Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1851

Iets over Joh. XII:1-8.

In de Beginselen der Staathuishoudkunde door Mr. j.l. de Bruyn Kops, tweede uitgaaf, blz. 305, lezen wij de woorden: ‘De armoede zal verdwijnen; - zij zal verdwijnen, die stuitende vermenging van weelde en gebrek; - zij zal bezwijken voor de pogingen der menschenliefde, door de wetenschap voorgelicht!’

Hiertegen zijn sommigen met Bijbelteksten te velde getrokken. Zij beweerden, dat deze woorden in lijnregte tegenspraak zijn met de woorden van jezus: ‘de armen hebt gij altijd met u,’ en daarom als goddeloos moesten verworpen worden. Het is ons oogmerk de ongerijmdheid dezer redenering aan te toonen. Dezelve kan uit de volgende aanmerkingen blijken.

[p. 694]

I. De armen, waarvan de Staathuishoudkunde spreekt, zijn geenszins dezelfden als waarvan in de aangehaalde woorden gesproken wordt. Het is waar, zij komen daarin overeen, dat zij gebrek hebben; doch zij verschillen in één belangrijk punt. Het is een treurig verschijnsel, hetwelk zich vooral in onze dagen voordoet, dat menschen die werken kunnen en werken willen, evenwel gebrek lijden, omdat zij geen werk kunnen krijgen, of omdat zij door gemis aan beschaving en ontwikkeling zich niet door zuinigheid en overleg weten te helpen. Deze menschen wil de Staathuishoudkunde uit hunnen ongelukkigen toestand opheffen door de voortbrengselen, waarvan ook zij leven moeten, te vermeerderen en door hen-zelve beter te onderrigten. De armen daarentegen, waarvan jezus spreekt, zullen er desniettemin wel altijd blijven. Wanneer wij toch nagaan, welke armen meestal in de geschiedenis van jezus vermeld worden (b.v.: marc. x:46, joh. ix:1-12), dan zijn het gebrekkige, ziekelijke lieden, die in de physieke onmogelijkheid zijn, om in hun eigen onderhoud te voorzien.

II. De woorden van jezus zijn geen profetie voor onze dagen. Toen maria jezus met kostbaren balsem gezalfd had, zeiden de Apostelen, en vooral judas iscarioth, dat die balsem beter had kunnen gebruikt worden, want dat men ze had kunnen verkoopen en het geld aan de armen geven. Jezus verdedigde maria terstond en zeide, onder anderen: ‘De armen hebt gij altijd met u, maar mij hebt gij niet altijd.’ Het is ongerijmd hierin eene profetie voor onze dagen te zoeken. Jezus spreekt tot zijne Discipelen, niet tot ons, Zijne woorden bevatten geen algemeen voorschrift, maar alleen eene verklaring, die bepaald op de toen plaats hebbende omstandigheden zag. Wij voor ons zien er in 't geheel geen profetie in, doch wil men er eene in zien, dan bepaalt die zich tot den leeftijd Zijner hoorders en is dus reeds lang vervuld.

III. Men moet met het toepassen van Bijbelteksten zeer voorzigtig wezen, en vooral geene enkele plaatsen

[p. 695]

uit haar verband rukken. Gelijk men uit deze plaats, afzonderlijk genomen, meent te kunnen afleiden, dat het onmogelijk is de armoede te doen verdwijnen, zoo zou men uit matth. v:42 kunnen bewijzen, dat het goddeloos is de bedelarij te weren; en toch zegt paulus uitdrukkelijk: ‘Toen wij bij u waren, verkondigden wij u dit: dat indien iemand niet wil werken, hij ook niet moet eten.’ (ii Thess. iii:10.)

Wanneer wij nu nog nagaan, wat weldoen is, dan zal het ons, geloof ik, terstond duidelijk worden, dat weldoen gelijk staat met het werkelijk verbeteren van den toestand des persoons, aan wien men weldoet. Wanneer dus jezus de weldadigheid aanprijst, dan beveelt Hij geen in het blinde wegwerpen van aalmoezen, maar een verstandig geven, waardoor werkelijk de toestand des beweldadigden verbeterd wordt. Dit is juist wat de Staathuishoudkunde wil, en daarom is zij in de schoonste harmonie met het ware Christendom. Of zal iemand zeggen: ‘de armoede mag niet verdwijnen, omdat daarmede eene gelegenheid tot het doen van goede werken zou weggenomen worden.’ Ik weet het, daar zijn er, die zóó spreken, doch ik geloof niet, dat zij goed over hunne woorden hebben nagedacht. Anders zouden zij zien, dat zij een aantal kinderen van God tot instrumenten verlagen, waaraan zij hunne deugd kunnen laten zien, even alsof de alwetende God niet in de harten kon lezen, en den waarachtig menschlievendgezinden niet kon onderscheiden, ook al ontbreekt hem de gelegenheid om wèl te doen; en even alsof millioenen hunner broeders op aarde voor hun vermaak zijn geschapen, opdat zij door hun aalmoezen te geven voor God en menschen kunnen schitteren. Die zóó redeneert verraadt verderfelijken hoogmoed, want hij wil zijne medemenschen tot zijne instrumenten vernederen; en groote hardvochtigheid en wreedheid, want hij wil het ongeluk van anderen bestendig maken, om zelf het genoegen te kunnen smaken van zich als een weldoener te kunnen voordoen. Dat is geen Christelijke liefde, die vertoont zich niet in

[p. 696]

zulke égoïstische schijnweldadigheid; zij begint met zelfverloochening en zou gaarne het leed van allen in eens verzachten, al moest zij zich daardoor voor goed de gelegenheid, om verder wèl te doen afsnijden.

b.