Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

1. De bediening des Evangelies eene heerlijke bediening, daarin werkzaam te zijn een uitsluitend groot voorregt. Ephez. iii: 7^a. Ter gedachtenis van vervulde vijf-en-twintig-jarige Evangeliedienst. Door H. Kampheuve Greving,Predikant te Vorden. 10 Februarij 1850. Te Amsterdam, bij J. van der Hey en Zoon. In gr. 8vo. 24 bl. f :-30.
2. Leerrede over 1 Corinthen ii: 2. Uitgesproken den 12 April 1852. Bij de aanvaarding van zijne betrekking als herder en leeraar der Hervormde Gemeente te Paramaribo in Neêrlands West-Indiën. Door c. van schaick, Ridder der Orde van den Nederlandschen Leeuw, Lid van verschillende geleerde Genootschappen. Te Amsterdam, bij Caarelsen en Comp. 1852. In gr. 8vo. 31 bl. f :-35.
3. Een tijdwoord voor Evangelische Christenen. Leerrede over 2 timoth. I: 6-8^a, uitgesproken den 10^den April 1853, door w. francken, az., Predikant te Rotterdam. Te Rotterdam, bij M. Wijt en Zonen. 1853. In gr. 8vo. 24 bl. f :-30.
4. Jezus christus, het hoofd der gemeente. Een woord in onze dagen. Leerrede over Ephes. I vs. 22^b, door h.m.c. van oosterzee, Predikant te Oirschot. Te Koevorden, bij D.H. van der Scheer. 1853. In gr. 8vo. 20 bl. f :-25.

Wij ontvangen hier een viertal leerredenen, die allen aan bijzondere, òf aan algemeene aangelegenheden haar ontstaan

[p. 631]

te danken hebben. Wij zouden van allen, of ten minste van het eerste tweetal, kunnen zeggen, wat de Heer broes aan kampheuve greving schreef: ‘de gelegenheidspreek heeft voor het publiek mindere aantrekking, maar voor den naasten kring dubbele en tiendubbele; en van zulke uitgave weet ik veel gereeder en gewigtiger reden te geven, dan van eenige andere; de Gemeente, die ze hoogacht en lief heeft, leest ze nog en nog eens, en bezit ze in haar klein boekerijtje; zij verschijnt niet om hoogen lof, maar om aan de gemeente en een aantal vrienden te voldoen’; maar toch willen wij, met een enkel woord, deze voortbrengselen van kanselwelsprekendheid bij onze lezers inleiden.

1. De eerste leerrede is eene jubelrede, bij gelegenheid van vijf-en-twintig-jarige vervulde Evangeliedienst. De dankbare Prediker gaat met zijne Gemeente na, wat de Apostel tot de ontboezeming, welke hij tot tekst gekozen heeft, noopte, en wel zoo, dat het duidelijk wordt: hoe de bediening des Evangelies heerlijk is, en daarin werkzaam te zijn een groot voorregt. Die voorstelling geeft hem gelegenheid, om met vrijmoedigheid de stemming des gemoeds, tot welke eene vijf-entwintig-jarige Evangeliedienst den dienaar opwekt, als de zijne, voor haar open te leggen, en zoo komt hij er toe, als langs een gebaanden weg, om te ontboezemen, hoedanig hij wenscht, dat onder den goddelijken zegen, zijn werk en Evangeliedienst onder zijne gemeente moge zijn. Eenvoudig en geleidelijk vloeit dit alles uit het hart des Sprekers. Het zal gewis met genoegen zijn gehoord, en door zijne gemeenteleden steeds met aangename herinnering herlezen worden.

2. Den Heer van schaick, dien wij als begaafd volksschrijver zoo gunstig hebben leeren kennen, ontmoeten wij nu als leeraar te Paramaribo, in het eerste woord, dat hij tot zijne gemeente aldaar gesproken heeft. De titel blinkt van de titelen des Eerwaarden Schrijvers, doch daarom hoorden wij te liever zijne getuigenis: ‘ik jaag naar geen lof en macht en grootheid! Broeder onder de broeders, geen andere titel kan mij ooit bekoren.’ - De tekst der leerrede is gelukkig gekozen; maar van de behandeling kunnen wij dat niet zeggen. Van schaick neemt zich voor ‘een dienaar te zijn van den gekruisten christus; want a. jezus christus, en die gekruist, is de vervulling der profeeijen.’ Voor de Christenen uit de

[p. 632]

Joden, ja; maar ook voor de Gemeente te Paramaribo? - en b. ‘omdat de gekruiste Messias de Zaligmaker der wereld is; dewijl Hij het Lam Gods is, dat de zonde der wereld wegdraagt, een steun en 't voorbeeld is in 't lijden, en den grafnacht verheldert.’ Deze behandeling heeft, dunkt ons, weinig het karakter van eene opzettelijke intreê-rede. De preek draagt, naar het ons voorkomt, blijken van te zijn geschreven aan boord, toen de Eerwaarde Steller zijne gemeente nog niet voor zich had. Hoe 't zij, ook dit werk van zijne pen zal welkom zijn bij de vele vrienden des Schrijvers in het moederland, die hem met innige zegenwenschen, bij zijn vertrek naar Suriname hebben nageoogd.

3. Het tijdwoord van den Rotterdamschen Predikant is onder den invloed der April-beweging uitgesproken. Met bezadigden ernst wekt hij zijne geloofsgenooten met de woorden van den tekst op: ‘Schaamt u het getuigenis omtrent jezus niet; want wij hebben niet den geest der vreesachtigheid ontvangen; maar den geest der kracht, der liefde, der gematigdheid. Wekt daartoe op de gave Gods, die in u is!’ Dit woord is met grooten bijval gehoord, blijkens zoo veler verlangen, dat het in druk mogte worden uitgegeven. De indruk dien het gemaakt heeft zal gewis nog lang levendig blijven. Hoe levendig de strijd moge worden, die tot deze leerrede heeft aanleiding gegeven, wij vreezen de uitkomst niet; want de Kerk heeft een Heer, wien alle magt gegeven is in den hemel en op de aarde.

4. Wij verblijden ons daarom dat het woord van van oosterzee: ‘jezus christus het Hoofd der Gemeente’, nog méér is dan slechts een woord in ónze dagen. Het is een woord voor en in alle eeuwen; maar juist dáarom is die gedachte in onze dagen als eene lichtende ster in den stormvollen nacht der bruisende meeningen; als een banier in den strijd tegen bij- en ongeloof. Van oosterzee stelt eerst naar den tekst voor, wat het zegge: jezus christus is het Hoofd der Christelijke Gemeente; daarna maakt hij opmerkzaam op het hooge belang, om dit hoofdbeginsel in de Christelijke Gemeente vast te houden: want alleen dáárdoor wordt aan christus de verschuldigde eer gegeven; alleen dáárdoor de geestelijke aard van Zijn rijk bewaard; alleen dáárdoor de ware éénheid in de Christelijke Gemeente bevorderd; alleen dáárdoor

[p. 633]

de weldadige kracht van het Evangelie verzekerd. Deze voorstelling geeft hem aanleiding een woord van opwekking en besturing tot het gemoed zijner hoorders te rigten. Wij wenschen, gelijk aan de vorige, ook aan deze leerrede eenen duurzamen zegen, zoo als die te wachten is, altijd en overal waar christus als het eenige Hoofd der Gemeente gepredikt wordt.