Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1851

De constitutionele regeringsvorm bij de Hebreeuwen.

Gewoonlijk stelt men zich den Hebreeuwschen regeringsvorm als despotisch voor, en leidt daaruit wel eens gevolgtrekkingen af, die ten doel hebben de vrijere vormen van onze dagen als ongevallig aan de Godheid voor te stellen. Zonder ons in staatkundige beschouwingen te verdiepen, willen wij slechts zoeken aan te toonen, dat de regeringsvorm in Palestina, hoezeer Monarchaal, echter geenszins despotisch in den strengsten zin geweest is. Wij zullen ons hierbij geheel aan den Bijbel houden. Twee plaatsen komen hier vooral in aanmerking. In het eerste boek van samuël, Hoofdst. x vs. 25, lezen wij uitdrukkelijk: dat samuël voor het volk het regt des Koningrijks ontvouwde, dit in een boek schreef, en het voor het aangezigt des Heeren nederlegde. Wat dit voor een boek geweest zij, waag ik niet te beslissen; maar twee dingen staan vast.

Vooreerst: bij het eerste aanstellen van een Koning over Israël wordt het regt des Koningrijks uitdrukkelijk beschreven; zoodat er althans aan eene soort van Grond-

[p. 334]

wet schijnt gedacht te moeten worden, even als wij later, 1 Kon. xii, bij het begin der regering van rehabeam van een soort van verdrag tusschen Koning en Volk lezen. Ten tweede: samuël was de persoon, die het regt des Koningrijks beschreef, en diezelfde samuël had kort te voren (1 sam. viii:10-18) het volk tegen het misbruik, dat de Koning misschien van zijne magt zou maken, gewaarschuwd. Dit maakt het in ons oog zeer waarschijnlijk, dat samuël in het regt des Koningrijks, dat hij zwart op wit voor het aangezigt des Heeren nederlegde, een soort van waarborg tegen al te groot despotismus heeft willen geven.

De tweede plaats, die onze aandacht verdient, is te vinden in het eerste Boek der Koningen, Hoofdst. xx vs. 7, 8. Daar lezen wij, dat Koning achab, door de Syriërs benaauwd wordende, de Oudsten des lands te zamen roept, om hun de eischen van den vijand mede te deelen, en dat de oudsten en het gansche volk hem uitdrukkelijk vermanen, om aan die eischen niet toe te geven; welke vermaning door achab wordt opgevolgd. Nu weet ieder, dat achab lang niet gunstig bekend is, en dikwijls als een dwingeland wordt afgeschilderd. Wanneer dus zelfs hij, in belangrijke zaken, eene soort van Rijksvergadering bijeen riep, dan is het althans waarschijnlijk, dat dit onder goede Koningen evenzeer heeft plaats gehad. Dit wordt nog waarschijnlijker, wanneer men bedenkt, dat hier van de oudsten des lands gesproken wordt, terwijl vroeger, toen de Hebreeuwen nog geen Koning hadden, juist de oudsten het bestuur uitoefenden. (Zie b.v.: Rigteren x:7-11, xxi:16.)

Hieruit vloeit van zelf het besluit voort, dat onder de oude Hebreeuwen geene geheel onbeperkte alleenheersching bestaan heeft.

d.b. jr.