Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

De verordeningen op veer- en beurtschepen, door Mr. j.t. buys. Te Haarlem, bij A.C. Kruseman. 1853. In gr. 8vo. 59 bl. f :-60.

Een lid van de Kamer van koophandel en fabrieken te Haarlem had aan den geachten Schrijver het verzoek gerigt, om in eene brochure de bedenkingen tegen de bestaande verordeningen op de veer- en beurtschepen, en de gronden, welke voor eene verandering pleiten, nader te betoogen en te ontwikkelen. Ter voldoening aan dit verzoek is het bovengemelde werkje opgesteld en uitgegeven. Ongelukkigerwijze geschiedde zulks juist in het midden der gebeurtenissen van April Il., en heeft het daardoor niet overal en algemeen die aandacht verworven, waarop het ruimschoots aanspraak kon maken.

Met veel bescheidenheid zegt de S. van zijn werk, dat het niet zoo zeer gerigt is aan regtsgeleerden en beoefenaren van Staatshuishoudkunde, als wel voornamelijk en in de eerste plaats aan den handel; dat het geene aanspraak maakt op wetenschappelijke waarde, en geene andere verdienste zoekt dan deze, dat het op eene eenvoudige en duidelijke wijze de redenen blootlegt, waarom vooral ook de kooplieden behooren in te stemmen met de afkeuring, welke reeds sedert lang door wetenschappelijke mannen over onze wetgeving op veren en beurten is uitgesproken.

Een beknopt overzigt van het werkje zal aantoonen, dat het inderdaad niet slechts voor den handelaar, maar ook voor regtsgeleerden en staatshuishoudkundigen nuttige beschouwingen bevat.

[p. 647]

De S. gaat uit van de Circulaire van den Minister van Binnenlandsche Zaken van 28 April 1850, waarbij deze aan Gedeputeerde Staten in de verschillende Provinciën als zijne meening te kennen geeft, dat de bestaande keuren en reglementen op veren en beurt-schepen, als niet overeenkomstig met de tegenwoordige Staatswetgeving, de wet op het patentregt, en de gezonde beginselen van Staatshuishoudkunde, noodzakelijk aan eene grondige herziening moesten onderworpen worden; en waarbij tevens eenige bepalingen worden aangegeven, welke volgens hem, de grondslagen zijn moesten van eene nieuwe wetgeving op dit punt.

De S. vermeldt voorts, dat sedert die Circulaire de bewuste zaak geene enkele schrede schijnt te zijn gevorderd, en schrijft dit hoofdzakelijk toe aan tegenwerking van die zijde, welker bijzondere belangen bij de nieuwe regeling met het algemeen belang niet in overeenstemming zouden worden bevonden.

Hij schetst de geschiedenis van het ontstaan der beurtveren, en beschouwt den toestand van de binnenlandsche scheepvaart; hij toont aan, dat de inrigting der beurtvaart in vele opzigten is verouderd; wenscht de beurtvaart te behouden, maar doelmatig gewijzigd te zien en onderworpen aan hooger gezag; bepaaldelijk wil hij het monopolie-stelsel hebben opgeheven.

Een overzigt van de regeling der beurtvaart bij Koninklijk Besluit van 21 Aug. 1818, geeft stof tot kritische beschouwingen, die ook tot de Jurisprudentie van den Hoogen Raad opklimmen.

Na alzoo uit een staatsregtelijk oogpunt de zaak der beurtvaart te hebben beschouwd, treedt hij in eene Staatshuishoudkundige beschouwing, en toont het hooge gewigt aan, hetwelk voor den binnenlandschen handel in eene verbeterde regeling van dit onderwerp gelegen is; waarbij hij ook in eene vergelijkende beschouwing treedt met het reglement op de vervoermiddelen te lande.

Door onderscheidene voorbeelden staaft hij het verderfelijke van de tegenwoordige inrigting; gispt onderscheidene der thans bestaande bepalingen, gelijk die in de meeste verordeningen op dit stuk voorkomen; bespreekt de vraag, of de tegenwoordige beurtschippers aanspraak zouden hebben op schâvergoeding, wanneer het monopolie-stelsel werd afgeschaft; en geeft ten slotte nog eenige punten op, die, naar zijne meening, bij

[p. 648]

eene nieuwe wet op de beurtvaart in aanmerking zouden moeten komen.

Wij hebben dit betoog van den S. met uitstekend genoegen gelezen; misschien was het op sommige punten wel voor verkorting vatbaar; het zou er welligt in overredingskracht door gewonnen hebben. Thans zal het bij sommigen niet aan aanmerking op enkele onderdeelen ontbreken; maar het beginsel komt ons toch met den Schrijver onomstootbaar voor. Het ligt overigens in den aard der zaak, dat uit het openstellen eener vrije concurrentie - en wanneer aan de beurtvaart geen ander voorregt wordt toegekend, dan om, bij uitsluiting, op zekere aangewezen veren en plaatsen geregeld te mogen afvaren - in den beginne wel eenig ongerief zal geboren worden; maar welke verbetering brengt niet in den beginne moeijelijkheid te weeg? Het was even zoo, toen de diligences de bolderwagens vervingen, en op hare beurt door de spoortreinen werden verdrongen; doch dit komt alles te regt, leidt tot nieuwe ontwikkeling van energie, en eindigt met groote voordeelen voor allen, en het meest voor het publiek en den handel.

Het is overigens jammer, dat de S. de circulaire van den Heer thorbecke niet als Bijlage bij zijn boekje gegeven heeft: men vindt die wel in het Weekblad voor de Burgerlijke Administratie, in de Provinciale bladen, en andere verzamelingen; maar daar hij voor den handelaar voornamelijk schreef, moest hij dezen in de gelegenheid gesteld hebben, met dat belangrijke stuk meer van nabij kennis te maken.