Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

De Genius van het Kerkhof; waarheid en beelden. Vrij uit het Fransch. Met een voorwoord van Dr. E.B. Swalue,Predikant te Amsterdam. Te Amsterdom, bij P.B. van Waning Bolt en L.F.J. Hassels. 1852. In kl. 8vo. 240 bl. f 1-90.

Deze genius van 't kerkhof voert de ontslapenen niet ten hemel op, maar brengt hen tot de hunnen op de aarde terug. Misschien denkt menigeen: ‘Jammer, dat er niet werkelijk zulke geniussen zijn!’ - maar wie zoo denkt make kennis met het werk, en peinze eens rijpelijk na; dat zal hem waarschijnlijk tot andere gedachten brengen.

Het verhaal plaatst ons te Bordeaux op een kerkhof. Een jongeling ontvangt van den grijzen genius van dat kerkhof de magt, om een zeker getal dooden in 't leven terug te roepen; onder voorwaarde, dat hunne opwekking eerst geschiede vijf jaren na den dag van hunne begrafenis, en dat de herleefde, eer hij zich aan zijne betrekkingen openbare, onbekend gedurende twaalf uren zie hoe 't nu onder de zijnen toegaat.

De jongeling belooft zich hemelsche genoegens, maar de ervaren genius voorspelt hem het tegendeel. Hij had er reeds zoo velen in het leven teruggeroepen; maar éér de twaalf uren om waren, kwamen zij allen terug, om zich op hunne bedden van zand weêr neder te leggen. Slechts een enkele, sprak de genius, verkoos te blijven leven: een ongehuwde en halstarrige vrek, die er een boosaardig genoegen in vond, om zijne naastbestaanden tot wanhoop te brengen door het terugeischen van hun erfdeel.

De jongeling kiest zijne begunstigden, en de genius stelt hem in de gelegenheid om de toestanden en smarten der nablijvenden te leeren kennen. Vol hope wacht de gelukkige jongeling op den dag der opwekking.

Na vijf jaren breekt die dag eindelijk aan.

Raoul, zoo heet de jongeling, wekt zijne gunstelingen uit hunne graven op; - maar éér de twaalf uren om zijn, keeren

[p. 526]

ook dezen, mismoedig en teleurgesteld, allen terug, en geven hem verslag van hetgeen zij gehoord en gezien hebben, en wenschen niets liever dan maar weder in hunne graven te dalen, die zij ter kwader ure hebben verlaten.

De jongeling wordt daardoor met déze groote waarheid bekend: - als wij konden indringen in de raadsbesluiten der Voorzienigheid, dan zouden we overtuigd worden, dat niemand deze aarde verlaat, zonder zijne taak vervuld te hebben, of tot de uitvoering van het Godsplan te hebben toegebragt wat hem was opgelegd, en dat hij de wereld verlatende, daar verder overbodig, misschien wel hinderlijk zonde zijn.

Wij kunnen de lezing van dit werk gerust aanbevelen. De fabel is geheel nieuw, en werpt een aangenaam licht op de graven. De vorm is zeer behagelijk: geestige verdichting zonder overdrijving. De genius is een grijsaard, wiens rijke levensërvaring een romantiesch kleed heeft aangetrokken, om gewilliger door verstand en hart ontvangen te worden. Menigeen, die treffende verliezen heeft geleden, zal bij dit verhaal met vernieuwd vertrouwen zeggen: wat God doet, dat is wèl gedaan, en allen zullen er bij erkennen: dat de gedachten der menschen, geheiligd en bestuurd door de liefde tot God, rijke vruchten van wijsheid en liefdadigheid kunnen voortbrengen.