Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1853

Levensbeelden en Verhalen. Naar het Engelsch van Miss Ellis, Schrijfster van: ‘Pligt en roeping der vrouw enz.’ Te Amsterdam, bij J.D. Sijbrandi. 1852. In gr. 8vo. 301 bl. f 3-:

Het schijnt met de Roman-literatuur als met het leven te gaan. De mensch die als jongeling op de vleugelen der verbeelding jaren lang rondgefladderd, en als man alle kansen beproefd heeft, om zijne fortuin te vestigen, wordt eindelijk moede van te leur stelling en zorgen, en zoekt zijn genoegen in huis. Dáár wordt hem het leven met en onder de zijnen dierbaar, en, in zich-zelven teruggekeerd, voelt hij in zijn binnenste eene waarde ontwikkelen, die de dingen der wereld hem niet konden geven. Zoo ligt ook in de Roman-literatuur de tijd verre achter ons, waarin toover- en roover-tafereelen, met spoken en moordenaars geïllustreerd, de aandacht boeiden. Hoe is de lust bekoeld voor de Parijsche en andere Mystères, die de ondeugd in de salons en boudoirs der groote wereld verguldden, en ons door het slijk der gemeenheid wilden opleiden tot bewondering van lichtekooijen en misdadigers. Na al die dwaasheid en buitensporigheid - de waarheid! Doch deze zwerft niet langs de straat, maar is in 't huisgezin te zoeken, en zetelt in het gemoed. Onze tijd wil waarheid, - ook in den roman, en de tijd wil niets of hij vindt organen, die uitdrukken wat hij verlangt; en zoo is nu de roman een geïllustreerd levensbeeld geworden.

Engeland brengt de beste romans voort uit het dagelijksch leven. Wij hebben daar weder een bewijs van in het aangekondigde werk, hetwelk wij wenschen, dat door ieder gelezen worde. Men vindt hier inderdaad levensbeelden. ‘Geene overdrevene schilderingen, geene hoogdravende redeneringen, maar eenvoudige voorstellingen, aan het werkelijke leven ontleend; eene gezonde levenswijsheid, en tafereelen van datgene, wat wij in de werkelijkheid maar al te dikwijls zien, en waartegen de edele Schrijfster, met hare bekende scherpzinnigheid, met hare kennis van het menschelijk hart en het menschelijke leven, als van zelve waarschuwt.’

Welke diepe blikken werpt zij in het gemoed, en hoe weet zij de gelegenheid te vinden, om gezonde bespiegelingen en treffende opmerkingen in het verhaal te vlechten, die niet zonder invloed kunnen blijven op de zedelijke vorming. Wij hebben hier een tweetal verhalen, die in elkander sluiten, het

[p. 144]

een het andere aanvullen, en toch ware tegenstellingen aan 't licht brengen. Het tooneel is 't huiselijk leven, de personen zijn menschen, zoo als die in de wereld voorkomen. De karakters zijn geschilderd met eene geoefende, rijk begaafde hand, onder den invloed van een helder hoofd en een gevoelig hart. Wat is die mary newton een lief meisje, verstandige vriendin en edele vrouw! Hoe schoon en waar is het karakter van anna clare, die de groote wereld uit de pachterswoning wil intreden, en wie dankt niet het kiesche gevoel der Dichteres, dat zij haar, in en na de bedwelming der verleiding, laat behouden blijven, zoodat men in 't einde over geen gevallen seraf te treuren heeft. Wij prijzen 't ook in haar, dat zij niet, gelijk sommige andere schrijfters, de vrouwelijke karakters in een ongunstig licht plaatst. De familie langley, hoe trotsch ook, wordt mede met kieschheid behandeld. Menige jonge dochter kan hier een spiegel vinden wèl geschikt om hare zelfkennis te vermeerderen.

Niet minder heeft ons het tweede verhaal voldaan. Moge menig loszinnig jongeling van louis den jongen beeldhouwer leeren, wat er van den mensch wordt, die in zingenot zijn heil zoekt en zich-zelven niet weet te beheerschen! Wij behoeven onze lezeressen niet te zeggen, in welk opzigt de dochter van steinberg, die op de titelprent de snaren tokkelt, een leerzaam en waarschuwend voorbeeld is. Zij zullen dat zelve wel lezen; want de naam der Schrijfster is eene genoegzame aanbeveling voor het werk. Het spreekt van zelf, dat wij het beloop der verhalen niet kunnen mededeelen. Alleen zij er van gezegd, dat men hier geene buitensporige gevallen, of dolle avonturen moet verwachten. Zoo wel de handelingen als de karakters en de situatiën zijn naar het leven.

h.

j.h.s.