Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1851

Brieven aan eene Vriendin, door w. von humboldt. Naar de vierde Hoogduitsche uitgaaf door K. Sijbrandi. IIde Deel. Te Groningen, bij W. van Boekeren. 1850. In gr. 8vo. f 3-:

Wat wij vroeger van het Eerste Deel gezegd hebben, is ook volkomen van toepassing op dit Tweede en laatste Deel. De herhaling van: ‘lieve charlotte’ en andere teedere benamingen en woorden, die gestadig terugkomen, moge aan charlotte hebben behaagd, de lezer, en vooral de Hollandsche lezer, kan ze niet anders dan flaauw vinden en wordt er wee van. Halve, bijna geheele bladzijden van eenen brief zijn toegewijd aan zaken, voor den lezer van geene waarde en door de herhaling vervelend. Dit gevoegd bij een aantal ledige plaatsen, maakt het boek duurder dan 't noodig was, en kan alleen voordeelig zijn voor den Uitgever. Ook in dit Deel wordt weder zoo veel gevoel van eigengenoegzaamheid en van eigen voortreffelijkheid, onverbloemd, aan den dag gelegd. dat men bijkans begint te vragen: of dat niet zoo behoort, en of 't geene dwaling

[p. 504]

is in de nederigheid des harten de ware grootheid te zoeken. De aphoristische vorm ware de behagelijkste, nuttigste en degelijkste geweest. Er komen echter zeer schoone gedachten en stellingen in deze brieven voor, die den eigenlijken kern uitmaken en waarde geven aan het werk, dat ook, wat druk en papier belangt, net en bevallig is uitgevoerd. De vertaling is onberispelijk en het verwondert ons maar, dat zulk een bekwaam bewerker van deze Hollandsche uitgaaf lust heeft kunnen gevoelen om de menigte van sentimenteele uitboezemingen, van welke wij gesproken hebben, mede over te zetten.

Dat het werk in Duitschland zoo veel opgang heeft gemaakt, zal voor een goed gedeelte ook te danken zijn aan den naam des Schrijvers; door zijn broeder in geheel de beschaafde wereld vermaard. De brieven hebben het teleurgestelde meisje eenige verzachting gegeven in lateren leeftijd; hunne uitgave kan haar ook eenig geldelijk voordeel hebben opgebragt, en de lezing er van kan ook hier te Lande voor velen een nuttig voedsel zijn voor den geest. Om het laatste zij het werk aanbevolen; er is toch nimmer koorn zonder kaf.

l.h.v.