Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

Het Noodlot, door G.P.R. James.Uit het Engelsch vertaald door Iz. I. Lion.II Deelen. Te Amsterdam, bij J.M.E. Meijer. 1852. In gr. 8vo. 649 bl. f 6-50.

Ralph woodhall en margaretha coldenham zijn de held en heldin van het verhaal. De vader des eersten is, als afstammeling van een jongeren zoon, weinig bemiddeld, maar gehuwd geweest met eene dame van rang. De dood echter heeft die verbindtenis spoedig ontbonden. Eenzaam, op een klein landgoed, leeft hij voor de opvoeding van zijn zoon en voor zijne studiën.

Lady coldenham, eerst gehuwd aan Lord hardwicke, is later in den echt getreden met den erfgenaam der goederen

[p. 571]

en titels van woodhall. Dit tweede huwelijk werd aangegaan in de meening, dat hardwicke was overleden; maar deze kwam terug, noemde zich moraber en vestigde zich in de nabijheid van ralph, waar hij de sterrekunde beoefende en welhaast voor een waarzegger doorging. Deze Lady wenscht ál de bezittingen der familie aan haren zoon robert te verzekeren; en daar margaretha een groot gedeelte der goederen moet erven, tracht zij hem met margaretha door den echt te vereenigen. Maar ralph en margaretha beminnen elkander, en robert is een mensch van slechte zeden en verleidt de dochter van een braven dorpeling, hetgeen ook ten gevolge heeft, dat haar broeder gaunt hem dood en verderf zweert.

Ralph buiten staat om margaretha ten huwelijk te vragen, gaat zijne fortuin beproeven, en neemt door den invloed van moraber, gaunt tot bediende. Brieven van aanbeveling bezorgen hem eene aangename ontvangst bij den Hertog van norfolk, en op een feest te Norwich, het landgoed van den Hertog, komen alle deze personen bijeen, benevens henry coldenham, roberts broeder, en de bevallige, jonge en rijke hortensia danvers. Nu heeft er velerlei bijzonders plaats; ook door de intrigues van robert een tweegevecht tusschen ralph en henry, waarin echter gaunt aan henry het leven beneemt. - Ralph vertrekt met hortensia, en wordt op een togt vol wederwaardigheden, tijdens den opstand van monmouth, van zamenzwering, oproer en moord beschuldigd; gevangen genomen en ter dood veroordeeld.

Daarentegen zal het huwelijk van robert met margaretha worden voltrokken; maar op den dag van het feest wordt hij door gaunt gedood en maakt ook moraber zich bekend als Lord hardwicke, waardoor het tweede huwelijk van Lady coldenham onwettig wordt. Ralph ontvlugt, maar wordt weêr vrijgesproken, en huwt later met margaretha, die echter na een paar jaren sterft, en wier plaats daarna door hortensia wordt ingenomen.

Ziet daar het geraamte van dezen roman; nu nog een woord over de ziel:

Lord hardwicke, de brave, kundige man wordt, als moraber, tot eenen formelen wigchelaar en horoskooptrekker

[p. 572]

gemaakt. - Gaunt wreekt zich door twee menschen te vermoorden, terwijl hij gestadig gelegenheid heeft om zich op een schitterender en minder wreede wijze te wreeken. - Lady coldenham is een overdreven, theatraal schepsel, van zeldzame brutaliteit. - Robert, de zede- en gewetenlooze fielt, eindigt met eene beredeneerde driestheid ten toon te spreiden, die met zijne vroegere lafheid niet overeen is te brengen. - Roberts vader komt met zijne geleerdheid, doorzigt en menschenkennis eerst voor den dag als het te laat is, en aan briefwisseling tusschen vader en zoon schijnt geheel niet gedacht te zijn. - Ralph, in wien josephs deugd met bovenmenschelijke hoedanigheden is vereenigd, doet de Schrijver, verkeerd en onnoodig, als een lafaard uit de gevangenis sluipen, terwijl hij hem eenige uren later doet vrijspreken. - Margaretha's vader, een vader vol goedhartigheid en liefde, offert zijne dochter op uit dwaze getrouwheid aan een onvoorzigtig woord, zelfs nadat de slechtheid van robert hem is gebleken. - margaretha, die eeuwige trouw heeft gezworen, breekt haren vrijwilligen eed; maar acht zich gebonden door een anderen eed, haar door bedreigingen afgeperst. - Wie aan dit alles niet genoeg heeft, leze het werk.

Ook de titel zal niet velen behagen; want op het noodlot beroepen zich alleen dwazen en luiaards.

De vignetten zijn fraai, doch de kleeding en 't kapsel der vrouwen verraden gebrek aan historische kennis. Overigens achten wij voor den roman de vertaling goed en de uitvoering te goed.