Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

Overdrijft men ook de Zendingzaak onder de Heidenen ten koste van eigene meer dringende belangen? Een vriendelijk, maar ernstig woord voor al mijne Protestantsche landgenooten. Te Deventer, bij D.J. Wilterdink. 1851. In gr. 8vo. 78 bl. f :-70.

De vraag aan het hoofd dezer brochure geplaatst, is gemakkelijk te beantwoorden, als men het cijfer nagaat van de ontvangsten voor het Zendelinggenootschap in het laatste jaar. Met inbegrip van legaten en geschenken is het f 78,943.92, en dus p.m. vier centen per hoofd; waarlijk niet te veel voor onze aanzienlijke Protestantsche bevolking. In het geven is alzoo volstrekt geene overdrijving; maar bestaat zij dan misschien in de zucht om tot deelneming aan 't Genootschap uit te lokken? Wij zouden denken, dat de pogingen daartoe te flaauw zijn; anders zou 't Genootschap méér van de Protestanten genieten dan maar vier centen per hoofd.

Als éénige instelling Christelijk is, dan moet het die zijn, welke door den Stichter der Kerk, den Goddelijken eersten Zendeling, is aanbevolen. De Schrijver, die de bovenstaande vraag met zekeren angst opwerpt, betuigt dat hij ingenomen is met de zaak der Zending; maar hoe is 't hem dan mogelijk af te keuren, dat de leden der Gemeente worden opgewekt tot deelneming aan die zaak, welke hun heilig en dierbaar moet zijn. De proeven van overdrijving, die hij aanvoert, doen mede ons bijkans twijfelen aan de ingenomenheid die hij voorwendt. - Of overdrijft iemand die een doel wil, wanneer hij de middelen die voor de hand liggen tot zijn

[p. 439]

doel gebruikt? Overdrijft niet veeleer de vrager, als hij 't navolgende zegt, waar wij onze aanmerkingen tusschen zullen voegen: ‘Dat deze (overdrijving) waarlijk bestaat, hiervoor laat zich meer dan éénen grond aanvoeren. Men hoore en beslisse! Behalve de berigten, die op de Zendingszaak betrekking hebben, worden er maandelijksche bidstonden gehouden [is dat ook al te veel?] en jaarlijksche openlijke verslagen gedaan, met dringende opwekkingen tot getrouwe, tot toenemende belangstelling en medewerking. [Minder kan er niet geschieden, tenzij men wille dat het bestuur inslape.] In eene der eerste steden van ons Vaderland [moest het dan in een afgelegen dorp zijn, opdat niemand er konde verschijnen?] komen Hoofdbestuurders en afgevaardigden [Directeuren en werkende leden] telken jare bijeen, ten einde onderling te beraadslagen en te bepalen, wat er kan en moet gedaan worden [ja, maar waartoe? - om kweekelingen voor de zending te bekwamen, en voor hen te zorgen en over hen te waken, die aan de Heidenen het Evangelie brengen]. Om hieraan des te meer gezag hij te zetten, vindt er eene openbare en plegtige godsdienstoefening plaats, waarbij eene godsdienstige rede, door dankzegging, gebed en gezang afgewisseld, gehouden wordt, alles tot bevordering der Evangelie-uitbreiding onder de Heidenen. [Zou men niet te weinig doen, als men iets daarvan naliet? Overdrijft men den ijver als men doet wat men niet kan, niet mag nalaten?] Doch dit bestond reeds vroeger. Maar hoe veel is er in den laatsten tijd niet bijgekomen? Menige leerrede zag het licht om de Zendingzaak aan te prijzen en voor haar deelneming op te wekken, [alsof zij dat niet waard is!] ook andere geschriften werden met hetzelfde doel uitgegeven, [arme pers!] en zelfs voor de jeugd bestaat er een tijdschrift, om vroeg hare aandacht naar elders henen te wenden. [Is 't dan overdrijven, als men de kinderen doet verstaan wat zij bidden met de bede: Uw rijk kome?] Naauwelijks traden de predikanten-vereenigingen in het leven, of aanstonds werd deze aangelegenheid ter sprake gebragt, en met de hoogste zorg over-

[p. 440]

wogen [dat is voor predikanten zeer natuurlijk.], ja, aan zoo veel, dat naar anderer oordeel [die denkelijk andere vraagstukken ter tafel hadden gebragt!] oneindig noodiger was, voorgetrokken. Nieuwe dringende aansporingen gaan er aan Gemeenten en Kerkeraden uit, en waar tot dus verre nog geene afdeelingen van het Zendelinggenootschap bestonden, [tot schande voor den Christelijken zin.] zag men ze ontstaan, terwijl ze nog met elken dag toenemen.’ - ja, maar nog veel te weinig voor de roeping, die van het Genootschap uitgaat. Waarlijk wij hebben hier vruchteloos naar overdrijving gezocht. Men moet daarenboven in de zaak van het Zendingswerk geheel vreemdeling zijn, wanneer men die vreemd acht aan de Kerk. Aan de Kerk hebben wij de Zendelingen te danken, die onze voorvaderen in den schoot des Christendoms hebben geleid. De beschuldiging welke de verschijning van gutzlaff in ons Vaderland, waar hij alles behalve vreemd was, in een verdacht licht plaatst, noemen wij onëdel: het is gemakkelijker den reeds ontslapen man een stoot toe te brengen, dan te doen wat hij gedaan heeft.

De bewering, dat het Zendelinggenootschap en haar werk in den geest des tijds ligt, is eene onwaarheid; want zij zijn het werk van reeds achttien eeuwen, en zullen het werk van alle eeuwen blijven.

Maar de ijver voor de Zendingzaak benadeelt andere Instellingen nabij ons, van welke men de voordeelen plukt? - Och neen. Zie maar op de deelneming aan de Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen en zoo vele andere Inrigtingen, met wier optelling meer dan ééne bladzijde ware te vullen! - Daarenboven, de meeste leden en begunstigers van het Zendelinggenootschap zijn ook leden van het Nut, van Unitas, van de Zedelijke verbetering enz. enz. - Zijn er Instellingen die minder bloeijen, omdat men er flaauwhartig voor werkt, aan wie ligt dat? Gewis niet aan den Schrijver, want zijn ijver is levendig en krachtig genoeg. Jammer, dat hij zijne pen ten koste van iets anders gebruikt! Zelden bevordert men eene zaak door eene andere te willen

[p. 441]

verdringen. De Schrijver zou een ruimer en minder verdeelden bijval inoogsten, wanneer hij de ijverloosheid van zoo vele Protestanten voor de belangen hunner geloofsgenooten had in het licht gesteld, en hen opgewekt had, óm te ijveren. Waar hij dát doet, toont hij voor zijne taak wèl berekend te zijn. Het spijt ons dáárom te meer, dat hij tegen eene zaak, die een meer dan menschelijken oorsprong heeft, dien onvriendelijken toon heeft aangeslagen.

h.

j.h.s.