Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

[p. 540]

Principes fondamentaux d'une Méthode curative naturelle, par le Docteur julius putzer, Propriétaire et Médecin Directeur de l'établissement hydriatique ‘Königsbrunn’ en Saxe. Traduit de l'Allemand, par a.e......La Haye, chez P.H. Noordendorp, Libraire-Éditeur. 1852. In gr. 8vo. 56 bl. f :-60.

Geschriften als dit zijn verblijdende verschijnsels op het gebied der geneeskunde. Wij zeggen wel niet met den Schrijver: ‘neem alles uit de geneesmiddelleer weg, hetwelk niet tot de voedingsmiddelen behoort, of in den gezonden toestand schadelijk is’; noch kunnen ons vereenigen ‘met het sluiten der apotheken’; maar wij zien toch in dit geschrift eene behartigenswaardige bijdrage tot de waardering der geneeskunde als eene wetenschap der natuur. Wij behoeven hier niet aan te toonen, dat zij van den eenvoudigen weg maar al te zeer afwijkt en daarin niet slechts door onkundigen, maar ook wel door geneesheeren-zelven wordt geholpen; ofschoon wij gaarne erkennen, dat in de laatste jaren de geneeskunde, als wetenschap en kunst, het middeleeuwsche waas bijna geheel heeft verloren; en er slechts hier en daar nog onwaardige priesters worden gevonden, die als 't onkruid in de wetenschap zijn, hetwelk echter voor den sikkel der verlichting en der kennis meer en meer verdwijnt.

Doctor putzer zegt allopathisch geneesheer geweest, maar tot de overtuiging gekomen te zijn, dat in sommige gevallen de allopathische methode twijfelachtig en in de meeste nadeelig is.

Om den lezer eenigzins op de hoogte te brengen van de dusgenaamde natuurlijke geneesmethode, zal het goed zijn haar in eenige trekken uit dit werkje te schetsen.

‘Elke ziekte is een genezingsproces. - Eene zoogenaamde acute (hevige en kortstondige) ziekte is een volkomen; eene chronische (langdurige of slepende) ziekte is een onvolkomen genezingsproces. - De ziekteverschijnselen zijn dus weldadige verschijnselen, die slechts leiding behoeven. - De oorzaak van de groote sterfte moet worden toegeschreven aan de verkeerde behandeling der geneesheeren, die het weldadige proces benadeelen, in stede van het te leiden, en aldus zijne

[p. 541]

gunstige uitkomst verhinderen. - In den eigenlijken zin des woords is de ziekte een geneesmiddel en zijn de hulp- of leidingsmiddelen die, welke de algemeene voorwaarden des levens zijn: voedsel, lucht, warmte, electriciteit, licht, beweging en bovenal water. Slechts voor specifieke ziekten, zoo als vergiftigingen enz. bestaan er specifieke geneesmiddelen.’

De Schrijver heeft zijne stellingen met scherpzinnigheid voorgedragen, en verdient reeds dáárom belangstelling, dat hij zoo ridderlijk zijne overtuiging uitspreekt. Echter is hij, naar ons inzien, niet geheel doorgedrongen in den eigenlijken geest der geneeskunde, en te veel bij dát gedeelte der geneeskunde blijven staan, hetwelk men in eenen strikteren zin het genezen van ziekten noemt. - Wie het gebied der geneeskunde omvat en overziet, zal echter moeten erkennen dat het genezen van ziekten maar een ondergeschikt doel is der geneeskunde, en dat haar hoofddoel is, om het aantal der ziekten te verminderen en de behoefte aan eigenlijk geneeskundige behandeling in gegevene gevallen tot het minimum te brengen.

De Schrijver noemt geneesmiddelen die middelen, welke tot het gebied behooren der gezondheidsleer maar inderdaad het geheim der voorkoming van ziekte insluiten. Versche lucht b.v. is niet slechts onmisbaar tot genezing van eene ziekte, maar zij is den mensch onmisbaar om gezond te blijven. Wel is het waar dat de Allopathische geneesheer deze vereischten tot de behandeling van eenen lijder dikwerf uit het oog verliest of verliezen moet, maar de Allopathie erkent ze wel degelijk als de hoofdvoorwaarden der behandeling van elke ziekte. De Schrijver wil voorts zijne lijders alleen met diëet, régime enz. behandelen en acht elk ander middel niet slechts overbodig, maar nadeelig; terwijl de Allopathische geneesheer nog andere middelen tot herstelling opspoort en aanwendt.

