Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

Dr. Otto Zirckel. Schetsen uit en over de Vereenigde Staten. Uit het Hoogduitsch. Te Groningen, bij J.B. Wolters. 1851. In gr. 8vo. IV en 218 bl. f 2-10.

Dit werk heeft men te danken aan de pen van een man, die vroeger onder de Pruissische huzaren heeft gediend, en nu, sedert veertien jaren, burger is van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika. Hij woont in den Staat Ohio, is geneesheer en tevens grondbezitter. Een dagboek, door den Schrijver, gedurende den Mexikaanschen veldtogt gehouden, en in zijn voormalig vaderland uitgegeven, was er met zoo veel welwillendheid ontvangen, dat hij besloot ook de tegenwoordige Schetsen uit te geven. De levendigheid zijner schrijfwijze, en de scherp geteekende omtrekken zijner beelden, die de aangebodene schetsen tot tafereelen verheffen, maken het ons begrijpelijk, dat het Dagboek - ons niet bekend dat het in onze taal is overgebragt - algemeen in Duitschland met genoegen is ontvangen. De schetsen zullen gewis den lezer vermaken, al zij het ook dat, op sommige plaatsen, de Schrijver zijne beelden eenigermate tot karikaturen heeft gemaakt, en de toestanden van verschillende klassen in de Unie, met wat overdrijving heeft voorgesteld. - Voor het overige behoeft het geen betoog, dat velen, met de uiterste ligtzinnigheid, tot verhuizing naar Noord-Amerika zijn overgegaan, en uit dien hoofde kan het geen kwaad, wanneer de kleuren van den maatschappelijken toestand in de Westelijke Staten der Unie, wat heel donker zijn opgelegd.

Wel spreekt de Schrijver over de onpartijdigheid, die hij denkt in acht te nemen, en handelt over de uiteenloopende voorstelling van zaken door hen, die voor korteren of langeren tijd de Noord-Amerikaansche Republiek hebben bezocht. Zirckel vermeldt hoe wetenschappelijk gevormde mannen, in weinige maanden het Noorden

[p. 181]

en het Zuiden hebben doorgevlogen, en ‘den indruk, welken zulk eene oppervlakkige beschouwing op hen maakte, en op iederen beschaafden mensch maken moest’, voortreffelijk wisten af te malen; hoe anderen zich, in eenen beperkten kring, bewogen en ‘naar waarheid schilderden, wat hen, gedurende hun verblijf onder de oogen kwam.’ Op die wijze verkrijgt men ‘aanprijzingen en loftuitingen, die niet onverdiend zijn’, maar die evenwel niet de geheele waarheid behelzen. Men vindt onder de Schrijvers ‘republikeinsche enthusiasten’, en ook ‘menschen, die zich in Amerika bitter bedrogen hebben.’ - ‘Beschrijft men’ - lezen wij in die beschouwing verder - ‘alleen de schaduwzijde van den een of anderen toestand, dan is het gemakkelijk, om, zonder eene onwaarheid te zeggen, eene hel te schilderen; beschrijft men alleen de lichtpunten, en laat men de schaduwzijde weg, dan verschijnt dezelfde toestand, als van een bovennatuurlijken glans omgeven, en ook hier kan de schilder op feiten wijzen, die hem voor iedere beschuldiging, van eenen groven leugen gezegd te hebben, vrijwaren.’

Aan het laatste heeft de Schrijver der Schetsen zich geenszins schuldig gemaakt, zoodat niemand bij zijne komst in Noord-Amerika hem zal vloeken, als waren de rampen, die hij er te gemoet gaat, aan zijne verkeerde raadgevingen toe te schrijven. Veronderstellen wij eens, dat hij enkel de schaduwzijde heeft voorgesteld; welnu, dan is het gevolg daarvan, dat menigeen, in plaats van zijn vaderland te verlaten, in zijnen tegenwoordigen toestand met tevredenheid zich schikt, en te huis blijft. - Zou de Schrijver daaraan wel veel misdreven hebben? Evenwel het is zoo niet. Het is er verre af, dat hij de landverhuizing onvoorwaardelijk zou afkeuren. Maar hij geeft goeden raad, en daaronder behoort die op bl. 2: ‘Voor ieder beroep kan men als eersten grondregel aanraden, dat men een vol jaar na de overkomst moet besteden, om gedurende dezen tijd, zoo veel mogelijk bedaard en zonder vooroordeelen, den toestand der Amerikaansche Maatschappij gade te slaan.’ - Wie zal dien raad wraken?

[p. 182]

De Schrijver verdeelt zijne Schetsen onder de volgende hoofden. Inleiding. - Zeereis. Aankomst te Nieuw-York. - Het Oosten, het Zuiden, het Westen. - De Landbouwer. - De Geneesheer. - De Predikant. - De Onderwijzer. - De Regtsgeleerde. - De Koopman. - De Dagblad-redacteur. - Geldbelegging en windhandel. - Staatsschuld. - Schuldbrieven der Staten en der groote handelsteden. - Spoorweg-aandeelen. - Geldbeleggen.

De ‘Zeereis en aankomst te Nieuw-York’ behelst veel belangrijks en behartigenswaardigs voor den landverhuizer; voornamelijk die van den ‘bemiddelden en onbemiddelden burgerstand’, welke klasse de Schrijver voornamelijk op het oog heeft gehad, toen hij zich den landverhuizer, bij het zamenstellen van de Schetsen, voorstelde. ‘Het beste scheepswater is nog slecht; het middelmatige staat echter hem, die geen zeeman is, zoo tegen, dat het alleen bij razenden dorst mogelijk is de walging te overwinnen; daarom is het raadzaam zich zoo wel van andere dranken te voorzien, als van ingrediënten, om het scheepswater drinkbaar te maken.’ - Waarlijk alles, wat over de reis wordt gezegd, is er verre af van te sterk gekleurd te zijn.

In onderscheidene afdeelingen ontvangt de lezer meermalen wat hij er niet verwacht. Zoo ontmoet hij in ‘Het Oosten, het Zuiden, het Westen’ een afzigtelijk tafereel van de zedeloosheid van het gemeen in de oostelijke zeesteden, waarbij, tot bevestiging der waarheid van het hartverscheurende beeld, het rapport, door den Policie-Directeur van Nieuw-York, op den 1 Januarij 1850 aan het Stedelijk Bestuur ingeleverd, wordt medegedeeld. - Slechts Londen en Parijs leveren van een zoo menschöntëerend zedebederf de afschuwelijke wedergaden. Overigens vindt men in die schets raadgevingen voor den landverhuizer, tot verligting van zijne keus voor een aanstaand verblijf.

In den ‘Landbouwer’ vinden wij, van bl. 38 tot 60, eenige brieven van een landverhuizer uit Staat Missouri, die, zoo ze al niet door gutzkow zijn geschreven, evenwel niets dan waarheid behelzen. Zoo is 't met de meeste

[p. 183]

schetsen en tafereelen. De situatiën zijn waar, hoewel hier en daar wat gedramatiseerd. - Doch waartoe meer? Voor den landverhuizer behelzen de Schetsen belangrijke wenken; voor den gewonen lezer bevatten zij eene onderhoudende lectuur, en bij den minnaar van Land- en Volkenkunde vermeerderen zij de kennis aan den Maatschappelijken toestand der Noord-Amerikaansche Unie. De vertaling zal door het lezend publiek met des te meer welwillendheid ontvangen worden, daar de Vertaler zich verdienstelijk van zijne taak heeft gekweten, en de Uitgever voor fraai papier en een goeden druk heeft zorg gedragen.