Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

[p. 423]

De Grevilles en de Lorimers. Twee familie-tafereelen. Naar het Engelsch van Lady Emilia Ponsonby en de Schrijfster van: ‘Geertruida en Blanche Evelyn’. II Deelen. Te Amsterdam, bij P.N. van Kampen. 1851. In gr. 8vo. VIII en 495 bl. f 5-:

Toen wij onder het voorberigt den naam van oudijk van putten lazen, begrepen wij niet hoe de vertaler van zoo vele ernstige, diep doordachte werken zich kon bezig houden met het overzetten van romans; maar die bevreemding ging met gunstige voorgevoelens gepaard. Iemand die niet werktuigelijk woorden overbrengt, maar in de wereld der gedachten, in welke de oorspronkelijke Schrijvers leefden en zweefden, zelf te huis is, gelijk 't uit de aanmerkingen blijkt, waarmede oudijk van putten zijne vertalingen voor den landgenoot verrijkt, kan niets dan 't geen goed en verdienstelijk is onder handen hebben genomen. Hij kan bezwaarlijk den smaak hebben - dien men bij solide lektuur en studie niet ligt krijgt - voor tafereelen, in welke alleen de wilde vlugt eener toomelooze verbeelding te herkennen is, en voelt zich ongetwijfeld alleen aangetrokken door hetgeen de kenmerken draagt van 't schoone en goede. - Wij voor ons gelooven, dat in 't algemeen de reactie op het gebied der romantische letteren haren triomf te gemoet gaat. Het bonte dat schoon heet om afstekende harde kleuren, exceptionele karakters, onnatuurlijke toestanden, en deugd in zedeloosheid, begint te mishagen; de misgeboorten der Fransche school verliezen hunne aantrekkelijkheid, en als dat zoo voortgaat, wat blijft er dan voor de Schrijvers over, wier pen toch, onder den invloed van het égoïsme, den volkssmaak niet immer kan leiden, maar ook dikwijls meet gehoorzamen? - Wàt anders, dan terug te keeren tot den goeden smaak? - Zonder waarheid hebben ook de romantische letteren geene waardij. En zij hebben juist niet den vorm en het wezen der middeleeuwen noodig. Elke eeuw heeft hare eigene waarheid in vorm en wezen, die boeijen en treffen kan. Als men de menschen beschouwt van hunne licht- en schaduwzijden, en de karakters toetst aan geloof, hoop en liefde, zal het nimmer aan dezulken ontbreken, waaruit te kiezen is voor hoofdpersonen en groepen in gewigtige handelingen. Wij kennen er ook meer dan één, die den roem der waarheid hebben ingeoogst, door de Natuur en het leven van verschillende tijdperken in zich op te nemen, en bij het licht van goeden smaak kieschheid en zedelijkheid in hunne tafereelen over te gieten. Dat doet ook de En-

[p. 424]

gelsche Lady ponsonby, die de eer niet onwaardig is, zulk eenen vertaler gevonden te hebben.

In de grevilles geeft zij een tafereel uit het dagelijksche leven, zoo als het werkelijk is, of ten minste kan zijn gebeurd. Het geheel en al de deelen zijn dan ook in hooge mate natuurlijk. De personen hebben karakters van welke men niet behoeft te vragen: zijn er zulke? De Schrijfster heeft een zeer fijn en zuiver gevoel. Zij vat het kwade niet aan als met fluweelen vingeren; maar hoe verschoonend en toch nadrukkelijk waarschuwend is hare voorstelling van het karakter van florence! De trouw der vriendschap is uitmuntend geteekend in georg viviais; niet minder gelukkig de wispelturigheid en onstandvastigheid in julian; maar de schildering van het karakter van de heldin des verhaals gaat alles te boven. Niets is hier gezocht, niets overdreven.

De strekking van het verhaal verdient mede hoogen lof. De Schrijfster tracht het besef op te wekken, of te versterken, dat er eene Voorzienigheid is, die onze dagen bepaalt, en van welke dat alles tot ons komt, wat wij gewoon zijn beproevingen te noemen, en dat het ons niet alleen betaamt die beproevingen met onderwerping te dragen; maar dat ook de verantwoordelijkheid op ons rust, om er lessen uit te trekken voor ons volgend leven, en Gode offeranden van liefde en dankbaarheid te brengen door verbetering van hart en wandel. Vooral poogt zij tevens een hoofdgebrek in het licht te stellen, dat maar al te veel gevonden wordt: de onstandvastigheid van karakter; de wankelmoedigheid en wispelturigheid, waardoor wij, ook bij den besten aanleg, tot niets deugen; alles willen, maar niets uitrigten; heden een voornemen opvatten, en 't morgen weder opgeven; kortom voor ons-zelven een ongelukkig leven leiden, en ook voor anderen de bron zijn van verdriet.

Wij laten het daar, of eene onëvenredige dunheid van het Tweede Deel noodig maakte bij dit tafereel nog een tweede te voegen; maar de lezer wint er bij, want ook het tweede verhaal bezit wezenlijke verdienste. Het doet de waarheid aanschouwelijk uitkomen, dat de gevolgen van onze verkeerdheden ons somtijds, tot onze verbetering, door de Goddelijke barmhartigheid scherp worden voor oogen gesteld, en in 't geheugen en in 't geweten als ingeprent worden, tot een immer snijdend en knagend, maar ook altijd heilzaam berouw.

De vertaling is zeer verdienstelijk, en de uitvoering laat niets te wenschen over; niemand zal het boek onvoldaan uit de hand leggen.