Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1852

[p. 6]

Waar is ellende, waar heil op aarde bij menschen en volken? beantwoord door berigten van een ooggetuige. Feestrede, gehouden in de Hervormde kerk te 's Hertogenbosch, den 13 Junij 1851, op de feestelijke bijeenkomst van Bestuurders, Leden en belangstellenden der Zendelingsafdeeling aldaar, door L.J. van Rhijn. Te's Hertogenbosch, bij Gebr. Muller. 1851. In gr. 8vo. 32 bl. f :-30.

De Heer van rhijn heeft zich bij de uitgave van zijne rede het tweeledig oogmerk voorgesteld; om eene proeve te leveren, hoe men in onze dierbare, maar in feesten en feestelijkheid arme, vaderlandsche kerk in waarheid Christelijk feest kan vieren; en om, onder hooger zegen, iets, zoo mogelijk, er aan toe te brengen, dat er meerdere kasu's opstaan in onze gemeenten; dat de geest, die in hem was, bij ons leve meer en meer.

Zal de uitgave dezer feestrede aan die oogmerken voldoen? Wij hopen dat. Het gesprokene althans heeft ook, als 't gelezen wordt, veel dat boeit en indruk maakt. De toon is feestelijk, eenvoudig en krachtvol. De inhoud is, gelijk men haar verwachten mag van een man, die zijne hooge ingenomenheid met de Christelijke Zending zoo nadrukkelijk heeft bewezen.

De Spreker stelt de volgende waarheden op den voorgrond: ‘Alle menschen en alle volken, waar ter wereld ook, buiten de gemeenschap met christus, zijn ellendig. - Alle menschen en alle volken, waar ter wereld ook, naar mate zij met den eenigen Heiland in gemeenschap treden, naar die zelfde mate wijkt hunne ellende en wordt zijn heil aanschouwd.’ Hij staaft die heide stellingen met hetgeen op Java en elders zijne oogen gezien, en zijne ooren gehoord hebben.

Wij wenschen zijn hartelijk woord al de aandacht toe die het verdient. Moge het ook velen aansporen, om zich de reisbeschrijving aan te schaffen, in welke de zaak meer in het breede behandeld wordt.

[p. 7]

Eene kleine proeve van den inhoud laten wij hier volgen; de lezer kan er uit zien, wat hij hier te wachten hebbe:

‘Waaraan kon ik daar ginds in het Heidenland van Celebes reeds op den eersten blik gewaar worden, of christus er door de inboorlingen gekend werd of niet....Reeds terstond aan geheel het uiterlijk; aan beter en welvoegelijker kleeding, zindelijker woning, zorgvuldiger bebouwde akkers. Nog meer: De Heidensche Alfaer gaat u stompzinnig, zwijgend, vreesachtig of wantrouwend voorbij - de Christelijke Alfaer groet u vriendelijk, roept u een hartelijk welkom toe. Zoo heb ik het ervaren in het binnen- en bergland van Menado. Ik trad in hunne woningen, in hunne vergaderplaatsen, zij het onder het dak der eenvoudige bedehuizen, zij het onder het lommer der boomen: ik hoorde hunne toespraken en betuigingen, hunne gebeden en liederen aan. “Alles begint bij ons nieuw te worden,” zeide de een. - “De satan regeerde hier vroeger,” sprak de ander, “maar nu komt hier het rijk Gods.” - “Wij Alfaeren,” hervatte een derde, “zijn allen bang voor den dood, maar de vorige week stierf mijne vrouw zoo gerust en welgemoed, alsof zij van deze zijde des meers (het was aan het meer van Tondana) - naar gene zijde werd overgevoerd.” - “Ik was en priester des Duivels,” zeide een grijsaard, “maar nog in mijn ouden dag heeft God mij Zijne hemelboodschap van vergeving en bekeering in jezus bloed bekend gemaakt door dezen Zijnen tolk (wijzende op den Zendeling acedel); ik heb ze gehoord en aangenomen: nu ben ik gerust gesteld voor mijne zonden, en wanneer nu straks de Heer daar boven mij roept, zoo antwoord ik: Ja Heer! ik kom, en ik sterf met zieleblijdschap, omdat ik naar den hemel ga!” - Zulke heerlijke en roerende betuigingen heb ik zeer velen gehoord in onze bloeijende zending van Menado.’