Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

De Cholera Asiatica in Zeeland, haar oorsprong en hare verspreiding gedurende de jaren 1832-1833 en 1848-1849. Geschiedverhaal, door de Vereeniging van Genees- en Heelkundigen in Zeeland, ter bearbeiding opgedragen aan hare leden J.C. van den Broecke en J.C. de Man, Medicinae Doctores. Te Middelburg, bij de Gebroeders Abrahams. 1851. In gr. 8vo. 220 bl. en eene Kaart van Zeeland. f 2-:

Tot de zamenstelling van het hier aangekondigde geschiedverhaal over de Cholera werden aan de Heeren van den broecke en de man van vele zijden bouwstoffen aangeboden, die hen, in het verder onderzoek, geleid hebben tot de kennis der waarheid, en eenige gewigtige gevolgtrekkingen nopens het ontstaan en de verspreiding dier ziekte, in hunne provincie. Na eene Inleiding en eene algemeene beschouwing van Zeeland en deszelfs inwoners, wordt de geschiedenis in drie Hoofdstukken afgehandeld. Het eerste bepaalt zich tot de eerste verschijning der Cholera in Zeeland in 1832-1833; het tweede handelt over de wederverschijning der Cholera aldaar in 1848 en 1849, en daarbij worden de afzonderlijke gevallen, naar de vijf districten, waarin Zeeland verdeeld is, plaats voor plaats, zoo volledig mogelijk beschreven. Hieruit worden in het derde Hoofdstuk eenige belangrijke gevolgen afgeleid, die over den besmettelijken aard dezer ziekte een helder licht verspreiden, en

[p. 442]

de anticontageonisten tot andere denkbeelden nopens haar ontstaan moeten brengen. Wel is waar bepalen de Verhalers zich meer bijzonder tot de contagieuse verspreiding, en te regt, omdat de vele feiten, hier bijgebragt, daartoe als van zelve moesten leiden; maar men zou te ver gaan, als men, op grond van hetgeen in Zeeland is gebeurd, den cosmisch tellurischen oorsprong en verspreiding der Cholera meende te kunnen betwisten. De vele waarnemingen, elders gedaan, waaronder ook die van den Russischen arts guttzeit behooren, hebben den oorsprong op deze wijze boven allen twijfel verheven. Alleen kan hieruit volgen, dat de bodem van Zeeland èn in 1832/33 èn in 1848/49 tot de ontwikkeling van het miasmatisch contagium niet heeft medegewerkt, en de smetstof in die provincie door personen en goederen is overgebragt. Daarbij is het feit merkwaardig, dat het 4de en 5de District weinig van de ziekte geleden hebben bij hare eerste verschijning, toen de gemeenschap met België door den krijgstoestand was afgesneden, maar in 1848/49, toen de gemeenschap met België vrij was, het hevigst door de ziekte zijn geteisterd geworden. - Vreemd, en niet in overeenstemming met waarnemingen in andere landen gedaan, is ook het verschijnsel, dat in Zeeland, waar de intermitterende koortsen endemisch zijn, de ontwikkeling der Cholera niet is begunstigd geworden. Het is een belangrijk bewijs tegen de stelling, dat zij een intensief verschijnsel der moerasziekten zou zijn, en de intermittentes febres alzoo zou vervangen.

Dit geschiedverhaal zal gewis reeds in de handen zijn van de meesten dier Vaderlandsche geneeskundigen, welke prijs stellen op waarnemingen, die de wetenschap bevorderlijk kunnen zijn. Wij bevelen het allen, die 't nog niet mogten bezitten, ter lezing aan; vooral ook aan hen, die nog niet van den contagieuzen aard der Cholera zijn overtuigd geworden. Het werk is in een' duidelijken stijl geschreven, en de typographische uitvoering is allezins te prijzen.

p.