Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

Gods beloften zijn getrouw. Naar het Engelsch. Te Amsterdam, bij W.H. Kirberger. 1851. In 32mo. 65 bl. f :-15. 25 Exempl. f 3-:
Het Goddelijk Socialisme, of de mensch Christus Jezus.

[p. 194]

Door Newman Gall, B.A., Schrijver van: ‘Vreest niet, ik ben het!’ en: ‘Kom tot Jezus!’ Bij denzelfden. In 32mo. 87 bl. f :-30. 25 Exempl. f 6-:

Het eerste dezer werkjes is een soort van maandboekje, waaruit de lezer elken morgen iets lezen kan, om zich te sterken in de gedachte aan de zekerheid van de trouw des Heeren.

Het tweede is een stukje van den dag. Maar zóó voortreffelijk is het Evangelie, dat er niets in het leven voorkomt, of het weet dat te bezielen of onschadelijk te maken. Het vertoog is rijk, de strekking belangvol, de redenering overtuigend, de stijl levendig, de gang krachtig. Zie hier eene proef: ‘Wij staan bij de bouwvallen van eenen prachtigen tempel. Zijne stevige muren gapen ons met menige scheur en spleet tegen: zijne edele marmerzuilen liggen ter aarde; zijn keurig beeldhouwwerk is verbrijzeld. Hoe prachtig stond die tempel eenmaal daar met zijne gewelfde bogen en statigen toren en ten hemel reikende tinne, toen de stem des gebeds nog onafgebroken door zijne ontzaggelijke gewelven weergalmde! Kan die tempel nooit weder herbouwd worden? De menschen hebben het beproefd; maar ofschoon zij die scheuren en spleten weder gevuld hebben, de muren zijn niet gesterkt geworden, en die marmeren zuilen werden wel wederom opgerigt, maar zij zijn op nieuw gevallen. De wijsgeeren hebben hunne verschillende theoriën tot herstelling van de maatschappij voorgedragen, geleerden en zedemeesters hebben gepeinsd, geleerd en gezwoegd; maar hoe weinig hebben zij, ook met hunne uitstekende uitvindingen, kunnen te weeg brengen! Men heeft den menschen afgetrokkene beginselen van waarheid en regt opgedrongen; maar hoezeer zijn die gebleken krachteloos te zijn tegenover de magt der begeerlijkheid en zelfzucht! Men heeft verschillende vormen van regering voorgedragen; de alleenheersching, om de bandeloosheid der menigte te beteugelen; de volksregering, om de tirannij der weinigen te weêrstaan; constitutiën, volksvertegenwoordigingen, socialisme, communisme, vrijheid, ge-

[p. 195]

lijkheid, broederschap, algemeene broederliefde; - maar hoe veel teleurstelling is niet het einde geweest van alle deze proefnemingen! De steenen van den bouwval zijn, de een na den ander, nevens elkander geplaatst geworden, maar er was geen cement om ze aan elkander te verbinden. Vele arbeiders hebben gewerkt om den hof in zijne vroegere schoonheid te herstellen; maar de loten, die zij plantten, wilden zelden wortel schieten. De takken, die wederom aan de boomen verschenen, in plaats van uit het hart der boomen op te groeijen, waren alleen van buiten af daarop gebonden, en de bloemen en vruchten, welke eenen korten tijd een schoon gezigt opleverden, bleken maar al te dikwijls slechts kunstbloemen en kunstvruchten te zijn. Is er dan in al deze verschillende proefnemingen tot welzijn der menschheid hoegenaamd niets goeds geweest? Is er geene waarheid in de wijshegeerte, in afgetrokkene beginselen, in regtvaardige wetten, in gelijke regten, in Constitutionele regeringen? Gewis, waarheid genoeg. Maar zij bezitten geen inwendig leven. Wij moeten naar hooger bron opzien dan deze aarde. De bouwval kan zich-zelven niet herbouwen. Hij, die het eerst den hof plantte, moet dien ook weêr herstellen. Hij, die het eerst den tempel stichtte, moet hem ook weder oprigten. De pogingen van wijsgeeren, Staatkundigen, philantropen zag men altijd mislukken. Maar God heeft een plan van herstelling ingerigt, en dit plan heeft dáár waar de mensch het geloofde en involgde, nooit gefaald. Dit plan, en dit alleen, wanneer het slechts ten volle uitgevoerd wordt, zal datgene, wat gebroken is, weder heelen, de verbrokkelde deelen van het groote menschelijk gezin weder bijeenvergaderen en in de toekomst een goddelijk Socialisme te voorschijn brengen, die gouden eeuw, dat beloofde duizendjarige rijk, wanneer liefde en gelukzaligheid over de gansche aarde heerschen zullen. De Stichter van dit goddelijk Socialisme, de werkmeester en tevens de eerste schakel van deze gouden keten van algemeene broederschap, is de mensch christus jezus.’

