Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

Ernstig leven. Opwekkingen tot Christelijke werkzaamheid en ijver. Door J. Hamilton, Predikant bij de Nationale Schotsche Kerk. Uit het Engelsch. Te Amsterdam, bij W. Willems. 1851. In kl. 8vo. 128 bl. f :-75.

Een lief en nuttig boekske, dat onder dezen titel, in netten vorm is uitgegeven ten voordeele der armen van de Hervormde Gemeente te Hilversum. Ook afgezien van dit liefdadig doel, verdient de uitgave om den inhoud goedkeuring en lof. Het is een ernstig, werkdadig Chris-

[p. 722]

tendom, dat er in wordt aangeprezen, en wij roemen de menschenkennis, daarin ten toon gespreid. De woorden van den Apostel paulus: ‘Zijt niet traag in het benaarstigen. Zijt vurig van geest. Dient den Heer’ (Rom. xii: 11), liggen bij de behandeling ten grondslag en worden krachtig aangedrongen. Een schat van behartigingswaardige opmerkingen en lessen wordt daaruit afgeleid. En was het onthaal van dit werkje, dat oorspronkelijk zes voorlezingen bevat te Londen gehouden, in Engeland buitengemeen gunstig, wij verwachten, dat het ook in ons Vaderland opgang zal maken, nu het in een Nederduitsch gewaad gestoken en alom verkrijgbaar is. Tot aanprijzing ontleenen wij er het volgende uit:

‘Kunt gij, om een goed werk, dat u ter harte gaat, te volbrengen, geen' enkelen geheelen dag afzonderen, beproeft wat gij van uwe gebrokene uren maken kunt. Vergadert zorgvuldig dat stofgoud, dat afknipsel, dien afval van duurzame waarde, die overblijfsels van dagen en uren, die zoo velen verbeuzelen. Indien gij karig en spaarzaam zijt op de oogenblikken; indien gij de overschietende minuten, half-uren en onverwachte vrije dagen zorgvuldig vergadert, zult gij misschien een langer en nuttiger leven, en eindelijk een rijker leven nalaten, dan velen, die geheel over hunnen tijd te beschikken hebben. (Bl. 33.)

Het was de ijver voor de wiskundige wetenschappen, die newton deed peinzen op zijne vraagstukken, totdat de middernachtwind over zijne papieren de asch blies van het lang uitgedoofde vuur. Het was de ijver voor de kunst, die reynolds zes-en-dertig uren achter elkander het penseel deed in de hand houden, en op het doek beelden deed te voorschijn roepen, die zich over hun aanwezen schenen te verblijden. Het was de ijver voor de dichtkunst, die dryden veertien dagen lang in een' staat van overspanning hield, toen hij zijne Ode opstelde op het feest van St. cecilia, en de ontberingen niet deed achten, noch gevoelen, die hij leed. Het was de ijver voor de classieke studie, die den Duitschen geleerde heyne, zes maanden lang, slechts twee

[p. 723]

nachten in de week rust deed nemen, ten einde zijne beschouwing van de oude Grieksche Schrijvers te voltooijen. Het was de ijver voor de wetenschap, die den luijen, maar wèlsprekenden natuurkundige buffon een gedeelte van den geliefden slaap deed opofferen, om zich met zijne nog meer geliefde nasporingen bezig te houden. Er is geen gebied van menschelijke kennis, waarop men geene daden van grooten ijver kan aantoonen. Maar moeten de wetenschap met hare verwelkelijke kroonen en de wereld met hare ijdelheid alleen die voorbeelden van geestdrift hebben aan te wijzen? (Bl. 73.)

De vroomheid, die niet met werkzaamheid gepaard gaat, is als het plan van een huis, dat nimmer wordt gebouwd, of als het dagelijksch voornemen tot het doen van een reisje, dat nooit wordt begonnen. De vurigheid van geest, die afgescheiden is van de naarstigheid, is gelijk aan eene beek, die op het rad van een' molen stort, maar de as, die het wiel met het werktuig verbindt, is verbroken, en hoewel het rad ronddraait, het werktuig staat stil en volbrengt niets; of zij is gelijk aan eene locomotief, die met den tender voortstoomt en den trein, die er niet mede was verbonden, op de plaats laat staan.’ (Bl. 89.)

Wij vertrouwen hiermede genoeg gezegd te hebben, om de aandacht van velen op dit klein geschrift te vestigen. Het verdient in aller handen te komen.