Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1851

Levensgeschiedenis, lotgevallen, ondervindingen en opmerkingen van David Copperfield de Jonge. Naar het Engelsch van Charles Dickens. III Deelen. Te Utrecht en Meppel, bij W.H. van Heyningen. 1850. In gr. 8vo. 806 bl. f 9-:

Wie kent niet charles dickens, dien productieven Schrijver zoo vol genie en waarheid. In bijkans alle talen der Westersche volken worden zijne werken gelezen. Was het wonder, dat de Nederlander, die zoo gaarne den vreemde in zijne taal doet spreken, gelijk hij-zelf gemakkelijk en gaarne vreemde talen spreekt, dezen nieuwen roman, die in Engeland met zoo veel bijval wordt bekroond, in zijne spraak heeft vertolkt? De Heer van heyningen, die zijne pers dienstbaar maakt aan de bevordering van het goede en schoone, heeft eene Nederduitsche uitgave van het werk bezorgd in drie deelen, compres gedrukt, en met plaatwerk geïllustreerd. De bladen zijn niet minder rijk aan denkbeelden dan aan woorden. Wij hebben wel eens gevreesd, dat dickens het publiek

[p. 417]

zou verzadigen, na zelf verzadigd te zijn, en vonden daartoe aanleiding door de overdrijving in het scheppen van karakters en het ordineren van vreemde situatiën; maar hij heeft deze bezorgdheid voor goed verdreven met dit kunstgewrocht, dat zich door waarheid en eenvoudigheid, door fijn gevoel niet minder dan door natuurlijkheid allergunstigst onderscheidt. Somtijds verbeelden wij ons onder het lezen, dat de auteur zijne eigen lotgevallen beschrijft, en het kost ons moeite dit denkbeeld uit het hoofd te weren. Men vindt overal dickens weder, vol originaliteit en vernuft, doch zonder de gebreken, die ons anders wel eens gestuit hebben. Menig tooneel roert de fijnste snaren des gevoels, zoo als de omzwerving van copperfield en zijne komst bij zijne tante. Hoe waar is het huiselijke verkeer in alle zijne nuances geteekend! Bezie eens dat schilderstuk van die visscherswoning, dat huisgezin van tradles, en dan de beschrijving van dien storm, met het edele dat hij verslond en het onedele dat hij op strand wierp! Inderdaad, wij staan verlegen als wij een tafereel willen uitkiezen, om er onze aandacht bepaald op te vestigen. Gelukkig, bij zoo veel rijkdom, dat er geen gevonden wordt, waar de ondeugd wordt gekroond, of in een voordeelig licht geplaatst. Zeer pikant is het tooneel in de cellulaire gevangenis: eene bittere satire op het stelsel dat haar ingevoerd heeft. Het zal dan ook tegenspraak vinden, gelijk het kwetst. Wij zijn niet geroepen over dit teedere punt uitspraak te doen, waartoe we ons bovendien onbevoegd achten; maar dit kunnen wij toch zeggen: dat zedelijke verbetering in geen geval een tak van administratie kan worden, en dat er ligt wat van Sint anna zal onderloopen, wanneer men het laat aankomen op resultaten, te verkrijgen op eene wijze, zoo als dit in het reglement voor de cellulaire gevangenis te Amsterdam is voorgeschreven. Die aanteekeningen toch en verslagen, welke geestelijken moeten doen, loopen groot gevaar - een roman te worden. - Doch wij willen niet afdwalen vooral niet achter ijzeren tralies: daarom blijven wij lie-

[p. 418]

ver bij onzen dickens. Wij weten niet wat wij in zijne karakters het meest hebben te bewonderen: de fikschheid, waarmede hij ze opvat, of de getrouwheid, die nergens afwijkt, of de treffende kontrasten, waardoor zij zoo scherp uitkomen. Als laaghartige huichelaar blijft uriah heep dezelfde van het oogenblik dat copperfield hem als bediende ontmoet, totdat hij in de gevangenis over zijne bekeering roemt. Dora is steeds het lieve meisje, dat niets heeft dan schoonheid en een goedig hart. Zoo sterft zij ook. Micawber, blijft de paljas van het stuk, die u vervrolijkt en doet lagchen. Wilt gij het zonderlinge in een regtschapen gemoed aanschouwen, maak kennis met copperfield's tante. Maar geen karakter haalt bij dat van agnes, de vrouw bij uitnemendheid, zacht, innemend, verstandig, zonder aanmatiging, in één woord, lief en beminnelijk. Zij zweeft door het verhaal als eene heilige; als de beschermengel van den held der geschiedenis. Wij zouden gaarne in bijzonderheden treden, maar durven geene ruimte vragen. Bovendien is het boek waarschijnlijk reeds bij de meesten onzer lezers bekend.

Daar wij niet in staat zijn de vertaling met het oorspronkelijke te vergelijken, kunnen wij niet oordeelen over hare getrouwheid. Het spijt ons, dat wij, over het algemeen, den Hollandschen stijl niet kunnen roemen, die hier en daar vrij wat te wenschen overlaat. Dat is jammer om de waarde van het werk, te meer, daar de Uitgever voor eene goede uitvoering gezorgd heeft.