Uit de persoonlijkheid en in de kracht van Zijn leven

[p. 196]

en regering wordt de ware gelukstaat der zedelijke wereld ontwikkeld. De Schrijver ziet in den persoon van christus een hooger wezen dat hij aanbidt, en verschilt daarin van velen, maar staat toch met dezen ook in zoo verre op één zelfde standpunt, dat hij het geheel tot den persoon des Heeren terugbrengt. Het zal niemand berouwen hem-zelven te hooren: ‘Daar loutere begrippen weinig kracht op ons uitoefenen, stelde jezus zich onder de waarneming onzer zinnen, door onder ons te wonen. Zijn geheele leven was ééne grootsche leerrede. En hoe welsprekend werd zij tot de harten der menschen gerigt! Dit was de eenige godgeleerdheid der eerste Kerk. Eer er nog eene geloofsbelijdenis opgesteld of eenig leerstelsel geordend was, vervulde het leven van christus de harten der menschen en bestuurde hunne daden. De Evangeliën gingen de brieven vooraf. Waarom anders hebben wij eene meervoudige beschrijving van dat wondervol leven, indien niet om ons te overtuigen hoe gewigtig het is, dat leven te bestuderen? De Apostelen predikten niet zoo zeer de Godgeleerdheid als christus. De eerste rede van petrus, waardoor drieduizend bekeerd werden, was eene verkondiging van christus. De menschen werden op Hem gewezen als op eenen levenden Verlosser. Zij werden vermaand niet zoo zeer in kerken, geloofsbelijdenissen en leerstukken, maar in Hem te gelooven. Gelooft in den Heere jezus christus. Wij prediken christus en dien gekruist.’ Het werd der Galatiërs herinnerd, hoewel zij in letterlijken zin den Verlosser niet gezien hadden, ‘dat jezus christus te voren hun voor de oogen geschilderd geweest was, onder hen gekruist zijnde.’ Zoo zeer was de prediking van paulus eene voorstelling van den christus!

‘Het Christendom was onafscheidbaar van zijnen Stichter. Wij kunnen de wijsbegeerte van plato, aristoteles, baco of kant aanhangen, en echter onbekend zijn met hare grondleggers; ja, wij kunnen zelfs hunne personen veroordeelen, en nogtans hunne wijsbegeerte aankleven. Maar het Christendom is geloof, liefde en gehoorzaamheid, die jegens den persoon van christus beoefend wordt.

[p. 197]

In dien geest spraken en schreven de Apostelen altijd. In latere jaren evenwel heeft men het stelsel afgescheiden van zijnen Grondlegger. De menschen zijn dikwijls Godgeleerden geweest zonder Christenen te zijn. Geloofsbelijdenissen, leerstukken, stelsels, kerken, hebben de plaats van christus ingenomen. Men heeft liever in leerstellingen dan in christus geloofd. Naarmate men Hem, den mensch christus jezus, meer uit het gezigt verloren heeft, is het Christendom meer een vorm, eene philosophie en niet leven geworden. Onder het haarkloven over woorden, heeft men de stem van jezus uit het gehoor verloren; onder het twisten over het onbeduidende kleed des Heilands, heeft men den Gekruistezelven vergeten. Wij hebben thans behoefte aan datgene, waaraan de wereld altijd behoefte gehad heeft, namelijk, een ernstig geloof in eenen persoonlijken christus. Wij hebben het noodig, dat wij Hem als eenen levenden Persoon, die onder ons tegenwoordig is, bij ons gevoelen: als eenen Persoon, die ons door Zijn eigen gedrag toont hoe wij leven moeten, en die ons door de alvermogende kracht der liefde dringt “Zijne voetstappen na te volgen.” Een der vaders zegt, dat, aangezien christus het Woord Gods is, al de daden-zelven van Zijn leven woorden zijn, waarop men niet slechts behoort te staren als op louter schilderijen, maar als op letteren, om ze te lezen en te verstaan. Laat ons slechts behoorlijk de groote lessen leeren, welke Hij door Zijn leven ons aanbiedt, en de woestijn zal wederom juichen en bloeijen als eene roos.’

De man die aldus het woord voert, is wel waardig gehoord te worden. Wij gunnen zijn boekje de onderscheiding en bijval die het verdient, en wenschen, dat het bijdrage tot bevordering van geloof, hoop en liefde: dat hemelsche Socialisme van het Christendom.