Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

Iets over Weduwen-Fondsen, door F.J. Stamkart.Te Amsterdam, bij Gebroeders Kraay. 1852. In gr. 8vo. 23 bl. f :-25.

Niets is natuurlijker en regtmatiger dan 't verlangen van een gehuwd of verloofd man, die weinig kapitaal-vermogen, maar toereikende inkomsten heeft, om, door jaarlijksche contributie, aan zijne wederhelft, wanneer die hem mogt overleven, in haren weduwlijken staat een jaarlijksch inkomen te verzekeren; en ook de vrouw, zoo 't noodig is, spaart gaarne iets uit, of ontzegt zich eenig genoegen, om dat geld te helpen vinden. Maar treurig is de toestand der weduwe, die, welligt reeds kort na het overlijden van haren echtgenoot, zich te leur vinden gesteld, wanneer het weduwen-fonds, op verkeerde kans-berekeningen gebouwd, de jaarlijksche contributie te laag gesteld heeft, en ten slotte aan zijne verpligting niet of maar voor een klein gedeelte voldoen kan. Dan klaagt men te laat over de ontberingen die men zich heeft opgelegd, of dat men niet het jaarlijks betaalde geld in de spaarbank heeft gegeven, waar men, in den nood, het ingelegde geld, met den door rente op rente geaceumuleerden interest, zou hebben teruggevonden. Zoo aangenaam als voor den gehuwden man de gedachte is, dat hij door tijdelijke ontbering het lot zijner gade, wanneer die hem overleeft, verzekert, zoo pijnlijk is daarentegen de gedachte, dat men welligt betaalt en pure perte, aan een fonds hetwelk zeker, en welligt spoedig, moet eindigen met insolvent te worden.

Dat alles wordt door den Heer stamkart (ongetwijfd belangeloos en met goede en menschlievende bedoelingen) naar berekeningen omtrent wier gegrondheid hij (bl. 11) tot een bekend werk van den Heer lobatto verwijst, opengelegd aan de leden van een fonds dat (bl. 16) ‘reeds 25 jaren bestaan

[p. 463]

heeft, en blijkens de jaarlijksche rekeningen en verantwoordingen thans zeer in leden toeneemt.’ - De jaarlijksche rekeningen en verantwoordingen van dat fonds geven ook (bl. 21) een behoorlijk overzigt van den staat der kas, en der ontvangsten en der uitgaven; maar dat alles betreft alleen het tegenwoordige en de onmiddellijk naaste toekomst; doch het is geene balans van aanstaande inkomsten en uitgaven, tot de tegenwoordige waarde, volgens de wet der sterfte en den standaard der interesten herleid. Zonder een opzettelijk onderzoek, zonder behoorlijke berekeningen is het verband niet in te zien, dat tusschen de jaarlijksche stortingen en de weduwenpensioenen bestaan moet; niet ieder is op de hoogte van eene zoodanige berekening, en het ware dus wenschelijk, dat er eene balans wierd opgemaakt, waarin, naar gelang van den ouderdom der verschillende deelhebbers, de toekomstig te betalen pensioenen tegen de bezittingen en inkomsten van het Genootschap worden overgesteld. Dan zouden de deelhebbers kunnen overwegen wat hun te doen staat, in het belang der tegenwoordige en toekomende weduwen.

Ref. weet niet of het boekje die leden in zulk een émoi heeft gebragt, dat zij de Directeuren en Commissarissen reeds tot opheldering van de gevreesde éventualiteit hebben aangezocht. Maar, zoo neen, dan acht hij 't toch volstrekt noodig dat er van wege het Bestuur van het Fonds iets geschiede. Want niet alleen dat de Heer stamkart aan de deelnemers wantrouwen tegen het fonds en ongerustheid over hunne reeds geofferde gelden inboezemt: maar zijn boekje - hoe belangeloos en menschlievend zijne oogmerken mogen wezen - is allezins geschikt om het kwaad dat hij voorspelt, te veroorzaken of althans te verhaasten. Immers zulke fondsen kunnen alleen in stand blijven door het gestadig toetreden van nieuwe leden, wier combinatiën dienen om de wegvallende te vervangen, en de daardoor verpligt geworden uitbetalingen te helpen volbrengen. Houden die toetredingen op, dan verminderen van lieverleê de contributiën, en alleen de verpligte uitdeelingen blijven eindelijk over. En dit stukje van den Heer stamkart moet ieder, die nog deel zou willen nemen, er van terughouden; ja zelfs die leden, die nog maar weinige jaren lang hebben gecontribuëerd en op nog vele levensjaren mogen hopen, ernstig doen nadenken of het niet beter zij het

[p. 464]

reeds betaalde op te offeren en hun lidmaatschap op te zeggen.

De laatste bladzijden der brochure waarschuwen ook tegen het ‘plan eener Onderlinge Waarborg-Societeit, voor den nijveren burgerstand’, waaromtrent reeds meermalen aankondigingen in de dagbladen zijn verschene. Of dat plan tot uitvoering gekomen zij, zegt de Heer stamkart niet te weten en Ref. weet dat ook niet, en verwijst, wat de opgaven nopens het plan en de berekeningen aangaat, naar den Schrijver.

x.