Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1851

Redevoering in de eerste buitengewone vergadering van het Geneeskundig Gezelschap: Mutua exercitatio in populi salutem, als afdeeling Onderdendam der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering der Geneeskunst, gehouden den 22 Augustus 1850, door haren Voorzitter L.T. Schleurholts, Med. Doctor te Beduin. Te Groningen, bij J. Oomkens, J.zoon. 1851. In gr. 8vo. 62 bl. f :-60.

Het Geneeskundig Gezelschap: Mutua exercitatio etc., in 1833 opgerigt, sloot zich vóór eenigen tijd als afdeeling

[p. 670]

aan de Nederlandsche Maatschappij van Geneeskunde aan. Dr. schleurholts opende de eerste buitengewone vergadering van dien kring, als voorzitter, met deze wèl gestelde redevoering, die hij later, op aanzoek der leden, aan de afdeeling ter openbaarmaking afstond. Na eene inleiding, waarin over de weldadige gevolgen van vereenigingen in onze dagen, en meer bepaald over de bevordering der geneeskundige wetenschap, door de opgerigte Maatschappij van Geneeskunde gesproken wordt, behandelt de Spreker de drie volgende punten: 1. Zal er iets goeds worden uitgevoerd, dan is er eene goede verstandhouding tusschen de geneeskundigen in 't algemeen en de leden van deze afdeeling in het bijzonder noodig; 2. zal daaruit bevordering en uitbreiding der wetenschap en kunst en het welzijn van natuurgenooten kunnen geboren worden, en 5. worden op die wijze de belangen van den geneeskundigen stand het beste behartigd.

Rec. kan bij de behandeling dezer punten alle de bijzonderheden niet volgen, noch alle zijne opmerkingen mededeelen. De bepaalde ruimte veroorlooft hem slechts eene enkele aanmerking in het midden te brengen. Vooreerst zoekt hij te vergeefs naar het bewijs, dat door Maatschappijen en Wetenschappelijke Vereenigingen de wetenschap wordt bevorderd. In Nederland heeft het in de laatst verloopen halve eeuw wel niet aan wetenschappelijke instellingen ontbroken. En toch zal men, bij de meest nationale vooringenomenheid zelfs, niet durven beweren, dat de wetenschappen door de uitgeschreven prijsvragen en openbare of geslotene discussiën veel gewonnen hebben. Is dit nu in het algemeen zoo, met de geneeskunde en hare hulpwetenschappen is het buiten- en binnen 's lands niet beter gesteld. De natuur- en scheikunde, hebben die hare uitbreiding te danken aan de Instituten en Academiën en Society's, of waren het niet de inspanningen van afzonderlijke mannen in de wetenschap, die tot hare bevordering bijdroegen? Zoo noemt de physiologie onder hare bevorderaars: magendie, florens, joh. muller, r. wagner, valentin enz.;

[p. 671]

de pathologische anatomie: andral, rokitansky, albers enz.; de ontleedkunde: hildebrand, weber, bock enz., de pathologie en therapie zoo vele bekwame mannen, te Parijs, Weenen, Berlijn, Göttingen, Londen, Edimburg en in vele andere Academiën en plaatsen, Rec., die in de gelegenheid is geweest, eene lange reeks van jaren in- en buitenlandsche Vereenigingen van wetenschap bij te wonen of hare werkzaamheden na te gaan, zoekt te vergeefs naar die aldus verkregen vorderingen.

Maar de verstandhouding onder de geneeskundigen? De Nederlandsche Maatschappij van Geneeskunde stelt zich voor die te bevorderen. Edel doel! Evenwel naar hetgeen de ondervinding van haar kortstondig bestaan ten dien aanzien geleerd heeft, zou men bijkans de vrees uiten, dat het bereiken er van tot de pia vota zal behooren. De veelal magere vergaderingen, vroeger in vele kringen talrijk bezocht, geven eenig regt tot die vrees. En ofschoon Rec. niet behoort tot dezulken, die gelooven, dat de geneeskundige Maatschappij voor een groot deel door enkelen misbruikt zou kunnen worden, om zich-zelven in aanzien en stand te verheffen, hebben, ook naar zijne meening, de handelingen van eenige voorname voorstanders er van, tot heden nog geene zoo genoegzame blijken opgeleverd, van hun belangeloozen zin, als noodig is, om de goede verstandhouding onder de geneeskundigen en hunne waarachtige welvaart te bevorderen. Rec. zal zich verheugen door beter uitkomende blijken daarvan, die min verblijdende meening te kunnen afleggen.

Minder in tegenspraak met ons gevoelen is de Heer schleurholts, bij hetgeen hij, bl. 57-59, over het ambt van Hoogleeraar zegt. De Professor moet in de bezoldiging een genoegzaam middel vinden, om zonder zieken te bezoeken, of een deel van den dag zoogenaamde consulten te geven, in de behoefte des levens, overeenkomstig zijnen stand, te voorzien. De Hoogleeraar, zal hij zijne roeping niet miskennen, moet onafgebroken aan de ontwikkeling der wetenschap arbeiden. Met zijne bekwaamheid valt of staat de wetenschap en de eer des

[p. 672]

lands, waar hij werkt. ‘De aanstelling tot Hoogleeraar mag niet gebezigd worden tot een aanbevelingsbrief voor de geneeskundige praktijk.’ Zou de Heer schleurholts, toen hij deze woorden ter neder schreef, gedacht hebben aan het schenken van den Hoogleeraars-titel, zonder eenige bezoldiging, met het oogmerk, zoo men wil, om eenen geneeskundige-voor consulten en praktijk in aanzien te brengen? Hoe dit ook zij, wij voor ons achten die keuze, wat den persoon betreft, niet ongelukkig, maar meenen toch, dat het schenken van het Hoogleeraars-ambt, vooral aan de Athenaea en Clinische Scholen aan eene betere contrôle, van wege den Staat, kon worden onderworpen. Welligt zou dan de wetenschap zich over meer bekwame voorgangers bij hunne benoeming mogen verheugen en de billijke wensch van onzen Schrijver vervuld worden.

Wij stappen van deze redevoering af met de opregte wenschen, dat zij onder de Vaderlandsche geneeskundigen vele lezers vinden moge, zij allen de goede bedoelingen van den Schrijver met woord en daad bevorderen.