Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

Nacht en Morgen, of droefheid en hope in Christus. Door Horatius Bonar. Naar de acht-en-twintigste uitgave. Uit het Engelsch vertaald. Te Amsterdam, bij W.H. Kirberger. 1852. In gr. 8vo. 260 bl. f 2-50.

Onze Britsche naburen, die in zulk eene hooge mate de gaaf bezitten, om tot de verbeelding te spreken, munten dikwerf ook uit, als zij spreken tot het hart. Engeland vloeit over van stichtelijke boeken, en een werk dat er in den smaak valt, beleeft soms twintig, dertig en meer uitgaven. Het boek, dat voor ons ligt, is, volgens den titel, naar de acht-en-twintigste uitgave bewerkt. De Vertaler heeft twee afzonderlijke stukken tot één gebragt. Het werk is bestemd tot een huisboek voor lijdenden, en bevat twee afdeelingen; de eerste van vijftien, de tweede van twaalf Hoofdstukken. De Schrijver beschouwt den mensch en diens beproeving, lijden, en

[p. 530]

uitredding in verband met de Kerk, in haren druk, strijd en heerlijkheid, onder het bestier van christus. - Hij deelt in het geloof aan en de verwachting van het duizendjarig rijk op aarde, en zijne voorstelling er van is mystiek genoeg. Dat neemt echter de waarde niet weg van het overige; te minder daar toch elk die gelooft, ook in de hoop en verwachting deelt, dat de christus eenmaal in het midden der Zijnen zal heerschen. - Het werk in zijn geheel is ons dermate bevallen, dat wij 't ruimschoots aanbevelen. Tot eene proeve van den geest en ook van den stijl diene het volgende:

‘Niet alleen 's menschen ware leven, maar ook zijne ware geschiedenis begint eerst met zijne bekeering. Tot op dien tijd is hij een wezen zonder geschiedenis. Hij heeft niets te vertellen. Hij maakt slechts een deel uit van eene wereld, die in het booze ligt, en heeft niets in zich, dat waardig is aangeteekend te worden.

Maar van het oogenblik af, dat hij wedergeboren, en dus uit de groote menigte opgenomen is, krijgt hij zoowel eene persoonlijkheid als eene waardigheid, die hem geschikt maakt, om eene geschiedenis te hebben - eene geschiedenis, die God als zoodanig kan erkennen, en die God zelf zal aanteekenen. Van dien tijd af heeft hij eene geschiedenis te vertellen, die zoo wondervol en Goddelijk is, dat zelfs de Engelen toeluisteren, en waarover blijdschap in den hemel is.

In den onmetelijken oceaan zijn millioenen druppels; nogtans maken zij te zamen éénen vloeibaren hoop uit; geen enkele druppel heeft op zich zelven eene geschiedenis. De oceaan moge er eene hebben, maar niet elke druppel. Maar ziet, giudsche druppel heeft zich van den grooten hoop afgescheiden. Hij wordt door eenen zonnestraal opgenomen en rijst in het firmament. Dáár glinstert hij in den regenboog of schittert in de kleuren van den zonsondergang. Nu heeft hij eene geschiedenis. Van het oogenblik af, dat hij uit den oceaan opsteeg, en eene persoonlijkheid verkreeg, had hij eene geschiedenis te vertellen, eene geschiedenis van zich zelven, van luister en schoonheid.

[p. 531]

Wat al verschillende vormen zijn er in die groote rotsklompen verborgen? Hoe velerlei gedaanten bevatten zij niet voor de bouw- en beeldhouwkunst! Toch hebben zij geene geschiedenis. Zij kunnen die ook niet hebben. Zij maken slechts een deel uit van een wanstaltigen klomp, waarin niet het minste schoon te ontdekken is. Maar het gerucht van hamers wordt vernomen. De mensch heft zijn gereedschap op: een enkele klomp wordt afgescheiden. Wederom ligt hij zijn werktuig op, en de klomp krijgt eenen vorm; eerst na veelvuldige slagen en aanrakingen, die hem vormen en effen maken, ziet men het volmaakte beeld van de menschelijke gedaante, en het is alsof de hand des kunstenaars slechts gediend had om de steenachtige plaatsen uit die schoone gestalte weg te nemen, en haar uit de sluimering van haar marmeren grot op te wekken. Van het oogenblik af, dat de beitel dat stuk van de rots aanraakte, begon ook zijne geschiedenis.’