlandschen lezer aan zijn eigen land denken, want hoewel spoorwegen en stoombooten thans, ook bij ons, vrij algemeen in gebruik zijn, gelooven wij toch dat het ond-vaderlandsche voertuig de trekschuit voor velen nog niet alle behagelijkheid mist. Zeker zullen Nederlanders niet zoo sterk tegen de trekschuit zijn ingenomen als de Schrijfster tegen de kanaalboot in Noord-Amerika. Er is daar eene dames-kajuit, even als op de stoomboot, en de dames worden er door eene vrouw bediend, maar van de zindelijkheid kan men zich geen groot denkbeeld vormen, als men (bl. 257) leest: ‘Laten wij niet vermelden hoe één spiegel voor dertig gezigten, één waschkom en waterkan voor dertig wasschingen en - vertel het niet te Gath! - één handdoek voor een geheel gezelschap moet dienen.’

In het behartigenswaardige verhaal: ‘Laat ieder op zichzelven passen’ (bl. 100) moge het met de bekeering en het terug bekomen van gezondheid en welvaart welligt te vlug gaan;

[p. 700]

de verkeerdheid van dat spreekwoord wordt er op eene treffende wijze in aangetoond.

Doch waartoe meer gezegd van deze vlugtige opstellen en kleine voortbrengselen van de pen der beroemde Schrijfster van de Negerhut. - De vertaling is welgeslaagd, en de Uitgever heeft voor eene goede uitvoering zorg gedragen.