In het bijzonder speelt het water in de zoogenaamde natuurlijke geneeswijze een hoofdrol. Vele geneesheeren en ook anderen schijnen te meenen, dat het water om deszelfs groote hoeveelheid ook het voornaamste geneesmiddel moet zijn, en te vergeten, dat het zulk een belangrijk aandeel heeft in het zamenstel van en in het onmetelijk aantal werkingen op en rondom onze aarde; dat het water het evenwigt bewaart tusschen de vaste en vloeibare deelen; de bron is geweest van een groot gedeelte der aardvormingen en nog daartoe bijdraagt;

[p. 542]

een verblijf en een levensbron is van millioenen schepselen; voor plant en dier een onmisbaar gedeelte en een onmisbare behoefte des bestaans is; door verdamping den regen en daarmede vruchtbaarheid aan velden en akkers verleent; door geheele aardstreken henen vloeit om den bodem vochtigheid en groeikracht te verleenen; de gemeenschap tusschen werelddeelen, landen en volkeren mogelijk maakt; en, eindelijk, tot vele doeleinden in kunsten en bedrijven wordt gebezigd, en den dorst lescht van wezens onuitsprekelijk groot in getal.

Men moet, daarenboven, ook niet vergeten, dat het water een zeer zamengesteld geneesmiddel is, welks eigenlijke krachten van zoo veel omvang zijn, dat geen ander geneesmiddel daarbij is te vergelijken; en ook geen geneesmiddel in de hand eens onkundigen meer nadeel kan stichten dan juist het water. Daarom is eene watergeneesinrigting bestuurd, door een onkundige, niets beter dan een land zonder regering.

Wij vereenigen ons overigens gaarne met den Schrijver, om de natuurlijke geneeswijze eene methode te noemen; maar kunnen haar niet noemen eene methode die andere methoden uitsluit. Immers als wij navorschen waar deze methode op rust, dan komt dat hier op neder, dat men alleen zulke middelen tot genezing wil toelaten, die tot de algemeene voorwaarden des levens behooren en tot de voedingsmiddelen enz. kunnen geteld worden; of, zoo als men zegt: ‘die aan het ligchaam homogeen zijn.’ Doch hierin verkeert die methode handtastelijk in dwaling; want het menschelijk ligchaam bestaat uit vijftien à zestien grondstoffen en een groot getal verbindingen dier grondstoffen, en dagelijks worden met de voedingsmiddelen deze grondstoffen in verschillende verhouding het ligchaam aangeboden, en het is niet te wederleggen, dat indien de mensch, b.v. geen phosphor en zwavel tot zich nam, zijn leven zou worden uitgebluscht, evenzeer als bij gemis aan koolstof. Deze grondstoffen en hare verbindingen zijn dus wezenlijke homogene deelen voor het ligchaam, en wel degelijk onmisbaar. Daar komt nog bij, dat sommige grondstoffen bijzonder geschikt zijn om andere grondstoffen in verbindingen op te nemen, die weder de opneming in het ligchaam bevorderen door oplosbaarheid, fijne verdeeling enz., zoodat men ook wel grondstoffen in spijzen

[p. 543]

en dranken gebruikt, die eigenlijk niet tot de zamenstelling van het ligchaam behooren. De natuur heeft daarom in de zoogenaamde uitscheidingen voor een middel tot uitwerping buiten het ligchaam gezorgd, zoodat zelfs eenige zelfstandigheden geheel onveranderd het ligchaam verlaten.

De natuurlijke geneeswijze is alzoo naar ons gevoelen niet anders dan eene aan het ziekbed voortgezette gezondheidsleer, in vereeniging met het water als haar voornaamste geneesmiddel.

Dat Dr. putzer met zijne methode ingenomen is kan geene verwondering baren en is ook geenszins te misprijzen; - dat sommigen hem navolgen is eveneens niet te verwonderen, maar wel te misprijzen; - en dat Dr. putzer van de geneesheeren verlangt de geneesmiddelleer van alles wat geen voedingsmiddel is te zuiveren, en de apotheken te doen sluiten, dunkt ons gelijk te staan met de ijlhoofdige voorstelling van Duitsche eenheid op democratie gevestigd, en andere Utopiën, kinderen van eene zieke verbeelding. Overigens is het welgeschreven en fraai vertaalde werkje de aandacht van alle geneesheeren waardig, vooral omdat het op meestal verwaarloosde middelen tot behoud en herstel van gezondheid wijst; en ook waarheden bevat, die een verstandig en braaf geneesheer niet zal ontkennen.

l.h.v.