Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1851
(1851)– [tijdschrift] Vaderlandsche Letteroefeningen–
Auteursrechtvrij
[pagina 711]
| |
den verdienstelijken Dichter jan van ryswyck, te Antwerpen, bij p.j. van aarsen, onder dagteekening van den 27 October 1851 in het licht gegeven. Het stuk is, volgens eene bijgevoegde aanteekening, tegen de Gemeenteverkiezingen gerigt. Wij achten 't eene dienst aan onze lezers hun dat gedicht te doen kennen. Er zijn gedeelten in, waarbij men aan de gloeijende zangen denkt van helmers, in de dagen der Fransche overheersching. Het geheele stuk echter doet onwillekeurig denken aan 1829, toen de invoering van het Nederduitsch in die zelfde gewesten voor een der vreeselijkste grieven gegolden heeft. Tempora mutantur. De lierzang is getiteld: ‘Aen het Vlaemsche Volk’, en luidt aldus: O Vlaemsche Volk! hoe lang zult gy in kluisters zuchten?
Bukt gy nog niet genoeg het hoofd lafhartig neêr?...
Waer zyt gy, helden van weleer,
Verdelgers van der Gallen heer?...
Neen, schimmen, daegt niet op, gy zoudt ons vloekend vlugten,
Gy vondt in ons geslacht uw waerdig kroost niet weêr.
Wat zyn wy thans? - Vertrapte slaven;
Een volk dat onder 't juk van vreemde wetten hygt;
Dat voor de bedelbrok die 't zyn verdrukkers gaven;
Vernederd knielt en zwygt.
Wat helpt u thans de roem van vroeger heldendaden,
Waerin der oudren moed met zooveel luister straelt!
Met zooveel deugd en bloed behaeld,
En in 't geschiedboek afgemaeld?!
Verdelg, lafhartig volk, vernietig deze bladen,
Gy zyt, op eigen grond, te schandig laeg gedaeld.
Komt vlammen, komt, vernielt die sporen,
Spaert ons, voor 't minst, den smaed die op ons nederdrukt:
De roem op 't voorgeslacht is by een volk verloren,
Dat schandig kruipt en bukt!
Wanneer zal eens het uer van de verlossing naêdren?...
Of zyn wy dan gedoemd, voor eeuwig, tot dien nacht
Trots al wat eens het voorgeslacht,
Ons met zyn deugd heeft aengebragt?
| |
[pagina 712]
| |
Vloeit u, ô broedren! nog het Neêrlandsch bloed in de aêdren...
Waerom dan langer onder 't vreemde juk gesmacht?
Kunt gy uw stem niet meer verheffen,
Die stem, die donderend aen vorsten wetten gaf!
Die stem, die 't Vlaemsche hart zoo roeren kan en treffen!
Of kiest ge een schandig graf?
Wat zeg ik?... uwe stem! die stem klinkt reeds verloren.
Wat baet het dat gy klaegt en om uw regten smeekt?
De tael die uwe moeder spreekt;
Waerin uw zoon wordt opgekweekt,
Die wil de dwingland zelfs uit uwen mond niet hooren,
En niemand daegt er op die zulke schande vreekt!
Gy ziet het, niets heeft m'u gelaten,
Niet zelfs 't natuerlyk regt van eigen tael en spraek:
Wat zal dan uwe stem, wat kan myn zang dan baten,
Voor Vlaendrens heilge zaek!
Wat schrikbeeld ryst my hier op eens door de gedachten!:
Ik zie, in mynen geest, een volk in dwang gejukt,
Gehoond, vernederd en verdrukt;
Ik zie, hoe 't afgemarteld bukt,
En 't zuer genadebrood blyft van den vreemde wachten,
Die 't in zyn trotschen waen, het laetste bloed ontrukt.
De dwingland laet van zyne lippen,
Die hy, als eene gunst, met tegenzin ontsluit,
Een lasterenden lach, van hoon en afkeer glippen,
En spreekt dees woorden uit:
‘Wilt gy, rampzalig volk, 't ellendig leven rekken?
Zweert dan uw voorgeslacht, en uwe vryheid af;
Verloochen op der vaêdren graf,
De Tael die de natuer u gaf;
En vraegt gy dat 'k myn arm meêdoogend uit zal strekken,
Kniel dan in 't stof ter neêr, als slaef, en kus myn staf!’
- En 't volk ontkent zyn voorgeslachten;
Verloochent ziel en tael, terwyl 't ter aerde zygt,
Om van een vreemde hand het bedelbrood te wachten
Waermeê 't zich voedt, en zwygt...
| |
[pagina 713]
| |
Dit schrikbeeld, Vlaendrensvolk, zyt gy, dit zyn uw trekken.
Bestaet gy stoflyk nog, gy zyt reeds zeedlyk dood.
Den vreemde bedelt gy om brood,
Dien gy eens fier het voorhoofd boodt!
Hoe kan, zoo groot een smaed, u edel volk! bevlekken?...
Het heiligst erfdeel dat, voor 't laetst, uw overschoot,
De gouden tael van uwe vaêdren,
Ziet gy miskend, veracht, van hem die u beheert;
Gy moet, in vreemde spraek, den vreemde kruipend naêdren,
Wanneer gy brood begeert!
Verstomt, gy moeders! laet uw kind uw jonggeboren,
Dien gy het vaderland als eene schatting gaeft;
Dien gy, aen teêdre min verslaefd,
Met uwe boezems hebt gelaefd,
Geen enkel neêrduitsch woord meer van uwe lippen hooren!
Dan zal hem later, als hy eens uw lyk begraeft,
'T geweten voor zyn straf niet grieven,
Dat hy de tael die gy hem leerdet aen uw borst,
Uit dwang, op eigen grond, om vreemden te believen,
Verachten moest, en dorst.
Verga! myn Vaderland! Verga met grens en kusten;
Verzink! betreurde plek! verdwyn van 't halve rond:
Land, waer myn vader 't aenzyn vond,
Waer later ook myn wiegje stond,
Opdat myn beenderen nooit in uw graven rusten;
Wie, die zyn waerde kent, kan rusten in een grond,
Waerop een volk zyn afkomst lastert,
Waer thans, voor vreemden dwang, de wierook opwaerts stygt,
Waer men de tael veracht, en, tot de ziel verbasterd,
De schouders bukt en zwygt?...
Maer neen! er schiet een strael, een strael van hoop my tegen...
Blyf, dierbaer plekje gronds, blyf Vaderland, blyf staen.
Er is nog redding voor 't vergaen.
'k Roep de Almagt in myn zangen aen:
Misschien laet Neêrlands God zich nog in tyds bewegen,
In zyn regtvaerdigheid met Belgie's lot begaen.
| |
[pagina 714]
| |
Misschien zendt hij in onze zielen:
Der oudren echte deugd, der oudren fierheid weêr,
En werpen wij het juk, waervoor wy schandig vielen,
Van onze schoudren neêr.
Herryst dan uit uw stof, gy vlaemsche Nederlanders!
Herkent uw Vaderland, dat uwe lafheid vraekt;
Myn zang, die de verdrukkers laekt,
En bliksems op verbastring braekt;
Weest nimmer slaef van 't fransch, en volgt uw eigen standers;
Verbroedert u, staet op! de Godheid wil, Zy waekt...
Misschien is u 't geluk beschoren,
Dat gy uw regt van tael, dit heilig regt, herkrygt:
Nog kan in het verschiet een beetre toekomst gloren.
Maer nooit, zoo lang gy zwygt!
|
|