Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

[p. 596]

Practische wenken over Luchtverversching. (Ventilatie). Een leiddraad voor den bouwmeester, bevattende tevens verscheidene opmerkingen ten nutte van eigenaars en gebruikers van gebouwen, door J. Walker.Vrij gevolgd naar het Engelsch door H.C. Bosscha.Met platen. Te Deventer, bij A. ter Gunne. 1853. In gr. 8vo. 141 bl. f 1-80.

De Ouden noemden de lucht het ‘pabulum vitoe’, en reeds duizende jaren geleden scheen men meer begrip te hebben van de groote behoefte aan versche lucht, dan in onzen tijd, de eeuw der wonderen genoemd. Hoe ellendig het in dit opzigt, om van andere niet te gewagen, in ons land vooral is gesteld, kan men opmaken uit den bouw en de zamenstelling der huizen, kerken, koffijhuizen enz.; maar het allermeest wordt men daarvan overtuigd in de ellendige woningen en hokken, waarin de nijvere daglooner zijn leven slijt; terwijl de zorgen voor den misdadiger en den oude van dagen in dit opzigt van eenige meerdere menschlievendheid onzer vermogende natuurgenooten getuigen. Men denke niet, dat er in de hoogere standen beter voor is gezorgd: in de zalen der paleizen van onze vorstelijke personen zelfs, is Ref. meermalen getuige geweest van ondragelijke hitte en onuitstaanbare benaauwdheid, door de uitademing en uitwaseming van eenige honderden menschen nog vermeerderd en in top gevoerd. In vele kerken gaat zelden eene godsdienstoefening voorbij zonder dat er de eene of andere bezwijmt; en het is zeker, dat het getal der lijders aan hoofdpijn op eenen zondag, andere dagen honderdvoudig te boven gaat. Zonderling voorwaar, dat over geene zaak zoo veel geklaagd en aan geene zoo weinig gedaan wordt als aan de verversching der lucht, ‘het brood des levens.’

Er bestaan omtrent de luchtverversching vele stelsels, die vooral daarop nederkomen, dat men de verwarming als middel tot dezelve bezigt.

Eene in alle opzigten geldige luchtverversching is die, waarbij versche lucht in het vertrek gebragt, en de verbruikte en nadeelige verwijderd wordt, zonder togt, en met willekeurige regeling der temperatuur.

De Schrijver onderscheidt de ventilatie in eene zoogenaamde

[p. 597]

zelfwerkende, waarbij de werking berust op de ongelijkmatigheid der temperatuur en de daardoor veroorzaakte luchtstroomingen; en in eene door werktuigen geholpene of te weeg gebragte, welke wederom in natuurlijke en werktuigelijke beweegmiddelen vervallen. - Zeker is het, dat de zelfwerkende en die met natuurlijke beweegmiddelen de voorkeur verdienen, niet zoozeer om de eenvoudigheid, maar vooral om de onkostbaarheid, die bij alles, wat de gezondheid en het leven betreft, schijnt op den voorgrond te staan.

Het stelsel van ventilatie, door den Schrijver ontwikkeld, is dat met roosters, buizen en verwarmde lucht, dat wel voor winter en zomer toepasselijk is, maar toch, wat het laatste saizoen aangaat, naar ons oordeel, niet genoegzaam aan de vereischten voldoet.

De aangevoerde verwarmingstoestellen, die tevens ventilateurs zijn, onderscheiden zich door eenvoudigheid; maar voor de woningen van de mindere standen stuit men altijd op de voor hen meestal bestaande noodzakelijkheid, om in één vertrek te wonen en de spijzen te bereiden; weshalve ook hierin, reeds bij de verwarming van vele woningen door één toestel, wel eene gelijkmatige en genoegzame temperatuur voor het ligchaam, maar geenszins voor de bereiding van spijzen wordt verkregen. Voor kerken, scholen enz. is echter de ventilatie van den Schrijver doelmatig.

De belangrijke waarde van dit geschrift wordt vooral verhoogd door de voorrede en de ingevoegde opmerkingen van den kundigen Vertaler, welke de oogen moeten openen van allen, die niet ziende blind willen zijn.

Andere landen zijn ons vóórgegaan met de middelen tot ventilatie te beproeven; in ons land is Ref. nog geene inrigting van dezen aard bekend; maar wel eene zoogenaamde ventilatie die alle nadeelen en geen enkel voordeel daarvan aanbiedt. - Intusschen is een geschrift als dit bij uitnemendheid geschikt om de aandacht op de ventilatie te vestigen, van haar belang te overtuigen, en de onheilen van het verzuim in het licht te plaatsen. Ref. beveelt het allen aan, die belang stellen in hetgeen het welzijn der menschen kan bevorderen.

l.h.v.